Chủ shop lưu niệm từ thu nhập 300 USD/ngày xuống còn 0, lái xe tuk tuk lần đầu phải đi xin ăn vì không có khách: Phương thuốc nào cứu được ngành du lịch khỏi 'đại nạn' Covid-19?

Một ngày nắng đẹp trên con phố du lịch Khao San nổi tiếng bậc nhất Bangkok, Thái Lan, bà chủ một cửa hàng lưu niệm nhỏ ở đây là Cletana Thangworachai vừa mở cửa trở lại sau nhiều ngày nghỉ vì dịch.

Cửa tiệm của Cletana chứa đầy những món đồ nhỏ xinh như những chiếc móc khóa hình voi nhiều màu sắc, hay quần áo cotton họa tiết rực rỡ. Tất cả chúng đều rất được du khách quốc tế ưa chuộng khi ghé thăm Thái Lan.

Nhưng bây giờ, chẳng còn vị khách nào mua đồ ở cửa hàng của Cletana cả!

Dịch Covid-19 đã gây ra những tác động khủng khiếp cho ngành du lịch. Tổ chức du lịch thế giới của Liên hợp quốc tính toán rằng ngành công nghiệp du lịch toàn cầu có thể mất 80 tỷ USD doanh thu trong năm nay, thổi bay 100 triệu việc làm.

Tại Thái Lan – nơi ngành du lịch chiếm 18% GDP cả nước, Cơ quan du lịch nước này ước tính lượng khách có thể giảm 65% trong năm nay.

Rất nhiều người, giống như Cletana đang gặp khó khăn để kiếm sống. Nếu như trước dịch Covid-19, cô có thể kiếm 300 USD một ngày thì trong tháng 4, khi mà Thái Lan cho dừng các chuyến bay quốc tế đến quốc gia này, thu nhập hàng ngày của Cletana giảm xuống còn 2 USD, có ngày thậm chí là 0.

Dẫu vậy, vì miếng cơm manh áo, Cletana – người đã bán đồ lưu niệm trên con phố Khao San được hơn 1 thập kỷ vẫn kiên trì mở cửa tiệm mỗi ngày với hy vọng sẽ gặp may với những du khách ít ỏi còn ghé qua.

Ý thức rõ được tầm quan trọng của du lịch với đời sống người dân và cả nền kinh tế, cho đến nay nhiều quốc gia trên khắp thế giới đã phải tiến hành rất nhiều biện pháp để giải cứu du lịch.

"Hành lang du lịch"

New Zealand và Australia đã cam kết về một thỏa thuận du lịch cho phép du khách giữa 2 nước thoải mái du lịch ngay khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát. Trung Quốc thì đã bắt đầu cho phép du lịch nội địa, mặc dù các biên giới vẫn đóng với hầu hết khách nước ngoài. Thái Lan đang cân nhắc những gói du lịch đặc biệt kiểu nghỉ dưỡng, gần như những khu vực cách ly.

Tuy nhiên, các chuyên gia vẫn đưa ra cảnh báo rằng dù với những sáng kiến mới, vẫn phải mất nhiều năm để du lịch hồi phục lại ở mốc trước Covid-19. Và ngay cả khi điều đó xảy ra, chúng ta cũng có thể không bao giờ du lịch theo cách cũ nữa.

Trong ngắn hạn, "hành lang du lịch" sẽ là giải pháp chung của ngành du lịch trên nhiều khu vực.

Australia và New Zealand đã cam kết tạo ra "hành lang du lịch" trong vài tháng tới. Tại châu Âu, Estonia, Latvia và Lithuania đã tuyên bố kế hoạch mở cửa biên giới nội địa cho công dân của 3 nước kể từ ngày 15/5.

Với hầu hết các quốc gia, việc phong tỏa không phải là lựa chọn họ có thể kéo dài lâu và các chuyên gia dự đoán rằng chỉ là vấn đề thời gian trước khi các quốc gia khác tạo ra hành lang du lịch của chính họ.

Việt Nam và Thái Lan có thể tạo ra hành lang du lịch trong vài tháng tới theo CEO của Hiệp hội du lịch châu Á Thái Bình Dương. Chuyên gia phân tích hàng không Brendan Sobie dự kiến sẽ chứng kiến điều tương tự với châu Âu và Bắc Mỹ.

Khi cả quốc gia đang tìm cách tìm kiếm đối tác, ông nói rằng họ sẽ cân nhắc những nhân tố cần phải lưu tâm. Trong đó, tình hình dịch bệnh được kiểm soát và các số liệu thống kê có thể tin tưởng sẽ là yếu tố hàng đầu. Họ cũng có xu hướng tiếp cận trong khu vực hoặc các quốc gia có mối quan hệ tốt trước.

Tại châu Á, câu hỏi lớn nhất sẽ là Trung Quốc – thị trường du lịch nước ngoài lớn nhất thế giới.

Khảo sát cho thấy rằng khách Trung Quốc vốn vẫn thích những nơi quen thuộc gần gũi và không du lịch quá xa. Điều đó có nghĩa là Thái Lan – đất nước đã thu hút 11 triệu khách du lịch Trung Quốc mỗi năm có thể là một trong những nơi đầu tiên mở đón khách Trung Quốc trở lại.

Mở cửa lại biên giới

Sẽ phải mất nhiều năm để du lịch hồi phục lại ở mốc trước Covid-19. Và ngay cả khi điều đó xảy ra, chúng ta cũng có thể không bao giờ du lịch theo cách cũ nữa.

"Cho tới khi họ nhận được tình hình dịch bệnh đã được kiểm soát tại Mỹ, không quốc gia nào hay rất ít quốc gia tiếp nhận khách du lịch Mỹ. Những người khác không kiểm soát được tình hình cũng sẽ phải chờ một thời gian rất lâu mới có thể du lịch trở lại".

Nhiều quốc gia phụ thuộc nặng nề vào du lịch sẽ cần phải cân bằng giữa lo ngại về sức khỏe và kinh tế.

"Nếu một quốc gia muốn mở cửa đón du khách nhưng không ai cảm thấy thoải mái khi ra khỏi quốc gia của họ vì bất kỳ lý do gì, kế hoạch này cũng không hiệu quả".

Vì vậy cần phải có chiến lược B bên cạnh "hành lang du lịch".

Thái Lan đang cân nhắc mở cửa lại những khu vực an toàn cho khách nước ngoài, nghĩa là du khách sẽ được cách li ở một nơi biệt lập như một hòn đảo chẳng hạn.

"Điều này sẽ có lợi cho cả du khách và người dân, đây giống như một loại du lịch cách ly", theo Bộ trưởng bộ Thể thao và du lịch Thái Lan Yothasak Supasorn.

Tuy nhiên sự thu hút của ý tưởng kể trên còn phụ thuộc vào chính sách của các nước. Nếu người Úc vẫn cần phải trải qua 2 tuần cách ly sau khi trở về nhà từ Thái Lan, họ có thể không thích thú với gói nghỉ dưỡng ở đảo như vậy.

Trong khi đó, những quốc gia vốn thu hút một lượng lớn sinh viên nước ngoài có thể nới lỏng những quy định với họ. Trong đó có cả New Zealand – quốc gia đang cân nhắc cho sinh viên quốc tế quay trở lại nếu họ hoàn thành 2 tuần cách ly.

Sau vụ khủng bố 11/9, các sân bay trên khắp thế giới đã tăng cường những biện pháp an toàn. Các chuyên gia dự kiến rằng dịch Covid-19 cũng sẽ tạo ra làn sóng tương tự nhưng tập trung vào sức khỏe nhiều hơn.

Câu hỏi cần được trả lời là những biện pháp đó là gì?

Các hành khách có thể được kiểm tra thân nhiệt ở sân bay, xét nghiệm trước khi lên máy bay. Ngoài ra, cấp "hộ chiếu miễn dịch" là phương án sẽ được các nước châu Á cân nhắc.

Trung Quốc là quốc gia đầu tiên đưa ra hình thức đánh giá sức khỏe thông qua "hộ chiếu miễn dịch". Công dân Trung Quốc mang mã QR thay đổi màu sắc tùy theo tình trạng sức khỏe khi muốn vào nhà hàng hay trung tâm mua sắm.

Tuy nhiên, ý tưởng về hộ chiếu miễn dịch vẫn còn nhiều hạn chế. Chúng hoạt động theo cơ chế người đã khỏi bệnh sẽ không bị tái nhiễm. Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vẫn chưa có bằng chứng cho thấy người khỏi bệnh sẽ không bị tái nhiễm. Ngoài ra, các quốc gia chưa đủ nguồn lực xét nghiệm kháng thể rộng rãi.

Tương lai ngành du lịch sẽ ra sao?

Giới chuyên môn vẫn rất băn khoăn về tương lai của ngành du lịch. Cũng có rất nhiều người tỏ ra lạc quan, như chuyên gia Barnett nghĩ rằng mọi thứ rồi sẽ trở lại bình thường.

"Tôi không nói nó sẽ xảy ra trong hôm nay hay ngày mai, chắc phải 2 năm nữa mọi thứ mới bình thường trở lại".

Những người khác như Hardy và Higgins-Desbiolles thì xem đây là cơ hội để tái thiết – thời gian để xử lý những vấn đề đã tồn đọng từ lâu như ảnh hưởng của tình trạng quá tải du lịch ở những văn hóa và môi trường địa phương.

"Có những người như tôi – những người cần nghĩ lại mọi thứ. Nếu làm một điều gì đó đúng – nơi nào bạn nhận ý tưởng du lịch dựa vào

Cô ấy muốn chứng kiến ngành du lịch di chuyển chậm hơn và suy ngẫm kỹ càng hơn – du lịch không chỉ có lợi cho du khách mà còn cho cả kinh tế địa phương.

Về lý thuyết, điều đó có nghĩa là những người như Cletana cũng được hưởng lợi. Nhưng bây giờ, họ chưa thể nghĩ sâu xa được đến vậy, họ lo cho tương lai gần hơn.

Thứ 5 tuần trước, phóng viên CNN phỏng vấn Niwet Phumiwetsoonthorn - người lái chiếc xe tuk tuk trên đường Khao San và biết rằng thu nhập hàng ngày của anh đã giảm từ 70 USD xuống còn 2 USD thậm chí là 0. Anh không có tiền gửi về cho vợ và con đang ở quê.

Lần đầu tiên trong đời, Niwet phải xếp hàng xin thức ăn.

"Tôi không thể ngồi cả ngày trong phòng và xem tin tức trên tivi. Điều đó khiến tôi cảm thấy bức bối hơn. Tôi vẫn cùng những đồng nghiệp đưa xe ra đường chờ mỗi ngày du biết là chẳng có khách. Chúng tôi động viên nhau vượt qua những ngày tháng khó khăn này". 

Bà chủ cửa hàng Cletena thì còn phải lo cho người con trai bị bệnh khi mà thu nhập gần như là 0.

"Tôi không biết rằng liệu tình hình có trở nên tốt hơn không nhưng có một điều chắc chắn Covid-19 là loại dịch bệnh mà mọi người sẽ còn sợ hãi trong một thời gian dài".