Trường đại học "lay lắt"

Không tuyển được sinh viên

Trường ĐH Hùng Vương (TPHCM) năm nay giữ kỉ lục điểm sàn chạm đáy 12/30 điểm đối với 17/19 ngành đào tạo. Tìm hiểu cho thấy, điểm chuẩn năm 2024 của trường là 15/30 điểm đối với tất cả các ngành đào tạo theo phương thức xét kết quả thi tốt nghiệp và 18 điểm đối theo phương thức xét học bạ. Tại đề án tuyển sinh ĐH năm nay, trường này thông tin, năm 2024, ngành kinh tế quốc tế xét tuyển 30 chỉ tiêu và có 10 thí sinh nhập học; ngành quản trị kinh doanh xét tuyển 200 chỉ tiêu có 65 thí sinh nhập học; ngành tài chính ngân hàng tuyển sinh 200 chỉ tiêu, có 47 thí sinh nhập học; ngành thương mại điện tử xét 100 chỉ tiêu, có 15 thí sinh nhập học; ngành công nghệ tài chính tuyển 50 chỉ tiêu, có 9 thí sinh nhập học… Có thể thấy, năm trước, 19 ngành đào tạo của Trường ĐH Hùng Vương đều không tuyển đủ chỉ tiêu. Trong đó có nhiều ngành hot nhưng tuyển được rất thấp, như công nghệ thông tin chỉ tuyển được 5/30 chỉ tiêu.

Trường ĐH Lương Thế Vinh (Nam Định cũ), năm 2024 tuyển sinh 10 ngành, nhưng có tới 7 ngành số thí sinh nhập học dưới 10 em: Ngôn ngữ Anh có 3/300 thí sinh nhập học (đạt chỉ tiêu tuyển sinh 1%); ngành công nghệ kĩ thuật điện tử tuyển sinh được 5/133 chỉ tiêu (đạt gần 4%), ngành kĩ thuật công trình giao thông tuyển sinh được 4/143 chỉ tiêu; ngành công nghệ thông tin tuyển được 8/151 chỉ tiêu; ngành tài chính ngân hàng là 5/125 chỉ tiêu; ngành kế toán 9/124 chỉ tiêu và ngành quản trị kinh doanh 8/130. Năm 2023, những ngành này đều tuyển được dưới 10 thí sinh.

Ngành Bác sĩ Y học cổ truyền tuyển sinh được nhiều nhất của Trường ĐH Lương Thế Vinh năm 2024 với 52/470 chỉ tiêu (đạt trên 10%); ngành thú y tuyển được 21/225 thí sinh và ngành kĩ thuật xây dựng tuyển được 10/225 chỉ tiêu.

Trường ĐH Công nghiệp Việt Trì cũng trong tình trạng tương tự. Đến thời điểm hiện tại, phóng viên chỉ tìm được thông tin thông báo tuyển sinh ĐH năm 2025 của nhà trường, không tiếp cận được đề án tuyển sinh. Dựa trên đề án tuyển sinh ĐH năm 2024 của trường này có thể thấy, năm 2023, trường tuyển được 307/1.710 chỉ tiêu (đạt gần 18% chỉ tiêu tuyển sinh). Trong đó có nhiều ngành, tỉ lệ thí sinh nhập học đạt rất thấp. Ví dụ ngành ngôn ngữ Anh có 3/80 thí sinh nhập học, ngành công nghệ thực phẩm có 4/100 thí sinh nhập học, ngành công nghệ môi trường và công nghệ hóa học có 2/60 thí sinh nhập học. Năm 2022, tình trạng tương tự diễn ra khi tuyển sinh chỉ đạt 287/1.930 chỉ tiêu, thậm chí có ngành chỉ tuyển được 1 thí sinh như công nghệ kĩ thuật môi trường.

Khó khăn trong tuyển sinh bắt buộc một số trường ĐH phải dừng tuyển sinh. Ví dụ trong hai năm 2023, 2024, Trường ĐH Kinh Bắc (Bắc Ninh) đã dừng tuyển sinh 8 ngành gồm: Kiến trúc, thiết kế đồ họa, thiết kế nội thất, thiết kế thời trang, quản lí xây dựng, quản lí nhà nước, tài chính ngân hàng, công nghệ kĩ thuật điện tử - viễn thông. Từ các quyết định công nhận thí sinh trúng tuyển đại học từ năm 2020 đến năm 2023 mà Trường ĐH Kinh Bắc đã đăng tải trên trang web có thể thấy hầu như nhà trường không tuyển sinh được chỉ tiêu đại học chính quy nào của 8 ngành đã ngừng tuyển sinh này.

Mở toang “đầu vào”, nới lỏng “đầu ra”

PGS.TS Đỗ Văn Dũng, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kĩ thuật TPHCM nhận định, bài toán chất lượng đào tạo của mỗi trường ĐH phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, nhưng quan trọng nhất là chất lượng đầu vào.

Thế nhưng, trong bối cảnh hiện nay, nguồn thu của các trường ĐH tăng cao vì trường ĐH ngoài công lập và trường ĐH công lập tự chủ tài chính chủ yếu dựa vào học phí. Việc tuyển sinh đủ chỉ tiêu đầu vào, đồng nghĩa với chấp nhận tiêu chí đầu vào thấp, tỉ lệ cạnh tranh không cao.

Theo ông Dũng, hiện nay một số trường ĐH vừa “mở toang” đầu vào, vừa “nới lỏng” đầu ra. Bởi lẽ, nếu tiêu chuẩn đầu ra khắt khe, tỉ lệ sinh viên thôi học sẽ tăng lên. Điều này dẫn đến một số trường không đảm bảo được nguồn thu.

“Hệ lụy là, cơ sở đào tạo không có được sự tín nhiệm từ các nhà tuyển dụng vì cho rằng chất lượng đào tạo không đảm bảo. Cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp không tin vào bằng cấp, bảng điểm của người học. Điểm số đẹp, nhưng người học không nắm bắt được kiến thức chuyên môn, kĩ năng làm việc và gặp khó khăn trong tìm kiếm việc làm”, PGS Đỗ Văn Dũng nhìn nhận.

Ông Dũng cho rằng, vấn đề bất cập hiện nay là mâu thuẫn giữa chất lượng đào tạo và nguồn thu học phí. Nếu “siết” đầu vào, một số trường ĐH sẽ không thể tuyển sinh, không có nguồn thu và khó vận hành.