Vi nhựa len lỏi vào mọi ngóc ngách: Người Việt đang quá dễ dãi một điều, cứ ra chợ là thấy

Theo các chuyên gia, vi nhựa hiện nay có mặt ở khắp nơi, bao gồm cả những nơi xa xôi như các hòn đảo hẻo lánh, tuyết ở Nam Cực và đáy rãnh Mariana, cũng như trong thực phẩm, nước uống và không khí.

Lý giải về điều này, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia Công nghệ thực phẩm, nguyên giảng viên Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, cho hay: “Tôi nhớ ngày xưa đi chợ, gói thịt bằng lá chuối, cá được xâu bằng dây chuối, đồ ăn dùng sành, sứ để đựng… Nhưng hiện nay, cuộc sống đã khác. Đi chợ ai cũng lủng lẳng vài chiếc túi nilon trên tay. Đồ dùng trong nhà hầu hết có mặt của nhựa. Các sản phẩm nhựa đã trở thành một phần thiết yếu của cuộc sống”.

Tuy nhiên, đi đôi với việc tiện dụng thì rác thải nhựa đang trở thành mối lo ngại của toàn cầu.

Việc con người thích sự tiện dụng dễ dãi trong việc sử dụng sản phẩm từ nhựa không có sự cân nhắc khiến môi trường sống đang bị vi nhựa và rác thải nhựa bủa vây, PGS Thịnh nhận định.

Theo dữ liệu từ Our World in Data, thế giới sản xuất khoảng 350 triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm. Trong đó, chỉ một phần nhỏ được tái chế, còn phần lớn được chôn lấp, đốt hoặc thải ra môi trường.

Khoảng 0,5% rác thải nhựa toàn cầu (tương đương 1-2 triệu tấn) kết thúc ở đại dương hàng năm, gây hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái biển.

Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam thải ra khoảng 3,1 triệu tấn rác thải nhựa trên đất liền mỗi năm. Ít nhất 10% trong số này bị quản lý kém và rò rỉ vào các nguồn nước, khiến Việt Nam trở thành một trong những quốc gia hàng đầu về ô nhiễm nhựa đại dương.

Vào năm 2023, Việt Nam là một trong những điểm nóng về ô nhiễm nhựa biển toàn cầu, đứng thứ tư trên thế giới.

Ông Thịnh cho hay, vi nhựa và rác thải nhựa nằm trong số những vấn đề đang rất lo ngại tại Việt Nam.

“Vi nhựa được tìm thấy từ đồng ruộng, sông ngòi, biển cả, tích tụ trong thiên nhiên và ngày càng gia tăng tác động tới sức khoẻ con người. Vi nhựa khi xâm nhập vào cơ thể có thể đi qua màng ruột, xâm nhập vào máu và không thể tiêu hoá, tồn tại trong cơ thể, gây ảnh hưởng tới sức khoẻ con người”, PGS Thịnh nói.

Vi nhựa đang tác động lớn tới môi trường

Theo PGS Thịnh, vi nhựa hiện nay là vấn đề báo động vì tồn tại tích tụ trong thiên nhiên đang ngày một tăng. Vi nhựa tích tụ trong đất làm thay đổi cấu trúc đất, giảm khả năng giữ nước và dưỡng chất, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.

Vi nhựa có trong nước gây ô nhiễm nguồn nước và nhiễm vào con người theo chuỗi thức ăn.

Ông Thịnh nhận định: “Khi vi nhựa tích tụ trong thiên nhiên tới mức độ nào đó sẽ gây ra tác hại rõ ràng hơn tới sức khoẻ con người. Có thể đời chúng ta chưa thấy rõ ảnh hưởng, nhưng đời con cháu chúng ta sẽ rõ ràng hơn do sự tích luỹ vi nhựa ngày càng lớn trong tự nhiên”.

Do đó, giảm đi những tác hại của vi nhựa con người phải giảm tiêu thụ sản phẩm nhựa. Hiện nay, các nhà khoa học chỉ dừng lại ở mức độ nghiên cứu cảnh báo về vi nhựa mà chưa có cảnh báo cụ thể về tác hại của chúng.

Theo WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) vi nhựa hiện nay tác hại đến toàn bộ môi trường không tới mức nghiêm trọng như các ô nhiễm khác. Nhưng hiện nay, vi nhựa là vấn đề đáng báo động vì có mặt ở khắp nơi và WHO cũng kêu gọi cộng đồng khoa học tiến hành nghiên cứu sâu hơn về hạt vi nhựa trong môi trường và tác động tiềm tàng của chúng đối với sức khỏe con người.

WHO cho biết, mặc dù các nghiên cứu đã phát hiện vi nhựa trong nước uống, nhưng hiện tại chưa có bằng chứng cho thấy chúng gây nguy cơ đáng kể đến sức khoẻ con người.WHO cảnh báo rằng nếu không giảm thiểu rác thải nhựa và việc sử dụng đồ nhựa dùng một lần, vấn đề ô nhiễm vi nhựa có thể trở nên nghiêm trọng hơn trong tương lai.