Tình cờ đi ngang một tảng đá lớn, người phụ nữ bất ngờ phát hiện 97 đồng tiền vàng nguyên chất cùng hàng chục món trang sức tinh xảo

Kho báu với gần 100 đồng vàng và hàng chục món trang sức

Kho báu được bà Edie Lipsman phát hiện vào tháng 7, khi bà tình cờ đi ngang một tảng đá lớn tại thành phố cổ Hippos (Sussita)- một đô thị từng cực kỳ phồn thịnh nằm trên sườn phía đông của biển hồ Galilee.

Bỗng nhiên, máy dò kim loại phát tín hiệu cực mạnh. “Thiết bị bỗng nhiên phát tín hiệu liên tục. Những đồng tiền vàng lần lượt xuất hiện, hết đồng này đến đồng khác. Tôi không thể tin vào mắt mình lúc đó”, bà chia sẻ. 

Khi các nhà khảo cổ tiến hành khai quật sâu hơn, họ tìm thấy cả một kho báu hoàn chỉnh, gồm 97 đồng tiền vàng nguyên chất cùng nhiều món trang sức tinh xảo. Những đôi hoa tai đính ngọc trai, đá quý và mảnh thủy tinh, cùng nhiều món đồ nhỏ khác vẫn còn nguyên vẹn đến kinh ngạc dù đã nằm dưới lòng đất gần 14 thế kỷ. Điều đặc biệt hơn, một số đồng tiền vẫn còn giữ dấu tích của lớp vải bọc ban đầu, cho thấy kho báu từng được gói lại cẩn thận trước khi bị chôn giấu.

Michael Eisenberg, nhà khảo cổ thuộc Đại học Haifa đồng thời là chủ tịch hội khai quật cho biết:“Đây là một trong năm kho báu bằng vàng lớn nhất mà chúng tôi tìm thấy trong khu vực. Sự xuất hiện của các món trang sức và tiền xu nhỏ khiến phát hiện trở nên đặc biệt giá trị về mặt khảo cổ và tiền tệ học. Đây cũng là lần đầu tiên Hippos có một kho báu như vậy.”

Những đồng tiền phản chiếu bóng dáng vị hoàng đế xưa

Trên mỗi đồng tiền đều được chạm khắc hình ảnh các hoàng đế Byzantine, từ Justin I (518–527) đến triều đại Heraclius (610–613). Các đồng tiền bao gồm solidi - những đồng tiền lớn có hàm lượng vàng cao từ Đế chế Byzantine; semisses, có giá trị bằng một nửa solidus; và tremisses, có giá trị bằng một phần ba solidus.

Điều khiến các chuyên gia ngạc nhiên là mức độ nguyên vẹn của kho báu: những đồng vàng và trang sức đính ngọc trai, đá bán quý trông gần như mới, lấp lánh dưới ánh sáng sau hơn một thiên niên kỷ bị vùi lấp. TS. Eisenberg cho biết: “Khi tìm thấy những đồng tiền và đồ trang sức gần 1.400 năm tuổi, chúng vẫn sáng bóng như mới, đó là trải nghiệm vô cùng hiếm có.”

Lý do kho báu bị chôn giấu vẫn chưa rõ nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng cư dân Hippos có thể đã chôn tài sản để tránh chiến tranh. Năm 614, quân đội Đế chế Sasanid (gồm Iran và nhiều vùng Trung Đông – Trung Á ngày nay) tiến vào Palestine thuộc Byzantine. Nhiều cư dân Kitô giáo trong vùng, bao gồm người Hippos, đã chôn giấu của cải khi quân thù áp sát. TS. Eisenberg nhận định: “Nửa đầu thế kỷ VII chứng kiến số lượng lớn các kho báu chôn giấu khẩn cấp bằng vàng và đồng. Các cuộc chinh phạt của Sasanid và người Hồi giáo đã tạo ra sự hỗn loạn, khiến người dân sợ hãi và để lại nhiều kho báu chưa kịp lấy lại.”

Hiện nhóm nghiên cứu vẫn đang tiến hành phân tích chi tiết từng đồng tiền và từng món trang sức để làm rõ hơn bức tranh kinh tế – chính trị của khu vực vào thời điểm hỗn loạn này. Họ dự kiến sẽ sử dụng các công nghệ tiên tiến như quét 3D, phân tích thành phần kim loại và đối chiếu niên đại bằng phương pháp so sánh khảo cổ học. Những dữ liệu này không chỉ giúp xác định nguồn gốc của kho báu mà còn có thể hé mở câu chuyện về người đã chôn giấu nó - một thương nhân, một gia đình giàu có hay một tín đồ chạy loạn.

Dù chưa có kế hoạch trưng bày chính thức, các chuyên gia nhận định nhiều bảo tàng lớn trong và ngoài Israel chắc chắn sẽ tranh nhau cơ hội sở hữu và giới thiệu kho báu độc nhất vô nhị này. Với giá trị khảo cổ, lịch sử và văn hóa vượt xa giá trị vật chất, kho báu từ Hippos được xem như cánh cửa mở vào một chương đầy biến động nhưng hấp dẫn trong lịch sử vùng Trung Đông.