Trốn thuế trong kinh doanh, người đại diện pháp luật có thể đối diện mức phạt nào?

Viện Kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội vừa ra cáo trạng truy tố bị can Hoàng Tùng (SN 1992, Giám đốc - đại diện theo pháp luật của Công ty TNHH nhà hàng Tung Dining) và Nguyễn Đỗ Nguyệt Ánh (SN 1992, cổ đông công ty) về tội Trốn thuế, theo Khoản 3, Điều 200 Bộ luật Hình sự, với khung tiền 1,5 tỷ đồng đến 4,5 tỷ đồng, phạt tù từ 2 - 7 năm.

Vụ án sẽ được Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội xét xử trong thời gian tới, hai bị can đang tại ngoại.

Sau vụ việc, nhiều người cũng có những thắc mắc về nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp. Theo Luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn luật sư TP HCM, các loại thuế và phí, lệ phí cụ thể mà các doanh nghiệp có nghĩa vụ thực hiện cụ thể như sau:

a) Lệ phí môn bài

Theo Điều 2 của Nghị định số 139/2016/NĐ-CP của Chính phủ, quy định doanh nghiệp là một trong các đối tượng phải nộp loại phí này. Bên cạnh đó mức nộp lệ phí môn bài hiện hành cũng được quy định cụ thể tại Điều 4 Thông tư số 302/2016/TT-BTC như sau: Tổ chức có vốn điều lệ hoặc vốn đầu trên 10 triệu đồng sẽ đóng 3 triệu phí môn bài một năm, trường hợp vốn dưới 10 tỷ là 2 triệu đồng và các chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh sẽ đóng 1 triệu đồng hàng năm.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng được miễn nộp lệ phí môn bài trong năm đầu tiên hoạt động theo quy định tại Nghị định số 22/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 139/2016/nđ-cp

Đối với trường hợp trên, công ty sẽ được miễn lệ phí môn bài trong năm 2021 và chỉ phải nộp lệ phí môn bài của 2 năm 2022 và 2023. Cần xác định vốn điều lệ đã đăng ký lúc đầu để xác định chính xác lệ phí chính xác phải nộp

b) Thuế giá trị gia tăng

Bên cạnh lệ phí môn bài thì doanh nghiệp cũng cần nộp thuế giá trị gia tăng theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Luật Thuế GTGT 2008 ví dụ khi doanh nghiệp kinh doanh và sản xuất các mặt hàng chịu loại thuế này mức thuế áp dụng là 5% hoặc 10% tùy thuộc vào mặt hàng mà công ty kinh doanh

c) Thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Một loại thuế khác gắn liền với các doanh nghiệp đó là thuế thu nhập doanh nghiệp. Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế mà các doanh nghiệp cần đặc biệt lưu tâm vì mới có những điều chỉnh gần đây. Theo như quy định tại Luật sử đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập doanh nghiệp số 32/2013/QH13 thì mức thuế cho doanh nghiệp với doanh thu không quá 20 tỷ một năm từ năm 2016 sẽ là 20%

d) Thuế Thu nhập cá nhân

Luật Thuế thu nhập cá nhân 2009 và các văn bản hướng dẫn như Thông tư 92/2015 của Bộ Tài Chính quy định các tổ chức, cá nhân trả thu nhập thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công có trách nhiệm khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân và quyết toán thuế thu nhập cá nhân thay cho các cá nhân có ủy quyền không phân biệt có phát sinh khấu trừ thuế hay không phát sinh khấu trừ thuế. Việc khai thuế và đóng thuế cũng được hướng dẫn cụ thể tại các văn bản trên. Theo như đề cập thì công ty có thuê lao động làm việc từ 2021 đến 2023, sau đó thì ngừng hoạt động và lao động cũng đã nghỉ nên vẫn thuộc trường hợp phải đóng loại thuế này.  Ngoài ra, do công ty chưa đề cập cụ thể loại hàng hóa mà công ty đăng bán trên sàn nên chưa thể xác định hết các loại thuế, công ty có thể sẽ phải nộp thêm một số loại thuế khác tùy thuộc vào mặt hàng của công ty như: Thuế Tiêu thụ đặc biệt, Thuế Xuất khẩu, Nhập khẩu, Thuế Tài nguyên, Thuế Bảo vệ môi trường, v.v.

Theo luật sư, ngoài việc nắm được các loại thuế mà doanh nghiệp mình có nghĩa vụ thực hiện thì việc thực hiện các nghĩa vụ đó ra sao có lẽ còn quan trọng hơn. Các phương thức đóng thuế phổ biến hiện nay căn cứ Điều 56 Luật Quản lý thuế 2019 bao gồm:

- Nộp trực tiếp tại Kho bạc Nhà nước hoặc Cơ quan quản lý thuế.

- Nộp qua Ngân hàng thương mại hoặc tổ chức tín dụng được cơ quan thuế ủy nhiệm thu.

- Thực hiện giao dịch điện tử (Nộp thuế điện tử) thông qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế, hoặc dịch vụ của Ngân hàng thương mại có kết nối với Cổng thông tin Thuế điện tử.

Thủ tục thực hiện nghĩa vụ thuế có thể được chia ra thành các bước: Kê khai thuế, nộp thuế, quyết toán thuế và cuối cùng là hoàn thiện việc nộp sau khi quyết toán. Các quy định trên như việc kê khai, kỳ kê khai hay quyết toán đều được quy định chi tiết trong Luật Quản lý thuế 2019 và các nghị định, thông tư hướng dẫn liên quan. Các doanh nghiệp cần nắm rõ về điều kiện của tổ chức để tuân thủ theo các quy định trên.

Hậu quả pháp lý nếu không tuân thủ các nghĩa vụ về thuế của công ty

- Xử phạt hành chính:

Với việc không nộp bất kỳ khoản thuế nào trong thời gian hoạt động từ 2021 đến 2023, công ty sẽ bị áp dụng mức phạt với hành vi trốn thuế theo quy định tại Nghị định số 125/2020/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn. Cụ thể  với hành vi “Không nộp hồ sơ đăng ký thuế; không nộp hồ sơ khai thuế hoặc nộp hồ sơ khai thuế sau 90 ngày, kể từ ngày hết thời hạn nộp hồ sơ khai thuế hoặc kể từ ngày hết thời hạn gia hạn nộp hồ sơ khai thuế” Công ty sẽ bị phạt 1 lần số tiền trốn thuế khi có có ít nhất một tình tiết giảm nhẹ (ví dụ như thành khẩn khai báo và tích cực trong việc hỗ trợ cơ quan chức năng khắc phục hậu quả). Trường hợp không được áp dụng tình tiết giảm nhẹ hay tăng nặng thì số tiền phạt là 1.5 lần số tiền trốn thuế

- Trách nhiệm hình sự:

Với doanh thu 9 tỷ đồng, tổng số tiền thuế GTGT và TNDN phải nộp có thể lên tới hàng trăm triệu đồng. Tùy thuộc số thuế mà công ty không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ sau tính toán thì công ty sẽ có thể sẽ chịu các mức phạt sau đồng thời nộp đủ số tiền thuế đã trốn theo quy định tại Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luât hình sự số 100/2015/QH13:

+ Số thuế dưới 300 triệu đồng: bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng

+ Số thuế từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ đồng: bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm

Căn cứ quy định tại Khoản 1 Điều 12 Luật Doanh nghiệp 2020 thì người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp. Ngoài ra, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp sẽ phải chịu trách nhiệm cá nhân đối với thiệt hại cho doanh nghiệp do vi phạm trách nhiệm được ghi nhận tại Điều 13 Luật này. Như vậy, căn cứ theo quy định nêu trên thì người đại diện theo pháp luật phải chịu trách nhiệm trong trường hợp doanh nghiệp trốn thuế. Cụ thể hình phạt được áp dụng cho người đại diện của công ty quy định tại Luật số 12/2017/QH14 sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luât hình sự số 100/2015/QH13 như sau:

+ Số thuế dưới 300 triệu đồng: thì bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm

+ Số thuế từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ đồng: bị phạt tiền từ 500.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.