Doanh số chưa đầy 1 triệu xe mỗi năm, vì sao Tesla có vốn hóa đến hơn 1.000 tỷ USD, cao gấp 3 lần Toyota?

Bất chấp các thăng giáng gần đây, cổ phiếu Tesla đã có bước nhảy vọt trong cả năm 2021 với tốc độ tăng như tên lửa và trở thành nhà sản xuất ô tô giá trị nhất thế giới với tổng mức vốn hóa hiện đạt tới hơn 1.000 tỷ USD. Con số này gấp gần 3 lần vốn hóa của Toyota và chiếm đến 35% tổng giá trị vốn hóa của tất cả các nhà sản xuất ô tô khác trên thế giới.

Liệu cổ phiếu Tesla có đáng giá như vậy không? Thông thường, những trường hợp giá cổ phiếu tăng thẳng đứng như vậy sẽ có nhiều năm tăng trưởng thần kỳ cùng với mức lợi nhuận trên mỗi xe cao hơn hẳn các công ty khác. Nhưng đối với Tesla, tỷ lệ P/E (giá cổ phiếu/thu nhập) đang ở mức 205,8 - dựa theo các ước tính về kết quả kinh doanh năm 2022. Trong khi đó, Toyota, công ty có kết quả hoạt động tốt nhất trong số các hãng ô tô truyền thống, có P/E chỉ ở mức 9,98.

Năm ngoái, trong chương trình Fast Money của CNBC, nhà phân tích khách mời Adam Jonas đến từ Morgan Stanley đã cho thấy góc nhìn của mình về cổ phiếu Tesla. Câu trả lời hóa ra khá đơn giản, mức giá cao của Tesla không nằm ở kết quả kinh doanh hiện tại, nó nằm ở kỳ vọng của thị trường về tương lai rộng mở của công ty trong nhiều năm tới.

Điều này cũng giải thích tại sao một tên tuổi mới xuất hiện như VinFast cũng đã được định giá đến 60 tỷ USD khi quyết định thâm nhập vào thị trường xe điện toàn cầu.

Là một tín đồ của công ty này, Jonas đã đặt mức giá mục tiêu rất cao cho Tesla - gần 900 USD - và dù vào thời điểm đó, giá cổ phiếu đã gần đến mục tiêu này, ông vẫn cho rằng nó đáng đầu tư trong dài hạn.

Theo ước tính của Jonas, trong năm 2021, Tesla sẽ bán được khoảng 890.000 xe - trên thực tế là hơn 936.000 xe vào năm 2021 - và có thể bán được 5,8 triệu xe vào năm 2030 - nhiều hơn gấp đôi Toyota hiện tại. Ông cho rằng, Tesla còn kiếm được nhiều tiền cho mỗi xe hơn cả các nhà sản xuất khác khi họ thường bán kèm phụ kiện cho khách hàng.

Nhà phân tích này đã thay đổi mức giá mục tiêu của Tesla 3 lần trong năm 2021. Câu trả lời của ông giải thích lý do tại sao: "Chúng tôi không cố định mức giá mục tiêu ở 900 USD. Mỗi một triệu xe bán được sẽ đáng giá từ 150 USD đến 200 USD cho cổ phiếu Tesla vào năm 2030."

Với khoảng 1 tỷ cổ phiếu đang lưu hành, nghĩa là mỗi lần giá cổ phiếu tăng khoảng 175 USD - mức trung bình so với tính toán của Jonas - vốn hóa của Tesla lại tăng thêm 175 tỷ USD nữa. Nhân con số 175 USD này với sản lượng dự kiến 5,8 triệu xe cho năm 2030 sẽ ra mức giá 1.015 USD cho mỗi cổ phiếu Tesla.

Hiện tại dù sản lượng xe của Tesla còn xa mới đạt tới con số ước tính của Jonas, giá cổ phiếu Tesla đã đạt mức 1.008,78 USD, tăng hơn 3% sau các con số tích cực trong buổi báo cáo thu nhập vừa qua của công ty.

Các ước tính này cho thấy Tesla có thể chiếm khoảng 20% thị phần toàn cầu vào vào năm 2030. Ngày nay, các hãng ô tô chỉ xuất xưởng từ 80 triệu đến 90 triệu xe hạng nhẹ mỗi năm, và vì vậy con số 100 triệu xe ước tính vào năm 2030 là hoàn toàn hợp lý. Hiện Volkswagen đang là hãng xe lớn nhất thế giới tính theo sản lượng. Trong 12 tháng qua, hãng này đã xuất xưởng được 10,3 triệu xe.

Ngoài ra mức định giá này vẫn cần một bước nhảy vọt về niềm tin. Volkswagen chỉ được định giá ở mức 15 tỷ USD trên mỗi 1 triệu xe. Toyota được định giá 26 tỷ USD cho 1 triệu xe. Hiện tại, xe điện đang mang lại lợi nhuận nhiều hơn so với xe chạy xăng, biên lợi nhuận gộp của Tesla hiện đang tốt hơn các hãng xe cùng ngành. Đó cũng là một lý do Tesla được định giá cao.

Jonas cũng tin rằng Tesla sẽ bán được nhiều sản phẩm đi kèm như bảo hiểm hoặc phần mềm xe tự lái, giúp gia tăng bán hàng định kỳ. Đây là điều mới mẻ đối với ngành công nghiệp ô tô và có tiềm năng gia tăng thêm lợi nhuận. Đây cũng là một lý do khiến Tesla được định giá cao hiện tại.

Trong khi đó một lý do khác dẫn đến việc hãng ô tô truyền thống bị định giá thấp. Thị trường đang giả định rằng, tăng trưởng của Tesla sớm muộn sẽ ăn vào thị phần của các hãng xe truyền thống. Các nhà đầu tư chỉ không chắc hãng nào sẽ là người bị thiệt hại nặng nhất.