Trẻ em 7 - 8 tuổi chen chân giao hàng kiếm 7 nghìn đồng giữa chợ điện tử khổng lồ

Một trào lưu mới xuất hiện tại chợ điện tử Hoa Cường Bắc (Huaqiangbei) ở thành phố Thâm Quyến - nơi được mệnh danh là “thiên đường linh kiện” và là một trong những khu chợ điện tử lớn nhất thế giới vừa bị chính quyền ra tay ngăn chặn ngay từ khi mới manh nha.

Trong kỳ nghỉ hè, khu chợ luôn đông nghịt khách, đặc biệt là trẻ em. Những đứa trẻ này không chỉ đi chơi mà còn tham gia một công việc khá bất ngờ: giúp các tài xế giao hàng tìm khách và chuyển đơn tới tận tay. Trên cổ các em đeo mã QR thanh toán, sẵn sàng nhận đơn mỗi khi thấy tài xế mặc đồng phục xanh hoặc vàng của hai nền tảng giao đồ ăn lớn nhất Trung Quốc – Meituan và Ele.me (thuộc Tập đoàn Alibaba).

Mỗi đơn hàng giao trọn vẹn, trẻ nhận được khoảng 2 nhân dân tệ (khoảng 7,3 nghìn đồng) từ tài xế. Dù số tiền không lớn, nhưng đây là nguồn thu nhập mùa hè cho nhiều em nhỏ.

Hiện tượng này nở rộ do đặc thù cấu trúc phức tạp của Huaqiangbei: hàng ngàn cửa hàng điện tử nằm chen chúc trong các tòa nhà, việc tìm đường và giao hàng rất mất thời gian. Vào giờ cao điểm, chờ thang máy cũng đủ khiến đơn hàng chậm trễ. Vì vậy, nhiều tài xế đã “thuê ngoài” chặng đường cuối cùng cho những người rành địa hình và trẻ em ở đây chính là lựa chọn nhanh, gọn, rẻ.

Theo tờ Shenzhen Evening News, dịch vụ “giao đoạn cuối” ở Huaqiangbei thực chất đã tồn tại nhiều năm, chủ yếu do nhân viên vệ sinh và shipper toàn thời gian đảm nhận. Một nữ nhân viên chia sẻ, cô từng nhận tới 500 đơn từ các tài xế. Khi trẻ em tham gia, một số tài xế trở thành “môi giới”, giao lại đơn cho các em với giá 1 nhân dân tệ mỗi đơn, còn mình hưởng phần chênh lệch.

Phần lớn “shipper nhí” ở độ tuổi 10–12, thậm chí có em mới 8 tuổi. Một số là con của chủ cửa hàng trong khu chợ, số khác được cha mẹ đưa đến với mục đích “rèn ý chí” hoặc “tránh con suốt ngày cắm mặt vào điện thoại”. Có phụ huynh là giáo viên, chủ động cho con gái 10 tuổi đi làm để hiểu việc kiếm tiền vất vả thế nào.

Một bé gái chia sẻ: “Trước đây cháu rất nhút nhát, giờ cháu đã biết chào khách và giới thiệu dịch vụ”.

Tuy nhiên, trào lưu này cũng khiến dư luận lo ngại. Nhiều ý kiến cho rằng trẻ em dễ gặp nguy hiểm hơn khi len lỏi giữa các tòa nhà đông đúc, hoặc rủi ro về chất lượng và an toàn thực phẩm khi đơn hàng không được kiểm soát bởi các nền tảng chính thức.

“Đây là cách rèn kỹ năng tốt, nhưng nếu xảy ra tai nạn, trách nhiệm sẽ rất khó xác định”, một doanh nhân tại chợ nhận xét. Một người khác lo lắng: “Tôi không nghĩ những đứa trẻ này nằm trong hệ thống giám sát của các nền tảng giao hàng. Có thể thức ăn sẽ bị đổ, hoặc không tới tay khách”.

Ngày 4/8, chính quyền địa phương đã ra thông báo yêu cầu chấm dứt ngay dịch vụ này. Cơ quan chức năng khẳng định đã làm việc với Meituan và Ele.me, yêu cầu xử lý các tài xế thuê trẻ em giao hàng. Song song đó, chính quyền mở rộng các hoạt động ngoại khóa, kéo dài giờ phục vụ của thư viện cộng đồng, nhằm tạo thêm sân chơi lành mạnh để trẻ em tham gia các hoạt động giải trí bổ ích, thay vì kiếm tiền trong môi trường tiềm ẩn nhiều rủi ro.