Khi “cưới cho cha mẹ vui” biến thành bi kịch: Thực tế ly hôn phơi bày góc khuất hôn nhân hiện đại

Theo số liệu về hôn nhân trong nửa đầu năm 2025 vừa được công bố, Trung Quốc ghi nhận 3,539 triệu cặp đôi đăng ký kết hôn và 1,331 triệu cặp đôi đăng ký ly hôn. So với cùng kỳ năm ngoái, số lượng kết hôn tăng 3,2%, nhưng đáng chú ý hơn, số vụ ly hôn cũng tăng tới 4,5%. Đây là lần đầu tiên hiện tượng này xảy ra kể từ khi chính sách “thời gian cân nhắc ly hôn” được áp dụng vào năm 2021.

Con số này không chỉ phản ánh sự gia tăng của các vụ hôn nhân đổ vỡ mà còn cho thấy một xu hướng ngày càng rõ rệt: nhiều người trẻ lựa chọn trì hoãn hoặc thậm chí từ chối kết hôn, trong khi cha mẹ họ lại lo lắng và nóng lòng mong con cái sớm yên bề gia thất. Chính sự khác biệt này đã làm nảy sinh những mâu thuẫn mới trong nhiều gia đình.

Tình hình quan ngại 

Trước hết, không thể phủ nhận bóng tối tâm lý từ chính đời sống gia đình đã tác động mạnh mẽ đến quan niệm hôn nhân của thế hệ trẻ. Cha mẹ, với tư cách là những người thầy đầu tiên, đã vô tình truyền cho con cái những hình ảnh tiêu cực nếu cuộc sống vợ chồng của họ không hạnh phúc. Nhiều thanh niên thẳng thắn thừa nhận không muốn kết hôn bởi họ sợ lặp lại sai lầm của cha mẹ.

Tết Nguyên đán 2025, một đoạn video lan truyền cho thấy cảnh đàn ông sum họp đánh bài, trò chuyện trong khi phụ nữ bận rộn bếp núc. Điều này làm dấy lên cuộc tranh luận về bất bình đẳng giới: có người cho rằng đàn ông làm việc cả năm nên có quyền nghỉ ngơi, nhưng nhiều phụ nữ phản bác rằng hơn 1.000 bữa cơm trong 365 ngày đều do họ gánh vác.

Một cư dân mạng để lại lời bình khiến nhiều người thấm thía: “Nếu tôi phải đe dọa bật bếp mỗi ngày và hít khói bếp vô tận, thì việc kết hôn chẳng có ý nghĩa gì cả.” Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường đó dễ hình thành nỗi ám ảnh: con gái sợ trở thành “bản sao” của mẹ, con trai sợ gánh áp lực nặng nề như cha. Có người thốt lên: “Tôi không muốn kết hôn với người giống cha tôi, cũng không muốn trở thành mẹ tôi, càng không muốn con cái phải lặp lại cuộc đời tôi.” Đây chính là tâm sự chung của không ít người trẻ.

Xung đột không chỉ dừng lại ở nỗi sợ hôn nhân, mà còn bùng phát khi cha mẹ can thiệp trực tiếp vào chuyện kết hôn của con cái. Tháng 2/2025, một vụ việc gây rúng động tại Trịnh Châu: một cô gái 29 tuổi bị chồng đánh đến mù mắt chỉ vì tranh cãi chuyện tiêu tiền vào trò chơi.

Cặp đôi này mới cưới hai tháng, và sự vội vã kết hôn do cha mẹ sắp đặt chính là nguyên nhân gốc rễ. Mẹ cô gái trong nước mắt nói: “Tôi nghĩ được mai mối bởi người đáng tin cậy thì sẽ ổn. Tôi tự trách mình vì đã để con kết hôn quá vội vàng. Con tôi mới 29 tuổi, nhưng tương lai đã không còn nữa.” Đây không phải là trường hợp cá biệt. Thực tế, nhiều cha mẹ vẫn tin rằng hôn nhân là con đường duy nhất để con cái hạnh phúc, trong khi người trẻ lại mang tâm lý “thà độc thân còn hơn lấy nhầm người”.

Cái gốc của mâu thuẫn là cha mẹ áp đặt kinh nghiệm sống của mình lên thế hệ mới, mà không nhận ra rằng xã hội hiện đại vận hành khác xưa rất nhiều. Hệ quả là, khi con cái kết hôn trong sự thúc ép, bi kịch có thể xảy ra, và trách nhiệm cuối cùng không chỉ thuộc về họ mà còn đặt nặng lên vai cha mẹ.

Những chính sách đổi mới

Trước tình hình này, chính sách hôn nhân cũng đang có những điều chỉnh. Vào tháng 5/2025, “Quy định đăng ký kết hôn” được sửa đổi, cho phép đăng ký hôn nhân trên toàn quốc mà không cần sổ hộ khẩu. Bề ngoài, đây là biện pháp nhằm tạo thuận lợi thủ tục, nhưng sâu xa hơn, nó trao quyền chủ động nhiều hơn cho người trẻ, giảm bớt sự can thiệp của cha mẹ.

Giờ đây, nếu đôi trẻ thực sự muốn cưới nhưng gặp phải sự phản đối, họ có thể đăng ký kết hôn ngay tại chỗ mà không cần quay về địa phương. Tuy nhiên, chính sách chỉ giải quyết được một phần. Mấu chốt của vấn đề vẫn nằm ở mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.

Nguyên nhân gốc rễ khiến giao tiếp giữa hai thế hệ trở nên khó khăn là sự thay đổi trong giáo dục và xã hội. Thanh niên ngày nay có học vấn, độc lập và ý thức cá nhân cao hơn, trong khi cha mẹ họ lại ít có cơ hội tiếp cận với những thay đổi đó.

Một câu chuyện được chia sẻ nhiều trên mạng cho thấy cách giải quyết nhẹ nhàng: một bà mẹ từng thúc ép con gái đi xem mắt, nhưng sau khi thấy con có công việc ổn định, bạn bè đông đảo, bà đã nhắn: “Trước đây, bố mẹ sắp xếp cho con để mong con có chỗ dựa. Nhưng giờ mẹ hiểu, con không cần kết hôn để chứng minh con đang sống tốt.” Khi cha mẹ thay đổi góc nhìn, mâu thuẫn có thể dịu đi, và sự hòa giải trở nên khả thi.

Tuy nhiên, không phải cha mẹ nào cũng dễ dàng thay đổi. Với những phụ huynh quá khắt khe, nhiều bạn trẻ chọn cách im lặng hoặc giữ khoảng cách, vì như một người bạn từng nói: “Khi họ thúc giục và la mắng đủ nhiều, rồi sẽ đến lúc họ chẳng còn gì để nói nữa.” Có lẽ, chỉ khi thế hệ chúng ta trở thành cha mẹ, thế hệ con cái mới thực sự có quyền tự quyết chọn bạn đời, chọn cách sống và lựa chọn kết hôn hay không.

Những con số về hôn nhân – 3,539 triệu cặp đăng ký kết hôn và 1,331 triệu cặp đăng ký ly hôn trong 6 tháng đầu 2025 không chỉ là dữ liệu khô khan, mà là tấm gương phản chiếu những thay đổi trong quan niệm sống của xã hội hiện đại. Và điều đáng nói hơn cả, đó là lời nhắc nhở rằng cha mẹ và con cái cần học cách thấu hiểu, lắng nghe và đồng hành cùng nhau, thay vì biến hôn nhân thành cuộc chiến ý chí giữa hai thế hệ.

(Theo Toutiao)