Trào lưu “viếng mộ sáng tạo”: Dâng rượu cho thi nhân, sô cô la cho tướng quân, thuốc giảm đau cho danh tướng cổ đại

Một làn sóng tưởng niệm độc đáo đang lan rộng khắp Trung Quốc: thay vì chỉ thắp hương, dâng hoa, nhiều người trẻ chọn cách “tri ân sáng tạo” các nhân vật lịch sử bằng cách mang đến mộ họ những món quà hiện đại – từ rượu vang, trà sữa, sô cô la cho đến thuốc giảm đau.

Hành động này được cho là thể hiện sự kết nối giữa thế hệ trẻ ngày nay với những biểu tượng vĩ đại trong quá khứ, nhưng cũng làm dấy lên làn sóng tranh cãi gay gắt về ranh giới giữa tôn vinh văn hóa và biến lịch sử thành “trò giải trí”.

Sau dịp Tết Thanh Minh – thời điểm truyền thống để người Trung Quốc viếng mộ tổ tiên, nhiều bạn trẻ đã tìm đến lăng mộ của những nhân vật nổi tiếng trong lịch sử, quay video, viết bài chia sẻ và đăng tải lên mạng xã hội. Trong số đó, nổi bật là nhóm những người tự gọi mình là “fan thần tượng cổ đại”, do một cô gái có biệt danh Trần Mỹ thành lập. Nhóm này thường xuyên trao đổi kiến thức về văn học cổ, đồng thời tổ chức các chuyến “hành hương lịch sử” đến mộ danh nhân ở nhiều tỉnh thành.

Một trong những “thần tượng cổ đại” được viếng thăm nhiều nhất là thi hào Lý Bạch, người sống vào thời nhà Đường (618 – 907), được mệnh danh là “Thi Tiên” vì tài thơ phóng khoáng và niềm đam mê rượu. Tương truyền, ông qua đời khi say rượu và cố vớt ánh trăng phản chiếu trên mặt nước. Lăng mộ của Lý Bạch nằm ở một ngôi làng hẻo lánh thuộc tỉnh An Huy, được xếp hạng di tích văn hóa cấp quốc gia.

Ngày nay, ngôi mộ của ông phủ đầy những chai rượu vang, rượu trắng và bình gốm mà người hâm mộ mang đến “mời thi tiên uống một chén”. Một du khách chia sẻ: “Lý Bạch là biểu tượng của tự do và cảm hứng thi ca. Chúng tôi mang rượu đến để bái ông – người đã uống cùng trăng suốt cả đời.”

Không chỉ các thi nhân, những vị tướng quân và chính khách cổ đại cũng được tưởng niệm theo cách mới mẻ. Ở tỉnh Hà Nam, mộ Tào Tháo – chính khách và chiến lược gia kiệt xuất thời Đông Hán (25 – 220) – nay thường xuất hiện những gói thuốc giảm đau bên cạnh lễ vật. Trong ghi chép lịch sử, Tào Tháo từng bị đau đầu dữ dội những năm cuối đời, vì thế người viếng tin rằng dâng thuốc là cách thể hiện sự thấu hiểu và cảm thông.

Còn tại Thiểm Tây, lăng mộ Hoắc Khứ Bệnh, vị tướng trẻ tuổi thời Tây Hán (206 TCN – 9) – người đã dẫn quân ra trận từ năm 17 tuổi và hy sinh ở tuổi 24 lại chất đầy trà sữa, sô cô la và kẹo. Một du khách xúc động chia sẻ: “Hoắc tướng quân cả đời chiến đấu khi còn quá trẻ, có lẽ chưa từng được nếm vị ngọt của cuộc sống. Chúng tôi mang đến sô cô la như lời chúc anh được an yên nơi cõi khác.”

Theo thống kê của các nền tảng mạng xã hội, những bài viết và video về “viếng mộ sáng tạo” đã thu hút hơn 2 tỷ lượt xem, trở thành một hiện tượng văn hóa mạng. Một số điểm di tích và chính quyền địa phương thậm chí còn bố trí khu vực riêng cho khách đặt lễ vật, nhằm kiểm soát trật tự và tránh xả rác bừa bãi.

Nhiều người trẻ cho rằng phong trào này là một cách để kết nối lịch sử với hiện tại, giúp thế hệ mới hiểu và đồng cảm hơn với những con người thật sau những trang sử. Một bình luận phổ biến trên Weibo viết: “Thần tượng hiện đại có thể vướng scandal, nhưng thần tượng cổ đại thì bất tử. Họ không chỉ là nhân vật trong sách giáo khoa, mà còn là biểu tượng của lý tưởng, của tinh thần vượt thời gian.” Một người khác nhận định: “Đây là cuộc ‘cách mạng thanh lọc mộ’, khiến lịch sử trở nên gần gũi và sinh động hơn bao giờ hết.”

Tuy nhiên, làn sóng này cũng vấp phải phản ứng trái chiều từ giới học giả và truyền thông. Một số nhà phê bình cho rằng việc biến hoạt động tưởng niệm thành những buổi check-in, chụp ảnh, đăng clip có thể khiến người trẻ đánh mất sự tôn nghiêm với lịch sử. Họ cảnh báo rằng “giải trí hóa quá khứ” dễ dẫn đến việc hiểu sai về các nhân vật và sự kiện, đồng thời làm lu mờ tính khách quan trong giáo dục lịch sử.

Ngoài ra, một số ý kiến còn lo ngại về tác động môi trường. Hình ảnh hàng trăm chai rượu, hộp sô cô la, túi nilon và đồ ngọt chất đống tại khu mộ đã gây tranh cãi dữ dội. “Đây không còn là tưởng niệm mà là lãng phí tài nguyên và gây ô nhiễm,” một bình luận gay gắt trên mạng xã hội viết.

Dù gây tranh luận, không thể phủ nhận rằng “văn hóa viếng mộ sáng tạo” đã phản ánh một khía cạnh mới của giới trẻ Trung Quốc: họ đang tìm cách kết nối với lịch sử bằng chính ngôn ngữ của thời đại mình – một thời đại của cảm xúc, mạng xã hội và tính cá nhân.

Giữa những cuộc tranh luận, hình ảnh một chai rượu đặt cạnh bia mộ Lý Bạch, hay thanh sô cô la nhỏ bên lăng Hoắc Khứ Bệnh, vẫn mang trong nó sự trân trọng và tình cảm thật – thứ mà mọi thế hệ, dù cách nhau hàng nghìn năm, đều có thể hiểu.

Theo SCMP