Một lần, khi nghe mẹ than đùa "thiếu tiền", em Đào Ngọc Minh Nguyên (tên thường gọi là Bulma, TP. Biên Hòa, Đồng Nai), liền đề nghị: "Con cho mẹ 2 chỉ vàng".
Chưa kịp xem mẹ phản ứng ra sao, cô bé ngồi tính toán: "Vậy là phải thêm 1 năm nữa con mới để dành được 1 cây vàng". Sở dĩ cô bé tính toán tự tin như vậy là vì dù mới 12 tuổi nhưng em đã dành dụm được 6 chỉ vàng. Đặc biệt, số tiền này hoàn toàn là em tự kiếm bằng dạy thêm và tiết kiệm được từ tiền thưởng, tiền lì xì.
Đào Ngọc Minh Nguyên
Mỗi tháng, Minh Nguyên làm trợ giảng tiếng Anh, mỗi năm được 6 triệu. Em trợ giảng 5 buổi/tuần, mỗi buổi 90 phút. Nhiệm vụ gồm: Giúp học viên điền và kiểm tra goal card; Quay bài nộp; Hỗ trợ thuyết trình tiếng Anh; Tổ chức hoạt động học và STEAM.
Dù chiếm một phần thời gian nhưng chị Julia – mẹ của bé cho biết, công việc giúp con duy trì tiếng Anh và kỹ năng thuyết trình hằng ngày, nên việc học chính không bị ảnh hưởng. Gia đình cũng không đặt mục tiêu kiếm tiền, chỉ ủng hộ con làm thêm để trau dồi thêm kiến thức, bởi dạy lại cho người khác là một trong những cách học hiệu quả nhất.
Đào Ngọc Minh Nguyên và mẹ
Việc làm trợ giảng từ sớm là nhờ Minh Nguyên có bằng B2 tiếng Anh - một mốc năng lực tương đương bậc Trung cấp Châu Âu. Đây là thành quả tự học của nữ sinh này, em không học trường quốc tế, không luyện thi ở trung tâm.
Không chỉ vậy, em còn đạt giải Nhất cấp Tỉnh trong một cuộc thi hùng biện tiếng Anh, trở thành học viên giỏi chương trình Tú tài Mỹ Acellus. Ngoài giờ học, Bulma yêu thích vẽ, dựng video và đang tự phát triển kênh TikTok chia sẻ nội dung giáo dục bằng chính những nhân vật hoạt hình do em sáng tạo.
Ngoài chương trình học ở trường, em còn đang học song song chương trình Tú tài Mỹ Acellus grade 6.
Năm học vừa qua, em đạt thành tích xuất sắc và đã đậu vào cấp 2 trường Nguyễn Bỉnh Khiêm - một trong những ngôi trường nổi bật tại thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, nhờ vào chất lượng giáo dục vượt trội và môi trường học tập thân thiện. Ngoài ra, Nguyên đang tự học tiếng Trung.
Hàng tuần, Minh Nguyên tổ chức các buổi sinh hoạt cộng đồng miễn phí cho các em, đề tài là các chủ đề sử dụng hàng ngày như chào hỏi, sinh hoạt hàng ngày, đồ chơi, công viên, màu sắc, số đếm, đồ dùng, động vật, hoa quả…
Chị Julia chia sẻ, với gia đình chị, tiếng Anh chưa bao giờ được xem như một môn học để "luyện thi" hay theo đuổi điểm số. Ngay từ khi con còn bé, chị đã để con tiếp xúc với tiếng Anh một cách tự nhiên thông qua thẩm âm, nghe tiếng Anh mỗi ngày từ lúc mới tập nói.
Mỗi ngày, bé được nghe các bài hát thiếu nhi tiếng Anh có lời rõ ràng, xem hoạt hình tiếng Anh có phụ đề tiếng Anh, chơi board game, lắp lego, vẽ tranh… và mọi hoạt động đó đều được lồng ghép tiếng Anh một cách tự nhiên. Hai mẹ con còn nói chuyện bằng tiếng Anh mỗi ngày, thậm chí là cả những cuộc "nói nhảm tiếng Anh" rất vui vẻ.
Khi Bulma đã có phản xạ ngôn ngữ một cách tự nhiên, chị mới tạo điều kiện để con tiếp xúc với tiếng Anh trong đời sống thực: Chơi với bạn trong cộng đồng, giao lưu với người nước ngoài trong những chuyến đi, thuyết trình bằng tiếng Anh qua mindmap… và từ đó từng bước phát triển khả năng giao tiếp phản biện, kéo dài hội thoại, đưa ra phản hồi và mở rộng ý tưởng.
Khác với cách học từ vựng truyền thống, Bulma không chép đi chép lại để ghi nhớ. Em có thói quen đọc sách tiếng Anh mỗi ngày, đọc to và di tay theo chữ để vừa rèn luyện phát âm, vừa tăng khả năng tập trung. Em đọc cả truyện tranh như Peppa Pig, Oxford Reading Tree, Dog Man, Wimpy Kid lẫn truyện chữ như Magic Tree House, Roald Dahl, Harry Potter…
Phương pháp học mà Bulma áp dụng cũng rất hiệu quả: Đọc không cần hiểu 100%, chỉ cần nắm được ý chính; không tra từ điển quá nhiều mà đoán nghĩa qua ngữ cảnh trước; đọc thành tiếng để luyện ngữ điệu và phát âm tự nhiên. Nhờ vậy, từ vựng và ngữ pháp đến với em một cách nhẹ nhàng, không cần ép buộc.
Bên cạnh việc đọc, Bulma cũng rất thích viết. Mỗi ngày, em dành 5–10 phút để viết nhật ký bằng tiếng Anh. Đó có thể là vài dòng về một ngày của mình, một điều em thích, hoặc tóm tắt lại câu chuyện vừa đọc. Viết giúp em củng cố từ vựng, ngữ pháp, rèn tư duy và phản xạ bằng tiếng Anh, đồng thời chuẩn bị tốt hơn cho các phần thi viết học thuật trong tương lai. Ngoài ra, Bulma còn yêu thích đóng kịch, lồng tiếng cho các đoạn hội thoại nhỏ.
Khi dạy con, chị cho biết, mình tin vào ba nguyên tắc: Thấu hiểu - Trao quyền - Đồng hành. Thấu hiểu để lắng nghe con để biết con thực sự cần gì, muốn gì. Trao quyền để cho con tự quyết trong phạm vi phù hợp, để con học cách chịu trách nhiệm. Đồng hành, luôn ở bên hỗ trợ khi con cần, để con thấy mình không đơn độc.
Mục tiêu của chị không phải nuôi một "đứa trẻ hoàn hảo", mà là một con người tự tin, biết yêu thương và có đủ bản lĩnh để tạo ra cuộc sống mà con mong muốn.
Đặc biệt, một trong những nội dung chị luôn chú trọng dạy con chính là quản lý tài chính. Từ 2-3 tuổi, Minh Nguyên đã được dạy nguyên tắc lao động tạo ra giá trị và thặng dư, biết phân biệt cần và muốn, không mè nheo mà đàm phán khi muốn món gì và luôn phân biệt rõ "của con" và "của người khác".
Đến 4-5 tuổi, con tự làm những phần việc của mình ở nhà để rèn tính tự lập. Từ 6 tuổi, khi đã biết làm toán, con học cách đi siêu thị, so sánh giá, kiểm tra bill, phân loại đồ để cất vào tủ lạnh hoặc tủ khô.
Ngoài các kỹ năng cơ bản ở nhà, con đã tham gia 3 mùa trại tài chính dành cho trẻ ở một học viện, và thực hành 6 chiếc lọ tài chính.
"Tiền tiết kiệm của con được chia làm ba lọ chính: Tiêu dùng – Tiết kiệm – Giúp đỡ người khác. Con đặc biệt yêu thích tiết kiệm vàng, thỉnh thoảng đổi đô, nhưng… gửi ngân hàng thì không thích. Lý do con chọn vàng rất đơn giản: "Con không cần thanh khoản nhanh vì vẫn được mẹ bao nuôi", chị Julia chia sẻ.
Bà mẹ cho biết, với chị, tiền bạc chỉ là công cụ, không phải áp lực. Khi dạy con sớm, con sẽ biết tiêu tiền có trách nhiệm, không bị cuốn vào thói quen tiêu xài theo cảm xúc. Tuổi thơ của con vẫn trọn vẹn, vẫn chơi, vẫn mơ mộng, vẫn hồn nhiên chỉ khác là con sớm biết quý giá trị lao động.
"Ở nhà, con hiếu thảo với ông bà, thích chơi với bạn bè và các em nhỏ. iPad hỏng, con tự đề nghị dùng máy tính chung để tiếp tục vẽ và học, không đòi mua mới, với tôi, đó là thành tích "tư duy" còn quý hơn nhiều giải thưởng.
Ngoài cho con cuộc sống đủ đầy, tôi biết cần dạy con tư duy tài chính từ nhỏ, để con luôn hạnh phúc và tin tưởng vào chính bản thân mình. Tôi nói với con: Thật ra mẹ đâu cần con cho mẹ vàng hay tiền. Mẹ chỉ mong: Con biết quý sức lao động; Con vui vì được giúp người mình thương; Con tiêu tiền mà không bị tiền tiêu; Con đủ đầy trong lòng, rồi sẽ đầy đủ ngoài đời", bà mẹ tự hào chia sẻ.