Không chỉ siêu đắt, nghi thức ăn món này cũng rất kỳ lạ. Món ăn này từng là biểu tượng của sự xa hoa quý tộc mới được thưởng thức,
Ẩm thực Pháp vốn nổi tiếng với những món ăn tinh tế, sang trọng bậc nhất thế giới. Từ gan ngỗng béo (foie gras) đến nấm cục truffle đắt đỏ, mỗi món đều là biểu tượng của sự xa hoa và cầu kỳ trong nghệ thuật ẩm thực. Thế nhưng, giữa những tinh hoa đó, có một món ăn gây tranh cãi và bị lên án mạnh mẽ bởi sự tàn nhẫn của nó: món chim họa mi nướng (ortolan bunting). Món này từng được xem là biểu tượng của sự giàu sang, nhưng cũng bị cấm đoán bởi sự tàn nhẫn đến mức người ăn phải trùm khăn che mặt để "trốn Chúa trời".
Chim họa mi Ortolan (Emberiza Hortulana) là một loài chim nhỏ thuộc họ sẻ, sống chủ yếu ở châu Âu và châu Phi. Tuy kích thước khiêm tốn, loài chim này lại trở thành một trong những nguyên liệu đắt giá nhất trong ẩm thực Pháp. Món ortolan đã có từ thế kỷ XIX, nhưng chỉ giới quý tộc và các bậc thượng lưu mới có cơ hội thưởng thức do quy trình chế biến kỳ công và mức giá đắt đỏ.
Chim họa mi Ortolan. (Ảnh: Biopix)
Theo truyền thống, loài chim này bị săn bắt vào mùa di cư, khi chúng đang có trọng lượng tốt nhất. Những con chim bị nhốt trong lồng tối suốt nhiều tuần, bị ép ăn liên tục bằng hạt kê và nho để chúng béo lên gấp đôi bình thường. Khi đạt đến kích thước mong muốn, chúng bị nhấn chìm trong rượu Armagnac để chết một cách "êm ái", đồng thời giúp thịt có hương vị đặc trưng. Sau đó, chim được nướng nguyên con trong khoảng 8 phút rồi phục vụ trên đĩa cùng một nghi lễ bí ẩn.
Hương vị của món ortolan được miêu tả là sự kết hợp tinh tế giữa lớp da giòn, thịt mềm và nội tạng béo ngậy, tất cả hòa quyện với vị rượu Armagnac. Khi ăn, thực khách phải bỏ nguyên con vào miệng, nhai cả xương để cảm nhận trọn vẹn sự tinh tế của hương vị mà người đầu bếp giỏi tạo ra.
Tuy nhiên, điểm đặc biệt nhất của món ăn này không nằm ở cách chế biến mà ở nghi thức thưởng thức. Khi ăn, thực khách phải trùm một chiếc khăn trắng lên đầu.
Khi ăn món ortolan, thực khách phải trùm một chiếc khăn trắng lên đầu. (Ảnh: Mashed)
Về lý do của hành động này, một số người giải thích rằng chiếc khăn giúp giữ lại hương thơm của món ăn, giúp thực khách tận hưởng trọn vẹn hương vị béo ngậy, mềm mại của thịt chim hòa quyện cùng rượu. Ngoài ra, chiếc khăn còn tạo ra sự riêng tư tuyệt đối, giúp thực khách tận hưởng khoảnh khắc ăn uống mà không bị ai nhìn ngó.
Tuy nhiên, cách giải thích phổ biến nhất là: Những người ăn họa mi nướng hiểu rõ sự tàn nhẫn của món ăn này và trùm khăn là cách để họ trốn ánh mắt của Chúa trời, che giấu hành động vô đạo đức khi ăn một sinh vật bị hành hạ dã man trước khi chết.
Sự phản đối và lệnh cấm
Sự tàn nhẫn của cách chế biến món ortolan đã gây ra nhiều tranh cãi trong giới bảo vệ động vật. Chim họa mi Ortolan vốn là loài di cư, số lượng ngày càng suy giảm do nạn săn bắt quá mức. Năm 1999, Liên minh Châu Âu đã cấm săn bắt và tiêu thụ loài chim này, nhưng món họa mi nướng vẫn tồn tại trong giới sành ăn như một bí mật đen tối.
Tại Pháp, dù bị cấm, món ortolan vẫn được phục vụ lén lút trong những bữa tiệc kín dành cho giới thượng lưu. Nhiều đầu bếp nổi tiếng đã lên tiếng phản đối, trong đó có Alain Ducasse – một trong những huyền thoại ẩm thực Pháp. Ông cho rằng món ăn này không còn phù hợp với thời đại hiện đại, nơi mà ẩm thực cần đi đôi với đạo đức và sự bền vững.
Dù bị cấm, món ortolan vẫn được phục vụ lén lút trong những bữa tiệc kín dành cho giới thượng lưu. (Ảnh: Allthatsinteresting)
Với những quy định nghiêm ngặt về bảo vệ động vật, món ortolan gần như đã biến mất khỏi thực đơn của các nhà hàng chính thống. Tuy nhiên, trong bóng tối của những bữa tiệc ngầm, nó vẫn tồn tại như một biểu tượng của sự xa hoa, tội lỗi và bí ẩn.
Nhiều người bình luận rằng, chim họa mi nướng ortolan không chỉ là một món ăn, mà còn là câu chuyện về sự xa hoa và tàn nhẫn trong ẩm thực. Nó phản ánh mặt tối của những món ăn đắt đỏ – nơi mà con người sẵn sàng hành hạ một sinh vật bé nhỏ để thỏa mãn khẩu vị và cảm giác thượng lưu của mình. Việc trùm khăn che mặt khi ăn không chỉ là một nghi thức bí ẩn mà còn là minh chứng cho sự xấu hổ và nhận thức tội lỗi của người ăn.
Theo họ, ngày nay, khi ẩm thực đang chuyển sang xu hướng bền vững và nhân đạo hơn, câu chuyện về món ortolan là một lời nhắc nhở về ranh giới mong manh giữa sự tinh tế và sự tàn nhẫn trong nghệ thuật ẩm thực.