Tại sao nên tiêm vắc xin sởi? Những ai cần tiêm và những ai cần tránh?

Sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Việc tiêm vắc xin sởi là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Hiểu rõ về vắc xin sởi, tác dụng của nó và những đối tượng nên hoặc không nên tiêm chủng là điều quan trọng để mỗi người có thể chủ động phòng bệnh.

1. Vắc xin sởi là gì và hoạt động như thế nào?

Vắc xin sởi là loại vắc xin giúp cơ thể tạo miễn dịch chống lại virus sởi – tác nhân gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với triệu chứng sốt cao, phát ban, viêm kết mạc và nguy cơ biến chứng như viêm phổi, viêm não.

Loại vắc xin này thường được sản xuất từ virus sởi sống, đã làm giảm độc lực, đủ để kích thích hệ miễn dịch nhưng không gây bệnh. Khi tiêm vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ nhận diện virus, tạo kháng thể bảo vệ. Nhờ đó, nếu sau này tiếp xúc với virus sởi thực sự, cơ thể sẽ có khả năng chống lại, ngăn chặn bệnh hoặc làm giảm nhẹ triệu chứng.

2. Tác dụng của vắc xin sởi

Loại vắc xin này mang lại nhiều lợi ích quan trọng:

- Phòng ngừa bệnh sởi: Hiệu quả bảo vệ có thể lên đến 97% sau khi tiêm đủ hai liều.

- Ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm: Sởi có thể gây viêm phổi, viêm não, tiêu chảy nặng, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu.

- Hạn chế lây lan trong cộng đồng: Khi tỷ lệ tiêm chủng cao, số ca nhiễm giảm, tạo hiệu ứng miễn dịch cộng đồng, bảo vệ cả những người chưa thể tiêm chủng.

- Tiến tới loại trừ bệnh sởi: Nhờ vắc xin, nhiều quốc gia đã giảm đáng kể số ca mắc và tử vong do sởi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích tiêm chủng để hướng tới loại trừ hoàn toàn bệnh này.

3. Những ai nên tiêm vắc xin sởi?

Vắc xin sởi nằm trong chương trình tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến nghị ở nhiều quốc gia, đặc biệt trong Chương trình Tiêm chủng Mở rộng (EPI) của WHO. Những người nên tiêm vắc xin sởi bao gồm:

- Trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên (trong trường hợp dịch bùng phát, có thể tiêm từ 6 tháng tuổi theo chỉ định bác sĩ).

- Người lớn chưa từng tiêm vắc xin hoặc chưa từng mắc sởi, đặc biệt là những người thường xuyên tiếp xúc với trẻ em hoặc làm việc trong môi trường y tế.

- Phụ nữ có kế hoạch mang thai nhưng chưa có miễn dịch với sởi. Việc tiêm phòng trước khi mang thai giúp bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.

4. Ai không nên hoặc cần trì hoãn tiêm vắc xin sởi?

Tuy rất quan trọng, giúp phòng ngừa bệnh sởi và nhiều biến chứng nguy hiểm của nó nhưng không phải ai cũng nên tiêm vắc xin sởi. Một số trường hợp cần hoãn tiêm hoặc không tiêm như:

- Trẻ dưới 6 tháng tuổi, trừ trường hợp đặc biệt có chỉ định từ bác sĩ.

- Người có phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thành phần của vắc xin. Nếu trước đó đã có phản ứng nặng sau tiêm, không nên tiếp tục tiêm vắc xin sởi.

- Người bị suy giảm miễn dịch nặng do bệnh lý hoặc đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch (như bệnh nhân ung thư, người nhiễm HIV giai đoạn cuối).

- Phụ nữ đang mang thai: Vắc xin sởi không được khuyến cáo trong thai kỳ. Nếu đã tiêm, cần tránh mang thai ít nhất 1 tháng sau khi tiêm.

Ngoài ra, vắc xin sởi cũng có rất nhiều loại, lịch tiêm chủng cụ thể cũng như loại vắc xin phù hợp với từng cá nhân cần được tư vấn bởi bác sĩ chuyên môn.

Nguồn và ảnh: VNVC, NHS.UK, CDC US