Đưa trạm y tế về gần dân hơn, phục vụ tốt hơn

Thực hiện chủ trương kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương hai cấp và nâng cao chất lượng y tế cơ sở, TP Hồ Chí Minh đang triển khai sắp xếp 38 trung tâm y tế khu vực (bao gồm 168 trạm y tế) trực thuộc Sở Y tế thành 168 trạm y tế xã, phường, đặc khu trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, dự kiến hoàn thành và chính thức vận hành từ ngày 01/01/2026.

Đây là bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; đồng thời phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp theo các kết luận mới của Trung ương.

Theo Đề án, các trạm y tế sau sắp xếp là đơn vị sự nghiệp y tế công lập trực thuộc UBND xã, phường, đặc khu, có tư cách pháp nhân, con dấu và tài khoản riêng; chịu sự quản lý trực tiếp về tổ chức bộ máy, nhân lực và tài chính của chính quyền địa phương, đồng thời tiếp tục được Sở Y tế hướng dẫn, hỗ trợ và kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ.

Việc sắp xếp được thực hiện trên nguyên tắc kế thừa toàn bộ cơ sở vật chất, nhân lực, trang thiết bị và các nguồn lực hiện có, bảo đảm hoạt động y tế không bị gián đoạn. Đối với các trung tâm y tế khu vực không có giường bệnh, toàn bộ chức năng y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu, quản lý bệnh không lây nhiễm, tiêm chủng, truyền thông - giáo dục sức khỏe… được chuyển giao đầy đủ về trạm y tế cấp xã; các trung tâm này sẽ chấm dứt hoạt động sau khi hoàn tất bàn giao theo đúng quy định.

Đối với các trung tâm y tế khu vực có giường bệnh, thành phố thực hiện chuyển giao một phần nhiệm vụ về y tế cơ sở cho trạm y tế, đồng thời tiếp tục duy trì hoạt động khám, chữa bệnh nội trú, ngoại trú và xây dựng lộ trình chuyển đổi phù hợp với quy hoạch mạng lưới y tế của thành phố trong giai đoạn tiếp theo.

Việc đưa trạm y tế trực thuộc UBND xã, phường, đặc khu được kỳ vọng sẽ rút ngắn khoảng cách quản lý, tăng tính chủ động của chính quyền cơ sở, đồng thời giúp trạm y tế bám sát hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe ban đầu của người dân, thực sự trở thành “điểm chạm y tế đầu tiên” và là nền tảng vững chắc của hệ thống y tế thành phố.

Sở Y tế TP Hồ Chí Minh khẳng định quá trình triển khai được thực hiện thận trọng, đồng bộ, đúng quy định pháp luật, với mục tiêu cao nhất là bảo đảm quyền lợi người dân, không làm gián đoạn dịch vụ y tế, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng trong bối cảnh thành phố bước vào giai đoạn phát triển mới với quy mô siêu đô thị.

Song song với việc sắp xếp tổ chức bộ máy, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh xác định việc bảo đảm và không ngừng nâng cao năng lực hoạt động của trạm y tế là nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Theo đó, ngành Y tế thành phố sẽ triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp hỗ trợ thiết thực cho trạm y tế phường, xã.

Cụ thể, Sở Y tế sẽ phối hợp với các cơ sở đào tạo thuộc khối ngành sức khỏe tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kịp thời các quy định mới của pháp luật, kiến thức quản lý và chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giám đốc trạm y tế và nhân viên y tế cơ sở. Đồng thời, ngành y tế sẽ đẩy mạnh ký kết và triển khai các chương trình hỗ trợ chuyên môn giữa các bệnh viện chuyên khoa cấp cơ bản với trạm y tế, tăng cường tư vấn, hội chẩn từ xa thông qua telemedicine, qua đó nâng cao năng lực chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh ngay tại tuyến cơ sở.

Đối với công tác cung ứng thuốc phục vụ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế, Sở Y tế tiếp tục hỗ trợ triển khai đấu thầu gộp, đồng thời giao nhiệm vụ cho các bệnh viện cấp cơ bản thực hiện, bảo đảm cung ứng đầy đủ, kịp thời thuốc theo danh mục thuốc dành cho trạm y tế đã được chuẩn hóa trong thời gian qua, qua đó bảo đảm quyền lợi của người dân khi khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại tuyến cơ sở.

Bên cạnh đó, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo trong hoạt động của trạm y tế. Trong đó, thành phố sẽ nghiên cứu nhân rộng mô hình ứng dụng AI hỗ trợ đọc và phân tích kết quả X-quang, đã được triển khai và phát huy hiệu quả rõ rệt tại Trạm Y tế xã đảo Thạnh An trong thời gian qua. Đây là giải pháp thiết thực trong điều kiện nhiều trạm y tế không có bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt trong bối cảnh nhiều trạm y tế sẽ tiếp nhận máy X-quang từ các trung tâm y tế chuyển giao và tiếp tục được đầu tư trong thời gian tới.

Trong các tình huống cấp cứu người bệnh nặng cần chuyển tuyến, dù không thường xuyên xảy ra nhưng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với an toàn người bệnh, Trung tâm Cấp cứu 115 thành phố sẽ tiếp tục phối hợp, hỗ trợ trạm y tế thực hiện chuyển viện cấp cứu kịp thời, an toàn, đúng quy trình, bảo đảm tính liên tục của chuỗi cấp cứu - điều trị trong toàn hệ thống y tế.

Riêng đối với công tác phòng, chống dịch bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố (HCDC) sẽ xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo, huấn luyện với nhiều kịch bản khác nhau, phù hợp với từng loại hình dịch bệnh và đặc điểm địa bàn, nhằm nâng cao năng lực phát hiện sớm, đáp ứng nhanh và xử lý dịch tại phường, xã. Công tác phòng, chống dịch được triển khai kịp thời, hiệu quả, gắn chặt với sự chỉ đạo sâu sát của chính quyền địa phương, góp phần chủ động bảo vệ sức khỏe cộng đồng ngay từ tuyến cơ sở.

Một nhiệm vụ hết sức cấp thiết trong giai đoạn tới là công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất cho trạm y tế, bảo đảm đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chuyên môn theo quy định của Bộ Y tế và phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đề nghị Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu quan tâm, chủ động đưa nhu cầu đầu tư trạm y tế vào quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và kế hoạch đầu tư công trung hạn, hằng năm của địa phương, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế trong việc rà soát hiện trạng, bố trí quỹ đất và huy động nguồn lực để từng bước xây dựng hệ thống trạm y tế đủ chuẩn, hiện đại, thân thiện.

Cho dù trạm y tế phường, xã hoạt động theo mô hình nào, trực thuộc Sở Y tế hay thuộc chính quyền địa phương, ngành Y tế TP Hồ Chí Minh luôn xác định trạm y tế là nền tảng của hệ thống y tế và sẽ luôn đồng hành, phối hợp, hỗ trợ kịp thời về chuyên môn, nguồn lực và điều hành; không để trạm y tế hoạt động đơn lẻ, tách rời, mà luôn được kết nối chặt chẽ trong một hệ thống y tế thống nhất, liên thông, bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân ngay từ tuyến cơ sở.