Thế hệ “bánh mì kẹp”: Áp lực tiền bạc chồng chất, không 1 chỗ dựa, đành tự tìm cách cứu chính mình!

Chưa đủ già để được con cái chăm sóc, cũng chẳng đủ trẻ để có thể "ăn bám" hay nhận trợ cấp của phụ huynh - Đây là lời miêu tả ngắn gọn và chính xác nhất về thế hệ "bánh mì kẹp".

Họ là những người vừa phải chịu trách nhiệm chăm sóc cũng như chu cấp cho cha mẹ già, vừa phải nuôi dạy con nhỏ.

Áp lực đến từ mọi phía. Một bên là cha mẹ đã lớn tuổi, sức khỏe yếu đi, cần thuốc men, viện phí, chi phí sinh hoạt hằng ngày. Một bên là con cái còn nhỏ, cần tiền học, tiền ăn, tiền vui chơi, phát triển kỹ năng. Còn chính họ - người ở giữa, lại đang trong giai đoạn phải sự nghiệp bấp bênh, phải làm việc cật lực để duy trì thu nhập, trả nợ, tiết kiệm và lo cho tương lai.

Hiện tượng này không chỉ xuất hiện ở các nước phát triển mà ngày càng phổ biến tại nhiều quốc gia châu Á, nơi gia đình truyền thống thường sống chung nhiều thế hệ. Khi áp lực công việc, chi phí sinh hoạt, chăm sóc trẻ em và người già đè nặng, thế hệ "bánh mì kẹp" trở thành những người âm thầm chịu đựng căng thẳng nhưng ít khi được nhắc đến. Họ gồng mình để mọi thứ trong gia đình vận hành trơn tru, nhưng chính bản thân họ lại đối diện với nguy cơ kiệt sức về thể chất và tinh thần.

Áp lực tứ phía nhưng chẳng biết dựa vào ai

Theo một nghiên cứu của Financial Times, tại Anh, hiện có hơn 1,3 triệu người thuộc thế hệ "bánh mì kẹp". Bên cạnh thời gian làm việc để kiếm tiền, họ dành trung bình 20 giờ mỗi tuần để làm công việc nhà, bao gồm chăm sóc con cái, về thăm cha mẹ. Điều đáng nói là phần lớn trong số này chỉ âm thầm tự xoay sở, không nhận được sự trợ giúp từ anh em trong gia đình hoặc người bạn đời.

Điều này vô hình trung tạo ra áp lực, không chỉ là chuyện vật chất, mà còn là tinh thần. Một bài viết trên The Guardian mô tả rất rõ cảm giác của những người thuộc thế hệ "bánh mì kẹp": "Họ thường xuyên rơi vào trạng thái tội lỗi, vừa sợ không làm tròn bổn phận với cha mẹ, vừa sợ thiếu sót trong việc nuôi dạy con cái. Cảm giác bị kẹt giữa hai vai trò khiến họ luôn trong trạng thái căng thẳng, dễ kiệt sức và ít có thời gian dành cho bản thân" .

Emily (29 tuổi) - Người mẹ trẻ được tờ The Business Insider phỏng vấn, là một ví dụ điển hình của người đang phải vật lộn với trọng trách tài chính và sức khỏe tinh thần đang lao dốc. Cô vừa sinh con được vài tháng thì cha cô mắc bệnh Alzheimer.

"Tôi không còn một phút nào rảnh. Tôi yêu họ, nhưng quả thực nhiều khi tôi chỉ muốn biến mất" - Emily nói.

Thế hệ "bánh mì kẹp" là như vậy. Họ ở giữa, là chỗ dựa cho nhiều người, nhưng sau cùng, cảm nhận của họ lại là: Mình như tàng hình trong chính gia đình của mình. Mọi người đều cần họ, nhưng ít ai thật sự để ý hay quan tâm xem họ có đang ổn không.

Buộc phải tự cứu lấy mình

Dù mệt và tuyệt vọng, thế hệ "bánh mì kẹp" cũng không thể chỉ ngồi đó than thở và chờ "ai đó" xuất hiện để cứu rỗi mình. Họ buộc phải học cách tự cứu mình trước khi quá muộn. Nhiều người bắt đầu thay đổi tư duy tài chính, chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ từ cộng đồng và học cách chăm sóc bản thân như một "nghĩa vụ sống còn".

Một trong những cách quan trọng nhất là lập kế hoạch tài chính thông minh. Khi phải chịu trách nhiệm cấp dưỡng cho 3 thế hệ gồm cha mẹ già, con cái và chính mình, việc thiếu kiểm soát dòng tiền dễ khiến họ rơi vào khủng hoảng. Những người thuộc thế hệ này được khuyên nên xác định thứ tự ưu tiên tài chính rõ ràng: Chi phí sinh hoạt thiết yếu, quỹ dự phòng, tiết kiệm dài hạn, rồi mới đến các khoản chi tiêu phục vụ các nhu cầu khác. Việc này không chỉ giúp giảm căng thẳng, mà còn tạo cảm giác chủ động trước biến động.

Chia sẻ với tờ The Bussiness Insider, Emily cho biết cô đã bắt đầu ghi chép chi tiêu hằng ngày.

"Tôi từng nghĩ không thể tiết kiệm nổi, nhưng khi nhìn lại bảng chi tiêu, tôi nhận ra có nhiều khoản hoàn toàn có thể cắt giảm. Từng chút nhỏ gộp lại cũng đủ để tôi thấy nhẹ gánh" - Emily nói.

Song song với quản lý tài chính, việc tìm kiếm sự hỗ trợ xã hội cũng là giải pháp thiết yếu. Ở nhiều quốc gia, các nhóm hỗ trợ dành cho người chăm sóc (caregiver groups) đang trở thành "phao cứu sinh" tinh thần. Họ chia sẻ kinh nghiệm, động viên nhau, và đôi khi chỉ cần một buổi trò chuyện cũng đủ giúp ai đó lấy lại năng lượng. Theo The Guardian, những người tham gia nhóm hỗ trợ cảm thấy ít cô đơn hơn 40% so với những người không có kết nối xã hội.

Một số người chọn cách chia sẻ trách nhiệm trong gia đình thay vì ôm đồm tất cả. Họ bắt đầu trò chuyện thẳng thắn với người thân về việc phân bổ công việc và tài chính. Chẳng hạn, anh chị em cùng góp phần chăm sóc cha mẹ, hoặc phối hợp chia ca trông nom.

Bên cạnh đó, thế hệ "bánh mì kẹp" cũng học cách chăm sóc chính mình, cả về thể chất lẫn tinh thần. Dù bận rộn đến đâu, họ vẫn cố gắng duy trì giấc ngủ, tập thể dục, hoặc đơn giản là dành vài giờ mỗi tuần để làm điều khiến mình vui. Nhiều người thừa nhận, nếu không bảo toàn sức khỏe và tinh thần, họ sẽ sớm gục ngã, kéo theo cả hai thế hệ cùng khổ.