Độc lạ nuôi cua cảnh

Ngay cạnh ao nuôi cua cảnh hình chữ nhật rộng khoảng 500m² của anh Hà Xuân Lộc (37 tuổi, Hà Nội) là vách cao 10m bằng đá tự nhiên, nơi hàng nghìn con cua đủ sắc màu, to bằng ba ngón tay người lớn, di chuyển.

Đa dạng như... màu sắc của cua

Màu sắc cua cảnh rất đa dạng, với 4 gam chính là đỏ, vàng cam, xanh lá cây, xanh da trời và khoảng 13 màu phụ. Ngoài ra, nếu lai hoặc đột biến thì cua có thể mang màu bạch tạng. Các đặc điểm hiếm gặp như càng cong, chân dài, mắt đỏ… cũng giúp cua cảnh tăng giá. Hainan Potamon (loại cua nước ngọt trong họ cua núi, còn có tên là cua Đông Dương, thường ở sâu trong hốc đá sông, suối) được chơi phổ biến nhất.

Màu sắc của cua cảnh được quyết định bởi nguồn nước, chất đất. Anh Lộc thường phải tìm cách lấy đất ở khu vực cua sống, đem về xây hang nhân tạo. Chất đất màu đen cho những con cua màu xanh biển hoặc xanh lá. Đất đồi, đất đỏ sẽ cho cua màu đỏ, vàng. Quá trình cua gặm đất tạo ra màu sắc riêng theo đúng ý người nuôi. Ngoài đất, thực đơn hàng ngày của cua có không ít “mỹ vị” khác như cám cá, tảo, tép… và cả dòng thức ăn riêng.

Việt Nam có nhiều giống cua hiếm, đẹp, có thể xuất khẩu với giá nghìn USD, nhưng việc nhân giống, thuần hóa còn khó khăn. Đảo Lý Sơn có giống cua dẹp, vỏ màu tím sậm, chân dài, càng ngắn, sống trong nước ngọt ở hang, hốc đá ven bờ biển, đến mùa sinh sản mới di cư ra biển, muốn nhân giống phải rất kỳ công. Còn ở Côn Đảo có giống cua xe tăng, có thể dài đến 10 cm, để cua sống bắt buộc phải có nước biển.

“Tại Bắc Giang, Lạng Sơn có giống cua chân dài gấp 2,5 lần mai, tuy nhiên cứ đem về nuôi ở bể một thời gian là bị rụng chân, rụng càng, không thể nào thuần hóa”, anh Lộc cho biết.

Đến nay, anh Lộc có hàng trăm khách hàng tại các nước châu Á. Đến mùa cua trưởng thành (tháng 11), mỗi ngày anh có thể bán đến 1.000 con cua. Thị trường châu Âu cũng có nhu cầu lớn nhưng quy định về nhập khẩu động vật sống rất nghiêm ngặt, đòi hỏi giấy kiểm định về dịch bệnh, giun sán, giấy khám sức khỏe cho cua… Anh Lộc thường phải làm thủ tục qua nước trung gian, nguồn thu giảm đáng kể.

Anh Lộc bật mí: “Khách nước ngoài rất cưng chiều cua cảnh. Tiền mua cua có thể chỉ vài trăm đến 1.000USD (khoảng 26 triệu đồng), nhưng tiền xây bể có hòn non bộ, cát giả biển và đủ loại nước lại lên đến 10.000USD (khoảng 260 triệu đồng). Ở Việt Nam, người chơi hay nuôi ghép với bể cá, vẫn còn là thú chơi đơn giản, sơ khai”.

Làm giàu từ những con cua nhỏ

Bén duyên với nghề nuôi cua cảnh từ năm 2016 sau một lần sang Thái Lan, đến nay, anh Lộc sở hữu trại nuôi cua rộng một hecta tại Hòa Bình cùng khoảng 5.000 cặp cua đủ loại, bao gồm nhiều giống hiếm.

Mùa sinh sản vào tháng Sáu, mỗi cặp có thể sinh khoảng 10.000 cua con, chủ yếu được bán lẻ cho người nuôi cua cảnh và xuất khẩu. Một con cua trưởng thành dài khoảng ba cm có giá từ 100.000 đồng - 500.000 đồng.

“Thời điểm đắt khách, có tháng tôi kiếm tới vài trăm triệu đồng”, anh Hà Xuân Lộc chia sẻ.

Ở Việt Nam chưa có nhiều tài liệu hay nghiên cứu về nuôi cua cảnh, anh Lộc thường xuyên phải tìm chuyên gia để hỏi. Nhiều khi anh phải mang con cua Việt Nam bay sang Thái Lan, Trung Quốc, tham khảo các đầu mối xác định giống.

Xuất khẩu cua cảnh đem lại thu nhập tốt nhưng rất cực nhọc. Có lúc nhận đơn hàng vạn con cua, anh vừa mừng vừa lo, huy động cả nhà thức nhiều đêm, đóng gói từng con vào hộp riêng biệt, có đủ nước, đồ ăn. Trong quá trình di chuyển, nếu không may cua bị rụng chân hay càng thì coi như mất trắng con cua đó.

Càng nuôi lâu, càng “nghiện” cua cảnh. Có lần xem tivi thấy hình ảnh con cua lưng màu socola, chân màu cam ở biển Phú Yên, chỉ lướt qua khoảng vài giây trên màn hình. Anh dành nhiều thời gian, công sức tìm hiểu thông tin về giống cua đó, lái xe từ Hà Nội vào Phú Yên, lượn khắp các bãi biển hỏi người dân. Sau nhiều ngày, anh mới biết đây là giống cua đá rất hung dữ, không dễ đem về làm cảnh.

Mỗi khi tìm được giống cua lạ, đẹp, anh Lộc lại gửi hình ảnh nhờ người dân địa phương chú ý bắt cho mình. Cua chỉ dễ bắt những lúc mưa lớn, may mắn thì được vài trăm con, đôi khi chỉ vài con, nhưng anh vẫn lái xe vào tận nơi đem về, vì nếu sử dụng phương tiện công cộng, cua không thể sống sót trong quá trình vận chuyển.

“Giờ tôi giờ nuôi cua bán, nhưng cũng lưu trữ những loài cua đẹp của Việt Nam, khi có cơ hội sẽ đem ra để bạn bè thế giới cùng biết và chiêm ngưỡng”, anh Lộc nói.