Nếu muốn tăng cường sức khỏe hoặc ngừa bệnh tật, chắc hẳn bạn sẽ nghĩ ngay đến viêc sử dụng các loại thuốc bổ. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc không chỉ tốn kém mà còn có thể gây hại cho sức khỏe. Thật may mắn khi trong tự nhiên có không ít loại thực phẩm có tác dụng chữa bệnh như hạt đậu đen. Các gia đình hoàn toàn có thể sử dụng chúng để tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh.
Người xưa vẫn thường ví "Một nắm đậu đen tốt như thang thuốc bổ" là bởi loại hạt quen thuộc, giá bán chỉ vài chục ngàn 1kg này có thể trị rất nhiều bệnh.
Đậu đen được coi là một vị thuốc quý trong Đông y, có vị ngọt và tính mát.
Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội), đậu đen được coi là một vị thuốc quý trong Đông y, có vị ngọt và tính mát. Đậu đen có thể được sử dụng để chữa nhiều bệnh như gan hư, mụn nhọt, bổ thận âm, bổ gan, thanh nhiệt, giải độc và lợi tiểu.
Mặc dù nước đậu đen có nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe, nhưng không nên lạm dụng uống thay nước lọc vì có thể gây lạnh bụng và tiêu chảy. Lương y Sáng khuyên rằng trong quá trình chế biến đậu đen, nên chú ý một việc. Đó là rang hạt đậu đen trước khi nấu để giảm tính hàn của chúng. Sau khi mang đậu đi rửa sạch, để ráo nước, bạn hãy cho đậu lên chảo rang kỹ đến khi ngửi thấy mùi thơm thì tắt bếp. Tiếp đó cho đậu đen đã rang vào nồi để nấu thành nước.
Nên rang đậu đen trước khi nấu.
Trong sách Nam dược thần hiệu của danh y Tuệ Tĩnh đã chỉ ra một số bài thuốc trị bệnh bằng đậu đen, rất đơn giản và mọi người có thể tự áp dụng tại nhà.
- Chữa phong thấp, tê thấp, chân tay co rút: Lấy đậu đen đi đồ, ủ cho lên mốc rồi lại đồ và phơi 9 lần để tạo ra đậu sị. Mang đậu sị đi ngâm rượu uống sẽ trị khỏi các bệnh trên.
- Chữa liệt dương: Dùng 200g đậu đen sao già, đổ khoảng 1 lít rượu vào ngâm uống.
- Chữa tiêu khát (đái đường) do thận hư: Dùng đậu đen sao chín, thiên hoa phấn, hai vị lượng bằng nhau đem đi tán bột mịn, hoàn viên. Mỗi lần uống 50 viên, ngày 2-3 lần với nước sắc đậu đen.
Đậu đen cần phải được sử dụng phù hợp liều lượng và từng đối tượng.
- Trị đau lưng: Đậu đen 100g, giã giập, cho vào ít giấm xào cho nóng lên để ấm, đắp vào vùng lưng đau, có thể để qua đêm. Hay đậu đen 50g, đuôi heo hoặc đuôi bò 1 cái. Hầm thật nhừ, ăn cả nước lẫn cái. Mỗi tuần ăn 2-3 lần, kết quả khá tốt.
Lương y Bùi Đắc Sáng khuyến cáo loại thực phẩm này cần phải được sử dụng phù hợp liều lượng và từng đối tượng. Người có cơ thể hàn lạnh, đang dùng thuốc chữa bệnh, người già và trẻ nhỏ có thể trạng yếu, người mắc bệnh thận không nên dùng quá nhiều đậu đen vì có thể gây hại cho sức khỏe.
Nước đậu đen không thể dùng để thay thế cho nước uống hàng ngày.
Theo lương y Sáng, nước đậu đen không thể dùng để thay thế cho nước uống hàng ngày vì điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu của các chất trong cơ thể. Đặc biệt đối với trẻ nhỏ càng cần thận trọng. Nếu mẹ sử dụng nước đậu đen để cho con uống thay nước, có thể khiến cho trẻ không hấp thu được đầy đủ dinh dưỡng. Về lâu dài dễ gây ra thấp còi và suy dinh dưỡng.
Đặc biệt, không nên kết hợp đậu đen với rau bina, sữa, ngũ sâm… vì đây là những thực phẩm kỵ nhau.