Thế hệ sinh từ năm 2010 đến 2024 chi tiền “mạnh tay” từ nhỏ: 2 bài học tài chính cha mẹ nên dạy sớm – đừng chờ con lớn mới bắt đầu

Trong bối cảnh mua sắm ngày càng tiện lợi và nhanh chóng, thế hệ Gen Alpha lớn lên cùng các dịch vụ giao hàng tức thời. Điều này đặt ra câu hỏi cho nhiều phụ huynh: Làm thế nào để dạy con trẻ biết tiết kiệm và chi tiêu một cách hợp lý?

Gen Alpha tiêu tiền không kém người lớn

Sinh từ năm 2010 đến 2024, Gen Alpha là thế hệ đầu tiên trưởng thành cùng smartphone, nơi mọi giao dịch có thể hoàn tất chỉ với một cú chạm.

Và khả năng chi tiêu của họ không hề nhỏ. Theo báo cáo Youth Economy Report do công ty công nghệ tài chính GoHenry công bố vào tháng 9/2024, trẻ em Gen Alpha đã chi tiêu tới 92 triệu bảng Anh (tương đương 126,2 triệu USD) chỉ trong giai đoạn 2023-2024. Báo cáo này dựa trên dữ liệu của hơn 311.000 trẻ đang sử dụng thẻ ghi nợ GoHenry tại Anh, Mỹ, Pháp và Tây Ban Nha.

Phần lớn số tiền này được chi vào các dịch vụ trực tuyến, nổi bật là mảng giao đồ ăn, nơi mức chi tiêu tăng 113% so với năm trước, đạt hơn 3 triệu bảng. Ngoài ra, gần một nửa số trẻ em Gen Alpha thích mua sắm qua các nền tảng mạng xã hội như TikTok Shop, Facebook Marketplace và Instagram.

Theo dự báo của công ty nghiên cứu McCrindle, dấu ấn kinh tế của Gen Alpha có thể đạt 5,46 nghìn tỷ USD vào năm 2029. 

“Với Gen Alpha, sự tiện lợi và tốc độ là điều hiển nhiên,” bà Louise Hill, nhà sáng lập GoHenry chia sẻ với CNBC Make It.

 “Chúng ta cần nhớ rằng thế hệ này đã quen với việc mọi thứ đều có ngay lập tức, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cách chúng sử dụng tiền”, bà Louise Hill chia sẻ. 

Bà Hill cũng lưu ý rằng dù hiện nay có rất nhiều tài liệu giáo dục tài chính trực tuyến, song trẻ em đồng thời cũng tiếp xúc sớm với các sản phẩm tài chính dễ sử dụng như thẻ tín dụng, mua trước trả sau (BNPL) hay thanh toán không tiếp xúc. Điều này khiến việc dạy trẻ kỹ năng quản lý tài chính trở nên phức tạp hơn đối với nhiều phụ huynh.

Theo bà, điều cốt lõi là phải giúp trẻ hiểu rằng “tiền phải được làm ra trước khi tiêu” và khi tiêu, cần có suy nghĩ và cân nhắc.

Dưới đây là 2 bài học thực tế mà cha mẹ có thể áp dụng để giúp trẻ hình thành tư duy tài chính ngay từ sớm. 

1. Biến tiền thành thứ ‘cầm nắm được’

Một trong những cách hiệu quả nhất để trẻ hiểu được giá trị đồng tiền là giúp chúng tiếp xúc với tiền mặt. Hill gợi ý cha mẹ nên cho trẻ “tiền tiêu vặt định kỳ”, dù chỉ là một khoản rất nhỏ mỗi tuần. 

“Bạn có thể chọn một ngày cố định, chẳng hạn thứ Bảy và đưa con một khoản tiền nhỏ vào mỗi tuần. Rồi bạn sẽ thấy rất nhanh chóng, trẻ sẽ tự nhận ra: ‘Ồ, nếu mình để dành 4 tuần thì được bao nhiêu tiền, có thể mua được món đồ này. Nếu để dành 10 tuần thì…’.”

Tiếp xúc với tiền thật giúp trẻ hình dung rõ hơn giá của món đồ mình yêu thích. Khi cầm trên tay tiền, trẻ sẽ thấy ngay cần bao nhiêu để mua một túi kẹo và cần gấp nhiều lần như thế để mua một món đồ chơi lớn hơn.

Với trẻ lớn hơn, Hill đề xuất phương pháp “ngân sách bánh pizza”. Hãy hình dung chiếc pizza là khoản tiền thu nhập hoặc tiền tiêu vặt của cả nhà, rồi cùng con chia chiếc bánh đó cho từng khoản chi phí: thuê nhà, hóa đơn, ăn uống, v.v.

“Khi chiếc bánh càng nhỏ dần sau mỗi khoản chi, trẻ sẽ hiểu rằng phần còn lại để tiêu cho sở thích là rất ít và cần được sử dụng một cách hợp lý,” bà giải thích.

2. Cho trẻ tham gia vào các cuộc trò chuyện về tiền bạc

“Trẻ con như miếng bọt biển”, chúng tiếp thu rất nhanh các quan điểm về tiền từ cha mẹ. Vì thế, Hill khuyến khích phụ huynh nên chủ động trao đổi với con về tài chính gia đình.

Bà lấy ví dụ về cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt tại Anh sau đại dịch Covid-19. Nhiều phụ huynh cho biết con cái họ bắt đầu lo lắng về tình hình tài chính sau khi nghe tin trên truyền thông và chứng kiến tâm trạng căng thẳng trong gia đình.

Tuy nhiên, cha mẹ không cần phải nói rõ những khó khăn như “không đủ tiền đóng tiền nhà”. Thay vào đó, có thể chia sẻ một cách tích cực hơn, chẳng hạn: “Nếu trước đây gia đình bạn thường gọi đồ ăn ngoài mỗi tối thứ sáu, thì bây giờ hãy rủ con cùng làm một bữa ăn tại nhà, chọn nguyên liệu, tự làm pizza tại nhà và cùng đi siêu thị để mua đồ.”

Việc này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn giúp trẻ cảm nhận được giá trị của việc tự làm và biết cách điều chỉnh chi tiêu khi cần thiết.

“Điều quan trọng là giúp trẻ hiểu: không phải lúc nào cũng có thể chi tiêu theo ý muốn, và việc lựa chọn thông minh sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn về lâu dài”, Hill nói thêm.

Kết luận

Trong bối cảnh Gen Alpha tiêu tiền ngày càng dễ dàng và nhanh chóng, việc giáo dục tài chính cho trẻ không thể chờ đến khi chúng trưởng thành. Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ: cho trẻ tiếp xúc với tiền thật, hiểu cách ngân sách hoạt động và đặc biệt là, đừng ngần ngại cho con tham gia vào các cuộc trò chuyện về tiền bạc. Vì tương lai tài chính thông minh, cần được nuôi dưỡng từ hôm nay.

Theo CNBC