Ngân hàng chuyển khoản "đúp" 60 triệu đồng, gần 4 năm sau mới phát hiện, khởi kiện người đàn ông nhưng nhận cái kết đắng

Ở thành phố Trung Sơn (Quảng Đông, Trung Quốc) từng có một trường hợp: Nhân viên ngân hàng mắc lỗi giao dịch, chuyển thêm cho một người đàn ông 180.000 NDT (gần 60 triệu đồng), mãi đến gần 4 năm sau mới phát hiện.

Tại các ngân hàng Trung Quốc, tấm biển “Đi khỏi quầy thì không còn trách nhiệm” thường được treo trước quầy giao dịch, nhắc nhở khách hàng kiểm tra kỹ số tiền trước khi rời đi. Tuy nhiên, chính quy định này đã gây ra nhiều tranh cãi pháp lý, điển hình là vụ việc của ông Lại ở Trung Sơn (Quảng Đông).

Theo đó, vào năm 2018, ông Lại – một doanh nhân thường xuyên giao dịch ngoại tệ – nhận 27.200 USD từ đối tác và đến ngân hàng chuyển đổi sang Nhân dân tệ (NDT). Ngân hàng xử lý thành công, chuyển khoản tương đương 180.000 NDT (gần 60 triệu VND) vào tài khoản ông. Ba ngày sau, nhân viên ngân hàng thông báo nhầm lẫn: “Khoản tiền chưa được chuyển” và đề nghị ông làm thủ tục lại. Nhận thấy sơ hở, ông Lại đồng ý và nhận thêm 180.000 NDT nữa.

Đến đầu năm 2022 (3 năm 10 tháng sau), ngân hàng phát hiện lỗi khi kiểm tra hồ sơ theo yêu cầu cấp trên. Họ khẳng định giao dịch viên chuyển tiền hai lần do thao tác sai, yêu cầu ông hoàn trả số tiền “thu lợi bất chính”. Ông Lại từ chối, viện dẫn tấm biển “rời quầy không đòi lại” và lập luận: thời hiệu khởi kiện 3 năm theo Bộ luật Dân sự đã hết.

Một bên đòi hoàn tiền, một bên từ chối, hai bên giằng co suốt nửa năm. Thương lượng không thành, ngân hàng đã kiện ông Lại ra tòa. 

Ngân hàng cho rằng thời hiệu chỉ bắt đầu tính từ lúc họ phát hiện sai sót (đầu 2022), nên đơn kiện vẫn hợp lệ. Tòa sơ thẩm đồng tình, buộc ông Lại trả tiền. Tuy nhiên, khi ông kháng cáo, tòa phúc thẩm đã đảo ngược phán quyết. Thẩm phán nhấn mạnh: Theo Luật Ngân hàng Thương mại, ngân hàng phải kiểm toán định kỳ và báo cáo tài chính cuối mỗi năm. Do đó, họ phải phát hiện lỗi chậm nhất vào cuối năm 2018. Việc chậm trễ đến 2022 là do sơ suất nội bộ, không thể kéo dài thời hiệu.

Tòa tuyên ông Lại không phải hoàn tiền vì ngân hàng khởi kiện quá thời hạn. Vụ việc phơi bày nghịch lý: Dù tấm biển tại quầy đẩy trách nhiệm cho khách hàng, ngân hàng vẫn phải tuân thủ nghĩa vụ kiểm soát nghiệp vụ. Lỗi hệ thống và sự chủ quan trong giám sát đã khiến họ mất quyền đòi lại tiền, dù hành vi của ông Lại rõ ràng lợi dụng sai sót.

Câu chuyện này không chỉ là bài học về tính minh bạch trong giao dịch tài chính, mà còn nhắc nhở các tổ chức tín dụng: “Điều khoản miễn trừ” không thể thay thế trách nhiệm quản lý nội bộ.