Khắc chữ 'thành công’, ‘may mắn’ lên di tích cổ để mong đổi vận, 2 người đàn ông bị phạt tiền, kèm lao động công ích hàng nghìn giờ

Một vụ việc gây xôn xao dư luận Trung Quốc những ngày gần đây đã phơi bày mặt trái của mê tín phong kiến và sự thiếu hiểu biết về giá trị di sản. Hai người đàn ông ở tỉnh Sơn Đông đã bị bắt quả tang đang khắc những cụm từ như “thành công”, “may mắn”, “phước lành” cùng tên riêng lên các di tích cổ trên núi Thái Sơn – một trong những ngọn núi linh thiêng bậc nhất của văn hóa Trung Hoa với niềm tin ngây ngô rằng hành động ấy có thể “thay đổi vận mệnh” của họ.

Vụ án được công bố nhân một năm thực thi Luật Bảo vệ Di sản Văn hóa sửa đổi

Ngày 7 tháng 11, Tòa án Nhân dân Tối cao Trung Quốc công bố chi tiết vụ án như một ví dụ điển hình nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn di sản, nhân dịp kỷ niệm một năm ban hành Luật Bảo vệ Di sản Văn hóa sửa đổi. Vụ việc ngay lập tức thu hút sự chú ý của cả nước bởi mức độ phá hoại nghiêm trọng và động cơ mê tín đến khó tin phía sau.

Hai người đàn ông liên quan là Zhang và Li, đều đến từ thành phố Hà Trạch, tỉnh Sơn Đông. Trình độ văn hóa của họ vô cùng hạn chế: Zhang chỉ học hết tiểu học, còn Li hoàn toàn mù chữ. Trước đó, cả hai thậm chí còn từng bị xử phạt hành chính vì hành vi lừa đảo dựa trên mê tín dị đoan.

Theo kết luận điều tra, vào ngày 18 tháng 7 năm 2021, Zhang và Li mang theo bút dạ đỏ đến Cổng Đỏ – một trong những khu vực nổi tiếng của núi Thái Sơn. Họ tin vào những video lan truyền trên mạng, cho rằng viết tên lên đá và nhờ “người khác đọc to” sẽ giúp “thay đổi số phận, mở vận may”.

Trong vòng chỉ một ngày, họ đã gây thiệt hại nghiêm trọng: Phá hoại tổng cộng 35 di tích văn hóa. Trong đó bao gồm 6 di tích được bảo vệ cấp quốc gia và 29 di tích bảo vệ cấp tỉnh.

Các dòng chữ, ký tự hay graffiti mà họ để lại xoay quanh những lời cầu may như: “thành công”, “may mắn”, “phước lành” cùng tên riêng của họ và những câu thể hiện tham vọng như “Đã làm được” hoặc “Đã đến lúc trỗi dậy”.

Zhang và Li khai rằng họ chỉ mong cầu bình an cho gia đình và sự thành công trong học tập của con cái. Họ cũng tin rằng núi Thái Sơn – ngọn núi cực đông trong danh sách Ngũ Nhạc, được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới mang nguồn năng lượng tâm linh có thể giúp thực hiện điều ước.

Bản án: một năm tù, án treo và hàng nghìn giờ lao động công ích

Tòa án nhân dân quận Taishan đã tuyên hai người đàn ông phạm “tội cố ý phá hoại di tích văn hóa” – tội danh đặc biệt nghiêm trọng theo luật hiện hành. Zhang bị kết án một năm tù giam, hai năm quản chế và phạt tiền 2.000 nhân dân tệ (280 USD - 7,4 triệu đồng). Li bị phạt 1.500 nhân dân tệ (khoảng 5,5 triệu đồng)

Ngoài ra, cả hai phải công khai xin lỗi và bồi thường 70.588 nhân dân tệ (khoảng 9.900 USD - khoảng 36,7 triệu đồng) cho thiệt hại sinh thái mà họ gây ra.

Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế nghèo khó, tòa án cho phép họ thực hiện bồi thường thông qua lao động công ích: Zhang phải hoàn thành 2.672 giờ phục vụ cộng đồng trong hai năm. Li phải hoàn thành 151 giờ trong sáu tháng.

Đây được xem là biện pháp vừa mang tính trừng phạt, vừa mang tính giáo dục đối với những trường hợp thiếu hiểu biết nhưng gây hại nghiêm trọng cho di sản.

Khắc tên, ghi lời nhắn – thói quen tưởng vô hại nhưng gây tổn thất lớn

Tại nhiều danh lam thắng cảnh ở Trung Quốc, hành động khắc tên, vẽ bậy hay viết lời nhắn lên đá vốn không phải điều xa lạ. Người ta làm vậy vì tin vào may mắn, vì mê tín, hoặc đơn giản là để “lưu lại dấu ấn”. Nhưng qua vụ án này, pháp luật một lần nữa khẳng định hành vi tưởng như vô hại ấy có thể phá hoại tài sản văn hóa quý giá, làm mất giá trị lịch sử, nghệ thuật và khoa học của di tích.

Núi Thái Sơn chứa hàng nghìn bút tích từ các triều đại, là kho tư liệu quý của văn hóa Trung Hoa. Việc khắc vẽ tùy tiện không chỉ làm biến dạng cảnh quan mà còn xóa đi những lớp lịch sử tồn tại hàng trăm năm.

Vụ việc nhanh chóng trở thành chủ đề bàn tán sôi nổi trên mạng xã hội Trung Quốc. Nhiều người dùng để lại bình luận mỉa mai:

- Anh ấy thực sự đã thay đổi số phận của mình: từ cuộc sống khó khăn sang… cuộc sống trong tù.

- Núi Thái Sơn thực sự linh thiêng. Điều ước của ông ấy đã thành hiện thực – đến lúc ‘tĩnh tâm’ và cải tạo rồi.

Dư luận nhìn chung cho rằng hành động của Zhang và Li là bài học cảnh tỉnh cho những ai tin vào mê tín mù quáng và coi nhẹ giá trị của di sản văn hóa.