Thí nghiệm đem 4 người đàn ông và 4 phụ nữ sống chung trong “nhà kính” biệt lập suốt 2 năm: Phải kết thúc trước thời hạn vì kết quả quá tàn khốc

Thí nghiệm Sinh quyển 2 (Biosphere 2) , được tiến hành vào năm 1991 tại Mỹ, là một trong những dự án khoa học táo bạo và tốn kém nhất trong lịch sử, nhằm mục đích mô phỏng một hệ sinh thái khép kín hoàn hảo. Mục tiêu là chứng minh khả năng con người có thể sống tự cung tự cấp trong không gian biệt lập, mở đường cho việc định cư trên các hành tinh xa xôi như Sao Hỏa.

Sự ra đời của một ý tưởng đột phá

Vào thập niên 1980, khi các chương trình không gian của con người đang phát triển mạnh mẽ, niềm hy vọng về việc chinh phục các hành tinh khác trở nên lớn hơn bao giờ hết. Chính trong bối cảnh đó, ông John Allen , một cựu cầu thủ bóng đá người Mỹ, đã nảy ra ý tưởng xây dựng một Trái đất thu nhỏ hoàn toàn độc lập, gọi là Sinh quyển 2 (Trái đất được xem là Sinh quyển 1).

Ý tưởng này nhanh chóng thu hút sự chú ý và nhận được sự tài trợ khổng lồ từ doanh nhân Edward Bass . Với tổng vốn đầu tư lên đến 150 triệu USD , dự án được triển khai trên sa mạc ở Arizona, Mỹ . Phải mất gần 8 năm để hoàn thành công trình có diện tích 1,2 hecta, được xây dựng bằng 80.000 dầm thép và hơn 6.000 tấm kính.

Nhìn từ bên ngoài, công trình trông như một nhà kính khổng lồ; nhưng bên trong, nó là một thế giới mô phỏng phức tạp, bao gồm các môi trường thiên nhiên đa dạng như đại dương, sông, núi, rừng mưa nhiệt đới, sa mạc và đầm lầy. Hơn 3.000 loài động thực vật cùng 1.000 loài vi sinh vật đã được đưa vào, cùng với hệ thống tạo mưa nhân tạo, nhằm đạt được khả năng tự đổi mới thông qua chu trình sinh thái khép kín.

Cuộc sống biệt lập và những thách thức bất ngờ

Ngày 26 tháng 9 năm 1991, dưới sự quan tâm của toàn cầu, 8 nhà khoa học (gồm 4 nam, 4 nữ) đã bước vào Sinh quyển 2. Họ cam kết sẽ sống biệt lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài trong vòng hai năm , bắt đầu một thí nghiệm mô phỏng sự sống còn trong không gian.

Tuy nhiên, hệ sinh thái giả lập này nhanh chóng bộc lộ sự mong manh và phức tạp của nó. Hàng loạt thách thức bất ngờ ập đến, đẩy thí nghiệm vào tình thế nguy hiểm.

Đầu tiên là khủng hoảng lương thực và dinh dưỡng . Dù nhóm nghiên cứu đã được đào tạo nghiêm ngặt về kỹ năng trồng trọt, nhưng việc ứng dụng thực tế trong không gian hạn chế đã thất bại. Họ không thể sản xuất đủ lương thực để đáp ứng nhu cầu, dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng trên diện rộng cho cả 8 thành viên.

Ngay sau đó là vấn đề mất cân bằng sinh thái . Hệ sinh thái bên trong mất kiểm soát nhanh chóng khi một số loài động vật chết hàng loạt, trong khi thực vật và một số loài côn trùng lại sinh sản quá mức và phát triển nhanh chóng, khiến toàn bộ hệ sinh thái bị mất cân bằng trầm trọng.

Ngoài ra, cuộc sống khép kín kéo dài đã tạo ra áp lực tâm lý khổng lồ. Các thành viên bắt đầu có biểu hiện tâm trạng thất thường và gặp rào cản giao tiếp. Tám nhà khoa học đã rơi vào mâu thuẫn căng thẳng , tạo thành các phe phái và không thể hòa giải với nhau.

Bài học từ sự thất bại sớm

Đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về an toàn tính mạng, đặc biệt là sự sụt giảm nguồn dưỡng khí và khủng hoảng lương thực, thí nghiệm Sinh quyển 2 buộc phải kết thúc sớm hơn thời hạn .

Mặc dù nỗ lực táo bạo này cuối cùng đã thất bại trong việc chứng minh khả năng sống tự lập trong hai năm, nhưng nó lại mang đến những bài học vô giá.

Thí nghiệm bộc lộ rõ ràng sự phức tạp và độ ổn định khó thay thế của Sinh quyển 1 (Trái đất) . Việc tái tạo một hệ sinh thái cân bằng, tự duy trì là vô cùng khó khăn.

Đồng thời, thí nghiệm đã làm nổi bật vai trò quan trọng của yếu tố tâm lý và xã hội khi sự mâu thuẫn nội bộ và căng thẳng tâm lý đã trở thành một yếu tố đe dọa không kém gì vấn đề sinh học.

Mặc dù dự án không đạt được mục tiêu ban đầu, 8 nhà khoa học tham gia vẫn được vinh danh vì sự dũng cảm tiên phong của họ. Sinh quyển 2 được xem là một bước đi quan trọng trong việc khám phá khả năng tồn tại và phát triển trong tương lai của loài người, dạy chúng ta cách đối mặt và đối phó với những yếu tố chưa biết trên con đường chinh phục không gian.

Nguồn: BBC