Parasocial là gì mà được Từ điển Cambridge bình chọn là Từ khóa của năm 2025?
Bước sang năm 2025, Từ điển Cambridge đã chọn “parasocial” làm Từ khóa của năm, một quyết định phản ánh đúng sự thay đổi sâu sắc trong cách con người kết nối thời đại số.
- Từ điển Merriam-Webster chọn "phân cực" là từ của năm 2024
- Từ điển Cambridge cập nhật định nghĩa mới về ''phụ nữ'': Là những người xác định mình là nữ giới dù sinh ra mang giới tính khác
- "Cuốn từ điển của những nỗi buồn lạ kỳ": Ai cũng trải qua vô vàn cảm xúc nhưng không biết dùng từ gì để thốt nên lời
“Parasocial”, theo định nghĩa của Cambridge là mối liên kết cảm xúc một chiều mà ai đó cảm thấy với một nhân vật công chúng, người nổi tiếng, nhân vật hư cấu hoặc thậm chí là chatbot AI, dù giữa họ không hề tồn tại tương tác cá nhân thực sự. Khái niệm này xuất hiện từ năm 1956, khi các nhà xã hội học mô tả việc người xem truyền hình có cảm giác thân thiết với nhân vật trên màn ảnh. Nhưng phải đến kỷ nguyên mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo, nó mới trở nên phổ biến rộng rãi và bước ra khỏi phạm vi học thuật.
Colin McIntosh, biên tập viên của Cambridge Dictionary, cho biết “parasocial” là từ phản ánh rõ nhất tinh thần năm 2025, trong bối cảnh hàng triệu người hình thành các mối quan hệ một chiều với người nổi tiếng hoặc những thực thể kỹ thuật số.
Lượng tìm kiếm từ này tăng cao cho thấy mức độ tò mò của công chúng trước hiện tượng ngày càng rõ nét: Những fan Taylor Swift gửi lời chúc mừng đính hôn và mong chờ phản hồi, người dùng trò chuyện với AI như một người bạn đồng hành hay khán giả gắn bó cảm xúc với nhân vật giải trí họ chưa từng gặp trong đời. Internet, những người có sức ảnh hưởng và sự trỗi dậy của chatbot đã mở rộng không gian cho những kết nối bất đối xứng, khiến “parasocial” trở thành một phần quen thuộc của đời sống cảm xúc hiện đại.
Theo Cambridge, những khoảnh khắc “parasocial” nổi bật trong năm qua bao gồm đám cưới của Taylor Swift và Travis Kelce, album chia tay “West End Girl” của Lily Allen được đón nhận như một lời tâm sự riêng hay việc người dùng xem chatbot như bạn bè hoặc người trị liệu tinh thần. Tất cả đều cho thấy ranh giới giữa kết nối thật và kết nối ảo ngày càng mờ nhạt.
Giáo sư tâm lý học Simone Schnall của Đại học Cambridge nhận định “parasocial” đã làm thay đổi bản chất của fandom và sự nổi tiếng, đặc biệt trong bối cảnh niềm tin vào truyền thông truyền thống suy giảm, khiến nhiều người quay sang tin tưởng influencers hơn. Điều này đôi khi tạo ra các mối quan hệ cảm xúc “cường độ cao” và không lành mạnh. Bà cũng cảnh báo rằng người trẻ dễ bị ảnh hưởng nhất khi chatbot có thể tạo ra ảo giác về sự quan tâm, trở thành nơi tìm kiếm sự công nhận hoặc thậm chí thay thế liệu pháp tâm lý.
Cùng với việc tôn vinh “parasocial”, Cambridge Dictionary cũng bổ sung nhiều thuật ngữ liên quan đến trí tuệ nhân tạo, như “slop” - chỉ những hình ảnh và video do AI tạo ra hàng loạt, hỗn tạp và vô nghĩa tràn lan trên mạng xã hội hay “memeify” - hành động biến một hình ảnh thành meme lan truyền chóng mặt. Những thay đổi này cho thấy công nghệ không chỉ định hình nội dung mà còn tái định nghĩa cách con người trải nghiệm cảm xúc và hình thành kết nối trong một thế giới ngày càng ảo hóa.
Nguồn: The Guardian
