Bao giờ mới hết nạn phân biệt đối xử sao châu Á ở trời Tây?

Trong bối cảnh văn hóa toàn cầu đang ngày càng giao thoa mạnh mẽ, nghệ sĩ châu Á không còn là những cái tên xa lạ trên bản đồ giải trí quốc tế. Từ âm nhạc, điện ảnh Hàn Quốc đến các tác phẩm điện ảnh Hoa ngữ, Nhật Bản, rất nhiều gương mặt đã khẳng định vị thế ngang hàng với các ngôi sao phương Tây.

Tuy vậy, đi kèm với sự nổi tiếng ấy lại là một thực tế đáng buồn: sự phân biệt đối xử vẫn hiện hữu ở những nơi tưởng chừng văn minh và hào nhoáng nhất – từ sàn diễn thời trang Paris đến thảm đỏ Cannes, Oscar. Các vụ việc liên tiếp xảy ra khiến dư luận đặt câu hỏi: bao giờ thì những định kiến cũ kỹ này mới chấm dứt?

Khi sự thiếu tôn trọng phơi bày ngay trên thảm đỏ hào nhoáng nhất

Những năm qua chứng kiến hàng loạt sự cố khiến các ngôi sao châu Á phải chịu đựng sự đối xử thiếu tôn trọng, từ việc bị "bơ" cố ý đến những câu hỏi thiếu suy nghĩ hay thậm chí bị nhầm lẫn với nhân viên. Những câu chuyện này không phải hiếm hoi, mà dường như lặp lại như một vòng lặp đáng buồn.

Tại Paris Fashion Week ngày 30/9/2025, Rosé (BLACKPINK) – đại sứ toàn cầu của Saint Laurent – đã trở thành tâm điểm của một vụ bê bối phân biệt đối xử. Trong buổi trình diễn của Saint Laurent, Rosé ngồi hàng ghế đầu bên cạnh những tên tuổi lớn như Hailey Bieber, Zoë Kravitz và Charli XCX. Tuy nhiên, các ngôi sao phương Tây dường như cố tình "bơ đẹp" cô, quay lưng nói chuyện mà không mời Rosé tham gia, khiến cô trông cô lập và lúng túng.

Chưa dừng lại, tạp chí ELLE UK còn cắt xén hình ảnh 4 người, loại bỏ hoàn toàn Rosé khỏi bức ảnh đăng trên Instagram, trong khi các ấn bản khác như ELLE USA và Harper’s Bazaar giữ nguyên. Fan cáo buộc đây là hành vi phân biệt chủng tộc trắng trợn. ELLE UK sau đó xin lỗi, cho rằng chỉ là "vấn đề kích thước ảnh", nhưng nhiều người cho rằng lời biện minh này thiếu thuyết phục, và Rosé đã đáp lại bằng sự duyên dáng, đăng ảnh cá nhân để khẳng định vị thế.

Tương tự, tại Liên hoan phim Cannes, các ngôi sao châu Á lại vấp phải sự đối xử khắc nghiệt từ ban tổ chức. Từ Phạm Băng Băng, Han So Hee, Yoona (SNSD), Đường Yên, Vạn Thiên Huệ... đều bị nhân viên an ninh thúc giục rời thảm đỏ một cách vội vã, với cử chỉ thiếu lịch sự dù họ là khách mời danh dự. IU bị nữ diễn viên người Pháp Maria Travel huých vai nhưng bỏ đi thẳng, hoàn toàn không xin lỗi.

Dù quy tắc áp dụng chỉ được tạo dáng 30-60 giây cho mọi người, nhưng nhiều ý kiến cho rằng các ngôi sao phương Tây thường được "nương tay" hơn, trong khi các ngôi sao châu Á bị xử lý công khai, thậm chí như bị đuổi vì "lưu lại quá lâu". Những sự cố này khiến dư luận đặt câu hỏi: Phải chăng Cannes – biểu tượng của sự sang trọng – vẫn mang định kiến đối với phụ nữ châu Á?

Không chỉ ở thời trang, các lễ trao giải phim ảnh cũng không ngoại lệ. Tại các sự kiện quảng bá Squid Game, nam diễn viên Lee Jung Jae và siêu mẫu Jung Ho Yeon đã bị phóng viên hỏi: "Bây giờ là người thắng giải SAG, điều gì anh/chị sẽ nhớ nhất về thời vô danh?". Câu hỏi này được cho là vô cùng kém duyên, phủ nhận hoàn toàn thành tựu trước đó của họ.

Trên thực tế, Lee Jung Jae là tài tử hạng A Hàn Quốc từ những năm 1990, Jung Ho Yeon là siêu mẫu toàn cầu, gương mặt đại diện của Louis Vuitton từ trước khi tham gia Squid Game. Trước Squid Game, họ đã là những ngôi sao có thành tựu chứ không phải người vô danh. 2 ngôi sao này đã có phản ứng như bị "xịt keo" trước câu hỏi cực kỳ kém duyên.

Còn Joo Ji Hoon, trong cuộc phỏng vấn với ICON, anh bị hỏi thẳng thừng: "Anh có bực mình khi nghe rằng tất cả người châu Á trông giống nhau không?" – một câu hỏi mang tính phân biệt lộ liễu. Joo Ji Hoon đáp lại khéo léo: "Chúng tôi cũng thấy các anh giống nhau mà, chỉ Brad Pitt và Tom Cruise là khác biệt thôi". Nam diễn viên biến sự thô lỗ thành khoảnh khắc hài hước, nhưng vẫn để lại dư vị đắng ngắt.

Đỉnh điểm của sự thiếu nhạy cảm phải kể đến vụ việc tại Oscar 2022, khi Lee Seo Jin – nam diễn viên có gia thế hiển hách nhất Hàn Quốc – bị Jamie Lee Curtis nhầm là nhân viên và nhờ giữ túi xách trong lúc chụp ảnh. Trong chương trình Unexpected Journey, Lee Seo Jin kể lại khoảnh khắc anh cầm túi của Jamie Lee Curtis, và khi nhân viên hỏi, anh đùa: "Đây là túi của Jamie Lee Curtis. Bà ấy nhờ tôi giữ hộ. Nhưng tôi không chắc bà ấy có biết tôi là ai không".

Jamie Lee Curtis sau đó mỉm cười lấy lại túi nhưng không hề cảm ơn Lee Seo Jin. Cử chỉ này bị chỉ trích là phân biệt đối xử, vì một ngôi sao châu Á dễ bị coi là "người phục vụ" chỉ vì ngoại hình. Netizen Hàn Quốc phẫn nộ: "Jamie Lee Curtis không nhận ra Lee Seo Jin là diễn viên, nhưng hành động đó lộ rõ định kiến".

Vấn nạn phân biệt đối xử: Tận gốc rễ từ đâu?

Những vụ việc kể trên không phải hiện tượng cá biệt, mà là phần nổi của một tảng băng chìm. Sự phân biệt đối xử đối với sao châu Á trong ngành giải trí phương Tây bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như quan niệm cũ kỹ coi Hollywood và châu Âu được coi là trung tâm của ngành công nghiệp giải trí toàn cầu. Từ đó, nghệ sĩ châu Á được coi như khách mời đến dự, người ngoài cuộc chứ không phải nhân vật chính.

Vì quan niệm cũ kỹ nên nhiều sự cố cũng xuất phát từ sự thiếu nhạy cảm hoặc thiếu hiểu biết. 1 số phóng viên, đồng nghiệp, chương trình phương Tây không tìm hiểu về tên tuổi và thành tựu của các nghệ sĩ châu Á, dẫn đến sự cố như của bộ đôi Squid Game Lee Jung Jae - Jung Ho Yeon và Lee Seo Jin tại Oscar.

Ngoài ra, còn có rào cản ngôn ngữ và truyền thông. Không ít ngôi sao châu Á gặp bất lợi khi tham gia sự kiện quốc tế do khác biệt ngôn ngữ. Điều này dễ khiến họ bị đánh giá thấp hoặc không nhận được sự quan tâm ngang bằng với đồng nghiệp bản địa. Truyền thông phương Tây thường ít đưa tin về nghệ sĩ châu Á, càng khiến khoảng cách thêm lớn.

Mỗi sự cố, mỗi ánh mắt coi thường hay hành động kém duyên không chỉ làm tổn thương nghệ sĩ mà còn khiến hàng triệu người hâm mộ châu Á cảm thấy bị xúc phạm. Câu hỏi "bao giờ mới hết nạn phân biệt đối xử sao châu Á ở trời Tây?" dường như chưa có lời giải trong một sớm một chiều.

Muốn thay đổi, cần sự chuyển biến từ cả 2 phía: Giới giải trí phương Tây nhìn nhận công bằng về nghệ sĩ châu Á, còn nghệ sĩ châu Á cần tiếp tục khẳng định tài năng, bản lĩnh và tiếng nói riêng của mình.

Khi những rào cản vô hình dần được phá bỏ, hy vọng một ngày nào đó, thế giới giải trí sẽ thật sự công bằng: nơi ánh hào quang không phân biệt màu da, quốc tịch, và tài năng mới là thước đo duy nhất.