Nếu FTU là Harvard, NEU là Stanford, Y là Johns Hopkins thì ĐH Sư phạm Hà Nội xứng tầm trường nào trên thế giới?

Trong cộng đồng học sinh, sinh viên, việc ví von các trường đại học Việt Nam với những "ông lớn" học thuật trên thế giới từ lâu đã trở thành một trò thú vị mang đậm màu học đường. Dĩ nhiên, đây chỉ là cách nói vui, không phải xếp hạng chính thức. FTU thường được xem như "Harvard Việt Nam", NEU lại giống "Stanford Việt Nam", ĐH Y Hà Nội được ví như Johns Hopkins, còn Bách khoa Hà Nội chính là "MIT Việt Nam".

Nhưng còn trường Đại học Sư phạm Hà Nội thì sao? Đây là nơi đào tạo nên những người thầy, người cô của cả nước, nơi mà hầu hết các giáo viên giỏi, tiến sĩ, nhà nghiên cứu giáo dục đầu ngành đều từng bước ra từ đây. Nếu đối chiếu với thế giới, trường nào có bản sắc, triết lý và vai trò tương đồng với ĐH Sư phạm Hà Nội?

Một bạn trẻ đã đặt câu hỏi này cho ChatGPT và theo góc nhìn của AI, câu trả lời đưa ra khiến nhiều người phải gật gù: Đại học Cambridge. Đương nhiên, đây chỉ là một cách phân tích tham khảo, không phải kết luận học thuật

Vì sao Sư phạm được ví như Cambridge?

ChatGPT lý giải rằng, khi tìm trường tương ứng cho ĐH Sư phạm Hà Nội, không nên chỉ xét đến danh tiếng hay thứ hạng toàn cầu. Điều cần đối chiếu là bản sắc học thuật, giá trị giáo dục và ảnh hưởng xã hội. Với 3 tiêu chí này, Cambridge là cái tên trùng khớp một cách tự nhiên.

1. Nền tảng học thuật và truyền thống lâu đời

Cambridge được thành lập từ năm 1209, là một trong những đại học cổ nhất và danh tiếng nhất thế giới. Từ đây, hàng loạt nhà khoa học, triết gia, giáo viên và nhà cải cách giáo dục đã "ra đời", góp phần định hình nên nền học thuật hiện đại. Dù sở hữu nhiều thành tựu khoa học, Cambridge vẫn giữ tinh thần "university of learning" - ngôi trường vì tri thức và vì con người.

Tương tự, Đại học Sư phạm Hà Nội, thành lập năm 1951, là cái nôi của ngành giáo dục Việt Nam hiện đại. Trong hơn 70 năm qua, trường không chỉ đào tạo hàng chục nghìn giáo viên, tiến sĩ và nhà nghiên cứu mà còn là nơi hình thành những lý luận và phương pháp giảng dạy làm nền tảng cho hệ thống giáo dục cả nước.

Nếu Cambridge được xem là "nơi tạo ra người dạy cho cả thế giới" thì Sư phạm Hà Nội chính là "nơi tạo ra người dạy cho cả Việt Nam".

2. Triết lý "Giáo dục con người toàn diện"

ChatGPT nhấn mạnh điểm tương đồng rõ rệt nhất giữa Cambridge và ĐH Sư phạm Hà Nội nằm ở triết lý giáo dục.

Cambridge đề cao "liberal education", tức giáo dục khai phóng, phát triển năng lực tư duy độc lập, đạo đức và cảm xúc. Sư phạm Hà Nội, dù trong bối cảnh khác, vẫn luôn hướng tới mục tiêu tương tự, đó là đào tạo con người toàn diện, có tri thức, nhân cách và lý tưởng phục vụ xã hội.

Trong suốt lịch sử, ĐH Sư phạm Hà Nội không chỉ dạy người học trở thành giáo viên, mà dạy họ trở thành người truyền cảm hứng, người "gieo chữ" và "gieo nhân". Chính điều đó khiến bản sắc của trường vượt ra khỏi phạm vi một cơ sở đào tạo nghề nghiệp để trở thành một biểu tượng văn hóa - học thuật.

3. Tác động xã hội bền vững

Cambridge không phải trường ồn ào truyền thông, nhưng ảnh hưởng của nó lan tỏa trong từng cuốn sách, từng bài nghiên cứu, từng người học trò đã đi xa.

ĐH Sư phạm Hà Nội cũng vậy, âm thầm nhưng bền bỉ. Dấu ấn của trường nằm trong hàng triệu lớp học trên khắp Việt Nam, qua những thầy cô từng học ở đây, qua những bài giảng đã thay đổi tư duy của nhiều thế hệ.

Như AI nhận định:

"Nếu Harvard, Stanford hay MIT tượng trưng cho tinh thần sáng tạo, đổi mới và thành công vật chất thì Cambridge cũng như ĐH Sư phạm Hà Nội, tượng trưng cho trí tuệ nền tảng, giá trị nhân văn và sứ mệnh giáo dục lâu dài. Họ không đào tạo ra người nổi tiếng mà đào tạo ra người khiến người khác trở nên tốt hơn".

4. Không ồn ào, nhưng là cội nguồn tri thức

Nhiều người nói vui rằng: "Giáo viên không tạo nên những người thầy khác, họ tạo nên mọi nghề khác".

Câu nói ấy cũng chính là lời mô tả chính xác nhất về ĐH Sư phạm Hà Nội. Giống như Cambridge, trường không đặt trọng tâm vào việc "đào tạo ngôi sao", mà vào việc truyền tri thức và đạo đức nghề nghiệp cho những người sẽ tiếp tục nhân rộng tri thức ấy.

Cambridge từng có câu motto nổi tiếng: "From this place, light and sacred draughts spread abroad" - tạm dịch: Từ nơi này, ánh sáng và tri thức thiêng liêng lan tỏa khắp nơi.

Nếu thay "Cambridge" bằng "Sư phạm Hà Nội", câu này vẫn hoàn toàn đúng.

Dĩ nhiên, Cambridge và ĐH Sư phạm Hà Nội hoạt động trong hai bối cảnh hoàn toàn khác nhau khi một bên là trung tâm học thuật toàn cầu, một bên là cái nôi giáo dục quốc gia. Sự so sánh này không nhằm xếp hạng, mà chỉ để tôn vinh vai trò "người thầy của muôn nghề" - một sứ mệnh chung vượt qua biên giới

Kết

Vậy, nếu Harvard, Stanford, MIT là biểu tượng cho thành công - sáng tạo - công nghệ thì Cambridge và ĐH Sư phạm Hà Nội là biểu tượng cho tri thức - khai phóng - nuôi dưỡng con người.

Từ giảng đường ở phố Xuân Thuỷ, bao thế hệ sinh viên Sư phạm đã toả đi khắp mọi miền, trở thành những người thầy, người cô âm thầm đặt nền móng tri thức cho thế hệ tương lai. Không tạo ra nhà lãnh đạo, doanh nhân hay kỹ sư, trường Đại học Sư phạm Hà Nội tạo ra những người kiến tạo con người.