Mỗi phút, thêm một người chết vì HIV/AIDS

Mới đây, phát biểu tại phiên họp Đại hội đồng Liên hợp quốc nhằm đánh giá tiến trình chấm dứt đại dịch AIDS, Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Amina Mohammed cảnh báo: "Cam kết toàn cầu đang mờ nhạt, nguồn tài trợ đang cạn kiệt, và các dịch vụ hỗ trợ bệnh nhân HIV bị gián đoạn nghiêm trọng. Một loạt các mối đe dọa đang phủ bóng lên những thành tựu khó khăn mới giành được".

Hơn 30 triệu người đang được điều trị

Hiện nay, hơn 30 triệu người trên toàn thế giới đang được tiếp cận thuốc điều trị kháng HIV, nhờ đó giữ được mạng sống và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bà Mohammed khẳng định đây là "một minh chứng rõ ràng cho thành công của chủ nghĩa đa phương", đồng thời ca ngợi nỗ lực của Liên hợp quốc trong vai trò điều phối và thúc đẩy hành động toàn cầu.

Tuy nhiên, bà cũng nhấn mạnh rằng cuộc chiến chống AIDS đang đứng trước nguy cơ bị chững lại, thậm chí thụt lùi nếu không được tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ về tài chính.

Một trong những mối đe dọa lớn nhất hiện nay là việc cắt giảm hoặc đình trệ các nguồn tài trợ quan trọng. Đặc biệt, Chương trình Cứu trợ Khẩn cấp AIDS của Tổng thống Mỹ (PEPFAR) - vốn giữ vai trò chủ chốt trong việc chống HIV/AIDS tại châu Phi - đang đối mặt với nguy cơ bị cắt giảm vĩnh viễn. Đây sẽ là cú giáng mạnh vào hệ thống phòng chống HIV/AIDS toàn cầu.

Quyết định tạm dừng viện trợ nước ngoài của chính quyền Tổng thống Donald Trump đã gây gián đoạn đáng kể nguồn cung cấp thuốc điều trị HIV/AIDS tại nhiều quốc gia. (Ảnh: NY Times)

Theo Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), nếu tình trạng tài trợ không được cải thiện, thế giới có thể chứng kiến thêm 4 triệu ca tử vong do AIDS và hơn 6 triệu ca nhiễm mới chỉ trong vòng 5 năm tới, đến năm 2029.

"Các phòng khám đang phải đóng cửa, nguồn cung thuốc điều trị khan hiếm, và các nhóm dân cư dễ tổn thương, như phụ nữ trẻ và trẻ em gái, lại đang bị đẩy vào nguy cơ cao nhất", bà Mohammed cảnh báo.

Phó Tổng thư ký LHQ nhấn mạnh: "Chúng ta không thể để những đợt cắt giảm ngắn hạn làm tiêu tan tiến trình dài hạn". Bà kêu gọi một hành động khẩn cấp nhằm giải quyết khủng hoảng tài trợ, đồng thời đưa ra cảnh báo về sự bất cân xứng tài chính đang kìm hãm hệ thống y tế tại các nước đang phát triển.

Hiện nay, một nửa số quốc gia tại khu vực cận Sahara (Châu Phi) đang chi trả nợ nhiều hơn ngân sách dành cho y tế. Trước thực trạng đó, bà Mohammed nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xóa nợ, cải cách thuế và tăng cường hỗ trợ quốc tế cho các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình - nơi đang gánh chịu gánh nặng lớn nhất từ đại dịch AIDS.

Bà kêu gọi các chính phủ tại những quốc gia này tăng cường vai trò lãnh đạo và cam kết tài chính cho cuộc chiến chống HIV/AIDS, đồng thời, cộng đồng quốc tế cũng cần có trách nhiệm đồng hành và hỗ trợ.

"Chấm dứt AIDS không phải là điều không thể"

Một mối lo khác mà Phó Tổng thư ký LHQ đặc biệt lưu ý là làn sóng vi phạm nhân quyền đang làm trầm trọng thêm sự kỳ thị và phân biệt đối xử với người sống chung với HIV. Bà lên án các luật trừng phạt, hành vi bạo lực và ngôn từ kích động thù hận nhằm vào các nhóm thiểu số như cộng đồng LGBT, người sử dụng ma túy, người bán dâm…

"Bảo vệ sức khỏe cũng chính là bảo vệ nhân quyền", bà nói. Theo bà, sự kỳ thị và phân biệt là rào cản lớn nhất ngăn cản người dân tiếp cận các dịch vụ xét nghiệm, điều trị và chăm sóc HIV.

Hiện nay, nhiều tổ chức cộng đồng vốn đóng vai trò thiết yếu trong cung cấp dịch vụ tuyến đầu đang rơi vào cảnh bị cắt giảm tài trợ và đứng trước nguy cơ giải thể, đúng vào lúc công việc của họ cần thiết hơn bao giờ hết.

(Ảnh minh họa: UNAIDS)

Bà Mohammed kêu gọi hệ thống Liên hợp quốc và các đối tác quốc tế tiếp tục đồng hành và hỗ trợ các tổ chức cộng đồng, những người đã góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ sự sống cho hàng triệu người.

"Việc chấm dứt AIDS không phải là điều bí ẩn", bà Mohammed nhấn mạnh. Dù cộng đồng quốc tế đã đặt mục tiêu loại trừ đại dịch AIDS vào năm 2030, song bà thừa nhận: "Thành công không được đảm bảo nếu chúng ta không tiếp tục cam kết và hành động mạnh mẽ".

Dù thế giới đã đạt được những bước tiến vượt bậc, nhưng đại dịch vẫn chưa kết thúc, và cuộc chiến chỉ có thể thắng lợi nếu sự đoàn kết, tài trợ và ý chí chính trị tiếp tục được duy trì đến cùng.