Choáng ngợp với công trình này được mệnh danh là "Tứ hợp viện dưới lòng đất"

 Tại Tam Môn Hiệp thuộc tỉnh Hà Nam, miền Bắc Trung Quốc, tồn tại một phong cách kiến trúc đặc biệt khiến vùng đất này trở thành điểm nhấn trên bản đồ văn hóa - đó là Địa Khanh Viện, hay còn gọi là nhà hố ngầm dưới lòng đất. Công trình này được ví như "Tứ hợp viện dưới lòng đất", không chỉ bởi thiết kế khác thường mà còn nhờ bề dày lịch sử ấn tượng, kéo dài suốt hơn 4.000 năm. Vì nằm dưới lòng đất, nên bất kỳ ai khi đến tham quan nơi đây đều phải cúi người đi xuống để dễ dàng chiêm ngưỡng toàn cảnh công trình đặc biệt.

Suốt hơn 4 thiên niên kỷ, cư dân của ngôi làng đã sinh sống trong những ngôi nhà được xây sâu dưới lòng đất, chỉ có khoảng sân nhỏ như giếng trời để đón ánh sáng tự nhiên. Chính vì thế, người ta thường truyền tai nhau rằng khi bước vào làng sẽ "chỉ nghe thấy tiếng mà không nhìn thấy người". Truyền thống xây nhà ở đây được tiếp nối từ thời cổ đại, mỗi gia đình thường mất từ 2-3 năm để đào đất và dựng nhà.

Ngôi làng cổ này có tên là Miếu Thượng, nằm ở khu vực Tam Môn Hiệp thuộc tỉnh Hà Nam, là một trong những minh chứng sống động nhất cho nét độc đáo của kiến trúc truyền thống Trung Hoa. Từ xa nhìn lại, du khách chỉ thấy một vùng xanh um với cây cối rợp bóng, dường như không hề có bóng dáng nhà cửa. Thế nhưng, khi tiến lại gần, khung cảnh sẽ bất ngờ hiện ra: những hố lớn với nhiều kích thước khác nhau nằm rải rác khắp nơi. Thực ra, đó không phải là những hố đất thông thường, mà là những ngôi nhà vuông vức được xây chìm dưới lòng đất, nơi đã nuôi dưỡng cuộc sống của bao thế hệ người dân Miếu Thượng.

Các ngôi nhà ở đây có cấu trúc tương tự nhau, mỗi nhà đều đầy đủ không gian sinh hoạt: bếp, nhà vệ sinh, khu vực nuôi gà, khoảng sân nhỏ và một đường hầm dẫn ra bên ngoài. Trung tâm của Địa Khanh Viện là một sân vườn lộ thiên - nơi duy nhất đón ánh sáng tự nhiên, trong khi toàn bộ phần còn lại của ngôi nhà nằm sâu dưới lòng đất, chỉ có một cửa chính và hoàn toàn không có cửa sổ. Nhờ được xây dưới lòng đất mà nhiệt độ ở đây luôn ổn định: khoảng 10°C vào mùa đông và 20°C vào mùa hè. Ngoài ưu điểm mát mẻ, công trình này còn được trang bị khả năng chống động đất, cách âm và tiết kiệm năng lượng.

Khi nhìn những căn nhà nằm sâu khoảng 7 mét dưới mặt đất, nhiều người không khỏi thắc mắc về vấn đề thoát nước hay nguy cơ ngập lụt. Tuy nhiên, người dân nơi đây đã có cách xử lý vô cùng khéo léo: xung quanh sân đều được bố trí hệ thống thoát nước thông minh, dẫn nước xuống sâu hơn 40 mét để thấm dần vào lòng đất. Nhờ đó, sân nhà luôn khô ráo, dù trong những trận mưa lớn nhất.

Trước kia, tỉnh Hà Nam từng tồn tại hơn 10.000 ngôi nhà nằm sâu dưới lòng đất như vậy. Dù ngày nay chỉ còn khoảng 3.000 cư dân vẫn bám trụ sinh sống - do phần lớn người dân đã chuyển lên khu vực cao hơn - nhưng quy mô và dấu ấn của ngôi làng cổ vẫn còn nguyên vẹn, thể hiện rõ nét sự đồ sộ và độc đáo của quần thể kiến trúc này.

Năm 2011, chính phủ Trung Quốc đã chính thức công nhận khu nhà ngầm ở Tam Môn Hiệp là di sản văn hóa cần được bảo tồn. Cùng thời điểm đó, chính quyền địa phương tỉnh Hà Nam cũng cam kết duy trì công tác bảo vệ, trùng tu và khai thác tiềm năng du lịch của khu vực, nhằm gìn giữ và quảng bá giá trị văn hóa đặc sắc của "ngôi làng dưới lòng đất" độc nhất vô nhị này.

Tổng hợp