Từ giọng hát mỏng yếu tới thành công trong ca hát
Hà Trần tên thật là Trần Thu Hà, sinh năm 1977 tại Hà Nội, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Cha cô là NSND Trần Hiếu, từng là một trong những nhà sư phạm thanh nhạc hàng đầu tại Nhạc viện.
Mẹ Hà Trần là nhà giáo ưu tú Vũ Thúy Huyền, nguyên trưởng khoa Thanh nhạc Nhạc viện Hà Nội. Chú cô là nhạc sĩ Trần Tiến, vị nhạc sĩ tài hoa của nền âm nhạc Việt Nam đương đại. Anh họ Hà Trần là nhà sản xuất âm nhạc Trần Thanh Phương, người được mệnh danh là "tay chơi đàn hay nhất Việt Nam".
Hà Trần bên cha - NSND Trần Hiếu và chú - nhạc sĩ Trần Tiến
Là "con nhà nòi" nên Hà Trần sớm thừa hưởng, tiếp thu và phát triển được tài năng âm nhạc đặc sắc, vượt trội. Lúc còn nhỏ, cô yêu thích nhiều thứ như làm thơ, viết văn, hội họa và sau cùng mới đến ca hát.
Hà Trần không sở hữu giọng hát bẩm sinh xuất sắc. Màu giọng của cô từng bị đánh giá là mỏng, đại trà, thiếu ấn tượng, khó định hình. Do đó, NSND Trần Hiếu không muốn con gái theo nghiệp ca hát mà muốn cô trở thành một giảng viên thanh nhạc giống mẹ.
Tuy nhiên sau đó, chính nghệ sĩ Trần Hiếu cũng nhận ra cá tính mạnh của Hà Trần không hợp với nghề giáo nên khuyến khích cô tập luyện để khắc phục những nhược điểm trong giọng hát.
Năm 1995, sau khi tốt nghiệp trung cấp thanh nhạc, Hà Trần tiếp tục theo học và tốt nghiệp hệ Đại học khoa thanh nhạc Nhạc viện Hà Nội vào năm 2000. Tại Nhạc viện, Hà Trần được đào tạo theo chuẩn thanh nhạc cổ điển nên kỹ thuật rất vững vàng. Nhờ có những kỹ thuật cổ điển đó, nữ ca sĩ hát nhạc nhẹ tốt hơn.
Ngay từ thời đi học, Hà Trần đã đạt nhiều thành tích như Giải trẻ triển vọng cuộc thi Giọng hát hay Hà Nội 1993, Giải nhất cuộc thi tiếng hát học sinh, sinh viên toàn quốc 1994, Huy chương vàng cuộc thi đơn ca các trường nghệ thuật toàn quốc 1994, Giải ba cuộc thi tìm kiếm tài năng trẻ Tiếng hát Vàng Anh do công ty Horitro (Nhật Bản) tổ chức năm 1995, Giải thưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho ca sĩ thể hiện xuất sắc nhất tác phẩm âm nhạc của Hội năm 1996. Năm 1997, cô bắt đầu đi theo con đường ca hát chuyên nghiệp.
Phải nằm nhà, không bầu show nào mời vì phong cách lạ
Trong thời gian đầu, Hà Trần chọn hát nhạc trữ tình, ballad và nhạc phim qua sáng tác của những nhạc sĩ hàng đầu như các nhạc sĩ Dương Thụ, Bảo Chấn, Trần Tiến, Ngọc Châu.
Ngay từ thời kỳ này, cô đã gây được ấn tượng tốt với công chúng. Album đầu tiên cô thực hiện mang tên Đánh thức tầm xuân, hát chung với Bằng Kiều đã trở thành một trong những album bán chạy vào thời điểm đó.
Năm 1999, Hà Trần phát hành album phòng thu đầu tay mang tên Em về tinh khôi. Nhiều bài hát trong album đã được công chúng yêu thích gây được nhiều tiếng vang như Em về tinh khôi, Lời ru cho con, Tóc gió thôi bay và Ngày em đến. Từ đó, Hà Trần đã định hình với khán giả là một giọng hát tinh khôi, thuần khiết, nhẹ nhàng.
Nữ ca sĩ tâm sự tại một talkshow, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn ngay khi gặp cô lần đầu tại nhà riêng và nghe cô hát đã thốt lên: "Nhạc của mình rất nhiều người hát nhưng chưa bao giờ mình được nghe một giọng hát trong trẻo, tinh khôi như thế này, như tiếng hát từ một thiên thần".
Nhưng cá tính âm nhạc mạnh mẽ khiến Hà Trần không chịu ở yên trong dòng ballad trữ tình dù đang gặt hái thành công. Cô rẽ hướng sang indie với album Nhật thực năm 2001, khai thác âm thanh mới lạ, biến ảo, ma mị cùng lối hát lạ, phong cách lập dị.
Hà Trần nhận định, đây là album ấn tượng nhất của cô. Giai đoạn này, cô bắt đầu biết nâng cao mọi tiêu chuẩn của mình. Cô không đi theo con đường thông thường là hợp tác với các nhà tạo mẫu thương mại.
Hà Trần diễn Nhật thực
Nữ ca sĩ hợp tác với các họa sĩ, nghệ sĩ để giúp mình tạo hình, make up thật độc đáo, dùng những hoa văn lạ, đi chân đất, mặc quần jean với áo dài cách tân, thể hiện một phụ nữ lạ, hoang dại, dữ dội. Cô không đi vào mẫu số chung nào của showbiz Việt thời điểm ấy.
Nhưng cũng chính vì thế, Hà Trần gặp phải nhiều ý kiến trái chiều từ khán giả, đồng nghiệp lẫn truyền thông. Nhiều bài báo khen ngợi, tôn vinh cô nhưng khán giả lại phản ứng dội.
Nhiều fan nói Hà Trần quái đản, không chấp nhận được, muốn cô trở lại thời hát nhạc Quốc Bảo, Trần Tiến… Họ thích những hình ảnh như thế.
Thậm chí, Hà Trần còn tiết lộ: "Các bầu show còn không mời tôi hát, nửa năm trời nằm nhà. Lí do vì họ cứ mời show là tôi đòi hát Nhật thực, tôi là người quyết liệt như thế".
Nhưng thời gian qua đi, khán giả dần hiểu được và chấp nhận bản ngã nghệ thuật lớn của Hà Trần.