Gần 40 tuổi mới biết cách nhìn người, tôi dám chắc: Người có tư duy tiêu tiền thế này, tránh càng xa càng tốt!

Ngày còn trẻ, tôi từng nghĩ tiền bạc chỉ là công cụ, ai tiêu thế nào là lựa chọn của họ, chẳng ảnh hưởng gì đến mình. Nhưng giờ, khi đã gần 40 tuổi, trải qua nhiều va vấp và học được cách quan sát, phần nào đọc vị người khác, tôi mới nhận ra: Cách dùng tiền cũng phản ánh được tư duy, nhân cách của một con người.

Và có những kiểu người mà nếu cứ ở gần, thân thiết gắn bó, chúng ta sẽ khó mà khá lên được. Họ không phải người xấu, nhưng thói quen dùng tiền không mấy đúng đắn của họ lại cuốn những người xung quanh vào vòng luẩn quẩn.

1. Dùng tiền để giải quyết mọi mâu thuẫn, xích mích

Tôi từng có một người bạn, cứ mỗi lần mâu thuẫn với đồng nghiệp hay người thân là lập tức lấy tiền ra làm giải pháp. Họ nghĩ chỉ cần mời một bữa ăn sang trọng, mua món quà đắt tiền hay đền bù bằng tiền mặt thì mọi thứ sẽ yên ổn. Nhưng cái yên ổn đó chỉ là tạm thời, giống như dùng giấy ăn vá tạm vòi nước hỏng.

Mâu thuẫn không được giải quyết từ gốc, mà chỉ bị đẩy lùi sang lần sau. Tôi chứng kiến cảnh họ ngày càng mất dần khả năng đối thoại, mất dần sự thẳng thắn trong mối quan hệ, và cũng mất luôn cả sự tôn trọng của người khác. Thói quen “dùng tiền dập lửa” ấy khiến cả tập thể mệt mỏi, còn họ thì rơi vào cảnh vừa tốn tiền vừa tốn tình. Suy cho cùng, tiền bạc có thể mua được nhiều thứ, nhưng không bao giờ mua được sự chân thành và chẳng bao giờ thay thế được lời xin lỗi từ tận đáy lòng.

2. Suốt ngày vay tiền lắt nhắt, lúc trả cũng lắt nhắt

Một kiểu người khác mà tôi từng gặp là những người thường xuyên vay tiền lặt vặt. Có khi chỉ vài trăm ngàn, có khi là một triệu, nhưng điểm chung là họ vay rất thường xuyên, và khi trả cũng không bao giờ dứt khoát trả cho đủ, cho hết khoản đã vay. Hôm nay trả một ít, mai hứa gửi thêm, mốt lại xin khất.

Ban đầu, tôi nghĩ giúp đỡ nhau trong lúc khó khăn cũng chẳng sao. Nhưng dần dần, tôi nhận ra họ biến chuyện vay mượn thành thói quen, và người xung quanh thành "ngân hàng không lãi suất".

Điều đáng nói là những người hay vay kiểu này thường không thật sự thiếu thốn, mà đơn giản là thiếu kỷ luật trong chi tiêu. Họ không biết quản lý dòng tiền của mình, để rồi tự tạo ra áp lực cho cả bản thân lẫn người thân quen. Ở gần họ, tôi không chỉ mất đi niềm tin, mà còn dễ bị kéo theo lối sống thiếu kế hoạch, coi nhẹ trách nhiệm tài chính. Mà một khi niềm tin đã rạn nứt, thì mối quan hệ khó mà còn nguyên vẹn.

3. Hào phóng với người ngoài, dè sẻn với người thân

Có lẽ kiểu người này là tôi từng chạm mặt nhiều nhất. Họ sẵn sàng vung tay chi trả ở những buổi tiệc cùng bạn bè, hào hứng mua quà cho đồng nghiệp hay đối tác, nhưng lại tính toán từng đồng khi ở bên gia đình.

Với người thân, họ luôn có lý do để từ chối: Nào là phải tiết kiệm, nào là không tiện, nào là "để sau". Càng ngẫm, tôi càng thấy sự lệch lạc trong tư duy, thay vì trân trọng người gần gũi thân thiết, họ lại dồn tiền bạc và sự hào phóng cho những mối quan hệ ngoài xã hội.

Lúc đầu, tôi còn nhầm lẫn đó là sự khéo léo trong cách duy trì mối quan hệ, nhưng càng về sau càng nhận ra đó chỉ là một sự thiếu cân bằng. Một người không biết trân trọng gia đình thì khó mà duy trì được sự vững vàng trong cuộc sống hay những mối quan hệ khác, bởi gốc rễ đã lung lay thì cành lá sao mà xanh tốt được.

Nhìn lại, tôi mới thấy tuổi trẻ thường dễ bị cuốn theo những biểu hiện hào nhoáng bề ngoài. Chúng ta ngưỡng mộ sự phóng khoáng, lầm tưởng sự sòng phẳng bằng tiền là dấu hiệu của mạnh mẽ, hay thậm chí bỏ qua thói quen vay mượn nhỏ lẻ vì nghĩ "có gì to tát đâu". Nhưng khi đi qua nhiều năm tháng, khi bản thân bắt đầu coi trọng sự ổn định và bền vững, tôi mới dám khẳng định: Cách một người dùng tiền quyết định liệu ta có thể tiến xa cùng họ hay không.

Tiền bạc vốn là phép thử công bằng nhất. Nó cho thấy người ta có trách nhiệm với bản thân ra sao, có trân trọng người thân thế nào, và có bản lĩnh đối diện mâu thuẫn hay chỉ biết né tránh. Gần 40 tuổi, tôi nhận ra điều quý giá không phải là quen biết rộng rãi hay chơi bời phóng khoáng, mà là biết chọn người mà mình đồng hành.