Ký sinh trùng - mối đe dọa thầm lặng gây viêm não, màng não ở trẻ em
Viêm màng não do ký sinh trùng xuất hiện ở nhiều trẻ, diễn tiến nhanh và có thể để lại di chứng nặng nề nếu không phát hiện sớm, nhất là ở trẻ ăn sống hoặc bơi ao hồ.
- Chính xác Tăng Thanh Hà bị làm sao?
- Anh công bố 12 loại rau quả "ngậm thuốc trừ sâu" nhiều nhất năm 2025: Loại quả đứng đầu danh sách với 99% thuốc trừ sâu vượt quá tiêu chuẩn
- WHO liệt kê 6 chất gây ung thư phổ biến, 1 loại thực phẩm chứa độc tố mạnh nhất, ngay cả bác sĩ cũng tránh dùng vậy mà nhiều người coi như "bảo bối"
Tại Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An, thời gian gần đây liên tiếp ghi nhận nhiều trẻ nhập viện với tình trạng này, trong đó hầu hết có xét nghiệm ký sinh trùng dương tính.
Việt Nam là môi trường thuận lợi để các bệnh do ký sinh trùng phát triển và nhiễm ký sinh trùng hiện là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm màng não tăng bạch cầu ái toan.
Viêm màng não tăng bạch cầu ái toan là tình trạng viêm màng não khi dịch não tủy có trên 10 tế bào eosinophil/mm³ hoặc chiếm hơn 10% tổng bạch cầu. Bệnh diễn tiến kéo dài, có thể gây tử vong hoặc để lại các di chứng thần kinh nặng. Dù phụ huynh thường nghĩ đến vi khuẩn hay virus, ký sinh trùng cũng là tác nhân âm thầm nhưng đặc biệt nguy hiểm.
Một số loại ký sinh trùng thường gặp gồm Toxoplasma gondii từ thịt chưa nấu chín, rau sống hoặc mèo mang mầm bệnh; Naegleria fowleri sống ở ao hồ, xâm nhập qua đường mũi khi trẻ bơi; Angiostrongylus cantonensis từ ốc, cua, lươn chưa chín; ấu trùng sán dây lợn xâm nhập não gây động kinh, rối loạn hành vi. Ngoài ra còn nhiều loại khác như Gnathostoma hay Baylisascaris.
Trẻ mắc bệnh thường có dấu hiệu sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn ói, co giật, cổ cứng, lơ mơ hoặc thay đổi tri giác. Một số trường hợp chỉ biểu hiện mệt mỏi, nhức đầu nhẹ nhưng bệnh có thể tiến triển nhanh. Nguy cơ mắc bệnh tăng ở trẻ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, thường xuyên bơi ở ao hồ, nghịch đất cát, ăn uống không đảm bảo an toàn hoặc sống trong môi trường thiếu vệ sinh.
Chẩn đoán dựa vào lâm sàng và xét nghiệm dịch não tủy, trong đó eosinophil tăng là đặc điểm quan trọng. Trẻ có thể cần chụp MRI khi nghi biến chứng. Điều trị luôn bao gồm phối hợp thuốc diệt ký sinh trùng cùng corticosteroid để giảm viêm, chống phù não, kèm theo kiểm soát áp lực nội sọ và theo dõi thần kinh chặt chẽ.
Các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh tuyệt đối không cho trẻ ăn thực phẩm sống hoặc tái, hạn chế bơi tại ao hồ, rửa tay thường xuyên, nấu chín kỹ thực phẩm, tẩy giun định kỳ và giữ vệ sinh môi trường sống. Viêm màng não do ký sinh trùng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu trẻ được bảo vệ đúng cách trong sinh hoạt hằng ngày.
