Từ lâu, các nhà khoa học đã nghi ngờ rằng yếu tố bất lợi từ môi trường có thể là lý do chính khiến văn minh Maya bước vào giai đoạn suy vong từ hơn 1.000 năm trước.
Giờ đây, một khối nhũ đá sâu bên trong hang Grutas Tzabnah ở bang Yucatán của Mexico đã đem lại câu trả lời, theo một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Science Advance.
Hang động Grutas Tzabnah, nơi các nhà khoa học thu thập nhũ đá và tìm ra thủ phạm khởi đầu giai đoạn suy tàn của văn minh Maya - Ảnh: Mark Brenne
"Giai đoạn này trong lịch sử Maya là chủ đề gây chú ý trong nhiều thế kỷ. Đã có nhiều giả thuyết về nguyên nhân gây ra sự sụp đổ, như thay đổi tuyến đường thương mại, xung đột hoặc hạn hán nghiêm trọng, dựa trên bằng chứng khảo cổ" - đồng tác giả Daniel H. James từ Đại học Cambridge (Anh) cho biết.
Theo Live Science, lần này TS James và các cộng sự đã kết hợp dữ liệu khảo cổ học với bằng chứng khí hậu bằng cách phân tích các lớp sinh trưởng từ khối nhũ đá nói trên.
Giống như các vòng cây, các lớp này ghi lại thông tin về lượng nước mà măng đá nhận được từ nước nhỏ giọt từ trần hang trong một năm nhất định.
Sự thay đổi trong thành phần hóa học của mỗi lớp đã cung cấp cho các nhà khoa học thông tin về lượng mưa trong mùa mưa hàng năm ở khu vực, thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10.
Nhóm nghiên cứu tìm thấy bằng chứng cho thấy có tới 8 đợt hạn hán mùa mưa kéo dài hơn ba năm từ năm 871 đến năm 1021, một số đợt chỉ cách nhau một năm.
Với thời điểm hơn 1.000 năm trước, điều này là án tử với một nền văn minh. Nền nông nghiệp phát triển rực rỡ của người Maya có thể đã bị tàn phá nghiêm trọng, gây ra nạn đói.
Mặc dù người Maya trong khu vực đã quản lý nước cẩn thận trong các hồ chứa và bể chứa, nhưng hạn hán có thể đủ nghiêm trọng để gây bất ổn cho thủ phủ Uxmal của khu vực, gây nên sự sụp đổ về mặt chính trị.
Một số thành bang được cho là đã phục hồi được về mặt cơ bản sau giai đoạn thảm khốc này, nhưng mãi mãi không còn là Đế chế Maya thịnh vượng thời kỳ trước.
Nền văn minh này đã đi vào giai đoạn suy tàn kể từ thời kỳ hạn hán cho đến khi bị người Tây Ban Nha đánh dấu chấm hết vào thế kỷ XVI.