Vì sao đi máy bay không được để sạc dự phòng trong hành lý ký gửi?

Sạc dự phòng là vật bất ly thân đối với nhiều người trong thời đại công nghệ số, đặc biệt là trong các chuyến đi xa. Tuy nhiên, có một quy định khá nghiêm ngặt mà không phải ai cũng hiểu rõ: sạc dự phòng không được phép để trong hành lý ký gửi khi đi máy bay .

Điều này không phải là sự "làm khó" hành khách, mà xuất phát từ những lý do an toàn hàng không vô cùng quan trọng. Vậy vì sao quy định này lại được áp dụng nghiêm ngặt trên hầu hết các chuyến bay toàn cầu?

Các lý do sạc dự phòng không được để trong hành lý ký gửi bao gồm:

Sạc dự phòng – thiết bị tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ

Sạc dự phòng là một dạng pin lithium-ion hoặc lithium-polymer, giống với loại được sử dụng trong điện thoại, laptop, xe điện… Nhưng khác ở chỗ, chúng thường có dung lượng lớn, chứa lượng năng lượng điện cao gấp nhiều lần so với một viên pin điện thoại thông thường.

Vấn đề nằm ở đặc tính hóa học của pin lithium. Khi gặp nhiệt độ cao, va đập mạnh, hoặc lỗi kỹ thuật bên trong (ví dụ: chập mạch, quá tải, đoản mạch), pin có thể phát nổ hoặc bốc cháy dữ dội. Ngọn lửa từ pin lithium rất khó dập tắt vì chúng tự sinh nhiệt, và có thể đạt đến nhiệt độ hàng trăm độ C chỉ trong vài giây.

Nếu sự cố này xảy ra trong hành lý ký gửi, nơi chứa hàng trăm vali xếp chồng kín trong khoang hàng – không có người giám sát, không có thiết bị chữa cháy tức thời – hậu quả sẽ cực kỳ nguy hiểm. Một vụ cháy nhỏ có thể nhanh chóng lan rộng, đe dọa toàn bộ khoang chứa hàng, ảnh hưởng đến an toàn của cả chuyến bay.

Môi trường trong khoang hành lý không phù hợp để chứa pin

Khoang hành lý ký gửi của máy bay là nơi chứa đồ đạc, vali của hàng trăm hành khách. Không giống như khoang hành khách, khoang này thường không có người giám sát và không được trang bị đầy đủ hệ thống phát hiện và xử lý sự cố cháy nổ tại chỗ.

Nếu một viên pin sạc dự phòng trong hành lý ký gửi phát nổ hoặc bốc cháy, tiếp viên không thể phát hiện kịp thời, và hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Nguy hiểm hơn, nếu đám cháy lan rộng và ảnh hưởng đến các bộ phận kỹ thuật quan trọng, nó có thể đe dọa sự an toàn của cả chuyến bay.

Chính vì lý do đó, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) và các cơ quan quản lý hàng không tại nhiều quốc gia, trong đó có Cục Hàng không Việt Nam, đã ban hành quy định cấm tuyệt đối việc để sạc dự phòng trong hành lý ký gửi.

Được mang sạc dự phòng lên máy bay nhưng phải để trong hành lý xách tay

Quy định quốc tế về hàng không dân dụng, do Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) và Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) ban hành, yêu cầu tất cả pin lithium và thiết bị chứa pin phải được mang theo hành lý xách tay, không được để trong hành lý ký gửi.

Lý do là nếu pin có dấu hiệu quá nhiệt, rò rỉ hay cháy nổ trong khoang hành khách, phi hành đoàn có thể phát hiện sớm và xử lý ngay bằng thiết bị chữa cháy chuyên dụng. Trên máy bay hiện nay, các tiếp viên đều được huấn luyện đặc biệt để đối phó với các sự cố pin lithium – ví dụ, dùng bình cứu hỏa halon và nước để làm mát pin, hoặc cách ly thiết bị gặp sự cố vào hộp kim loại an toàn.

Trong khi đó, khoang chứa hành lý lại không có người trông coi và không được thiết kế để dập các đám cháy do pin gây ra, vốn có cơ chế cháy khác với vật liệu thông thường. Vì vậy, việc để sạc dự phòng trong hành lý ký gửi bị nghiêm cấm hoàn toàn trên hầu hết các hãng hàng không quốc tế.

Các quy định cụ thể về sạc dự phòng khi đi máy bay

Tùy theo từng hãng bay và quốc gia, quy định có thể thay đổi đôi chút, nhưng phần lớn các hãng hàng không và sân bay quốc tế đều tuân theo tiêu chuẩn chung:

- Sạc dự phòng phải được để trong hành lý xách tay, tuyệt đối không được để trong hành lý ký gửi.

- Dung lượng tối đa thường được chấp nhận là 100Wh (watt-hour), tương đương khoảng 27.000mAh ở mức điện áp 3.7V.

- Nếu sạc dự phòng có dung lượng từ 100Wh đến 160Wh, hành khách cần xin phép hãng bay trước khi mang lên máy bay.

- Không được mang sạc dự phòng bị hỏng, phồng, không rõ nguồn gốc, hoặc đã từng có dấu hiệu lỗi kỹ thuật.

- Hành khách không được sử dụng sạc dự phòng để sạc thiết bị trong suốt quá trình cất, hạ cánh và nên tắt thiết bị khi không dùng đến.

Các lưu ý khi mang sạc dự phòng lên máy bay

Để đảm bảo tuân thủ quy định và tránh rắc rối khi qua cửa kiểm tra an ninh, bạn nên ghi nhớ một số điểm sau:

- Không ký gửi sạc dự phòng trong bất kỳ trường hợp nào, kể cả khi đã tắt nguồn.

- Mang theo trong hành lý xách tay, tốt nhất để riêng dễ lấy ra khi kiểm tra.

- Kiểm tra dung lượng ghi trên pin (thường là đơn vị Wh hoặc mAh). Nếu không ghi rõ, nhân viên an ninh có thể yêu cầu bạn xuất trình thông tin sản phẩm.

- Tránh mang sạc hỏng, phồng, nứt, hoặc không rõ nguồn gốc – đây là lý do khiến nhiều sạc giá rẻ bị thu giữ.

- Không sử dụng sạc dự phòng trong lúc máy bay cất hoặc hạ cánh, vì lúc này thiết bị điện tử phải tạm ngắt kết nối.

Quy định cấm ký gửi sạc dự phòng không phải để làm khó hành khách, mà là biện pháp phòng ngừa rủi ro an toàn hàng không ở mức cao nhất. Giữa hàng nghìn chuyến bay mỗi ngày, chỉ cần một thiết bị chập điện nhỏ trong khoang hàng cũng có thể gây ra thảm họa.

Vì vậy, việc hành khách tuân thủ quy định – mang sạc dự phòng theo người, kiểm tra dung lượng, chọn sản phẩm chất lượng – chính là một phần của văn hóa an toàn bay.

Suy cho cùng, sự cẩn trọng này không chỉ bảo vệ bản thân, mà còn bảo vệ toàn bộ hành khách trên cùng chuyến bay. Và đó là lý do vì sao, dù đôi khi thấy “bất tiện”, chúng ta vẫn nên nghiêm túc tuân thủ quy định “sạc dự phòng không được để trong hành lý ký gửi”.