Phía sau ánh đèn đô thị: Thất nghiệp, 4 người chen chúc trong căn nhà 7m2 và nỗi tự ti trong mắt con trẻ

3 năm qua, gia đình chị Tam (38 tuổi) sống tại một trong những căn hộ siêu nhỏ ở Sham Shui Po, Hồng Kông (Trung Quốc), với diện tích hơn 7m2.

Trong nhiều năm, Sham Shui Po vẫn là một trong những khu vực có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất Hồng Kông. Các khu tập thể giá rẻ, nhà siêu nhỏ mọc lên như nấm ở đây.

Chị Tam là người duy nhất có thu nhập trong nhà, với 2.570 USD/tháng (khoảng 67 triệu đồng). Chồng chị là người Trung Quốc đại lục, đang chờ được cấp giấy tờ Hồng Kông nên chưa thể đi làm. Bà Wang (60 tuổi) - mẹ chị Tam, ở nhà trông cháu trai.

Mỗi tháng, gia đình chị phải trả 620 USD (hơn 16 triệu đồng) để thuê căn hộ hơn 7m2, không có các tiện nghi cơ bản như bếp, cũng không có không gian di chuyển.

Bà Wang than thở với phóng viên tờ Think China rằng: "Hồng Kông đắt đỏ lắm, đến cuối tháng nhà tôi chẳng còn dư bao nhiêu".

Bà lo ngại điều kiện sống hiện tại sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển của cháu trai. Cậu bé rất năng động ở trường nhưng khi về nhà lại trở nên khép kín, hay chơi game. Ban đêm, côn trùng khiến bà khó ngủ.

Wong Chi-kong, 76 tuổi, là một trong những cư dân lâu năm nhất của loại hình "căn hộ chuồng chim" ở khu Mong Kok. Ông ở trong căn hộ 4,6 m2 từ những năm 1980.

Ông phải nằm nghiêng mới vừa, mỗi sáng thức dậy với cơn hen suyễn do bụi và thiếu thông gió. Trước đây, ông có nhà riêng nhưng ly hôn và phá sản đã đẩy ông đến đây. Căn hộ dễ cháy nổ và xập xệ, nhất là sau bão Ragasa năm 2025. Mùa hè, nhiệt độ trong phòng có thể lên tới 40 độ C, khiến ông cảm thấy như sống trong lò nướng.

Mỗi ngày, ông thức dậy lúc 5h, lau bụi trên bàn nhựa cũ, ăn mì gói và rau héo. Với trợ cấp xã hội khoảng 510 USD mỗi tháng, ông phải trả 320 USD tiền thuê, chiếm hơn 60% thu nhập, chỉ còn lại ít cho thực phẩm và thuốc men.

Wong không dám đi khám thường xuyên vì chi phí thuốc men sẽ "đốt" hết tiền ăn. Các cơn đau khớp và khó thở ngày càng trầm trọng, nhưng ông không thể mua máy phun sương trị hen vì hóa đơn điện là gánh nặng.

Không gian chật hẹp cũng ảnh hưởng đến tinh thần. Trước đây, ông là thợ sửa xe và tự hào về căn hộ nhỏ nhưng đủ tiện nghi. Hiện, những tấm ảnh gia đình cũ được cất dưới gầm giường vì ông không muốn nhìn chúng.

Căn phòng quá chật, ông không thể mời nổi một người bạn đến, sự cô lập này khiến ông rơi vào trầm cảm.

Một trường hợp khác cũng sống cảnh chen chúc trong căn hộ siêu nhỏ tại đây. Bà Coco Au sống trong căn hộ vỏn vẹn 6m2, nơi mọi vật dụng đều được treo lên hoặc xếp chồng để tiết kiệm từng khoảng trống. "Nếu cần sử dụng nhà vệ sinh, bạn phải xếp hàng", bà chia sẻ trên ABC News.

Kiểu nhà mà gia đình chị Tam, bà Coco Au sinh sống khá phổ biến ở Hồng Kông (Trung Quốc). Chủ nhà thường chia 1 căn hộ thành 2 hoặc nhiều phòng nhỏ hơn, riêng biệt để cho thuê hoặc bán.

Trong hơn 1 thập kỷ qua, giá bất động sản ở Hồng Kông cao ngất ngưởng, buộc nhiều gia đình thu nhập thấp phải thuê dạng nhà siêu nhỏ, điều kiện kém.

Theo khảo sát của tổ chức Society for Community Organisation cho thấy, các căn hộ "chuồng chim" thường có dạng hình khối hoặc được xây trên mái, gần một nửa không có cửa sổ.

Diện tích chật hẹp nhưng chi phí điện nước ở các căn hộ này rất cao. Thu nhập của những gia đình này khoảng 1.500 USD, thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình 2.900 USD.

Giới chuyên gia gọi đây là những “khu ổ chuột kiểu mới” giữa lòng đô thị hiện đại. Và mối nguy hỏa hoạn luôn hiện hữu trong các căn hộ. Tường mỏng, dây điện lộn xộn và thiếu lối thoát hiểm biến nơi này thành cái bẫy chết người, theo cảnh báo của các nhà hoạt động xã hội.

Năm ngoái, một vụ cháy ở khu Mong Kok khiến ba cư dân "chuồng chim" thiệt mạng, ông Wong vẫn còn ám ảnh mùi khói từ vụ cháy gần đó.

Cơ quan chức năng đã triển khai các sáng kiến như Phòng Sinh hoạt cộng đồng (CLR) và Nhà ở công cộng nhẹ (LPH) để giảm áp lực, nhưng ông Wong không lạc quan. Ông từng xin vào nhà ở công cộng (PRH) nhưng danh sách chờ cho thấy ông cần 5,5 năm nữa mới đến lượt.

Tháng 9 vừa qua, Hồng Kông đã xây thêm 6 "phòng sinh hoạt cộng đồng". Cùng thời điểm, Hồng Kông thông qua quy định mới về Đơn vị nhà ở cơ bản (BHU), yêu cầu nâng cấp khu trọ siêu nhỏ trước năm 2030 và phạt những chủ nhà xây phòng không đạt chuẩn. Tuy nhiên, theo Think China, nhiều người thuê lo ngại giá thuê nhà sẽ tăng và bị chủ nhà gây khó dễ.

Ông Hung Wing Lok, giảng viên Đại học Trung văn Hồng Kông (CUHK) cho rằng, giải pháp lâu dài cho cuộc khủng hoảng nhà ở tại Hồng Kông là chính quyền phải cấm triệt để việc bán, cho thuê những căn nhà siêu nhỏ. Bên cạnh đó là việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà ở xã hội giá rẻ.

Tất nhiên tới thời điểm này, nhiều gia đình cũng đã được hưởng lợi từ sự vào cuộc của chính quyền.

Ba năm trước, khi được Think China phỏng vấn, Chau Ling đang sống trong khu nhà siêu nhỏ. Gần đây, cô cho biết gia đình đã chuyển sang nhà ở công do cơ quan chức năng hỗ trợ - rộng hơn 28m2, giá thuê khoảng 10 triệu đồng/tháng, rẻ hơn và thoải mái hơn trước. Cô biết ơn cơ quan chức năng đã tăng nguồn cung nhà ở công, giúp nhiều người chuyển khỏi "nhà quan tài" và kêu gọi họ tiếp tục mở rộng.