10 năm Breaking Bad: Cảm ơn vì những điều tồi tệ "tuyệt vời"!

Giống như việc ngành công nghiệp âm nhạc thế giới coi 2007 là năm "hoàng kim của mọi thời đại", 2008 dường như là một năm tuyệt vời của nền điện ảnh thế giới, khi mà có quá nhiều siêu phẩm được ra mắt vào năm này. Chúng ta có phần phim huyền thoại của Trilogy về Batman: The Dark Knight; có sự khởi đầu của vũ trụ điện ảnh Marvel với bộ phim Iron Man, lại có cả Kung Fu Panda và phần kết của siêu phẩm Hellboy.

Cũng trong năm đó, một huyền thoại của dòng phim truyền hình được khởi sinh. 

Ở thời điểm hiện tại, chúng ta có Stranger Things, West World hay bản sử thi bi tráng ca Game of Thrones; nhưng kể từ cái ngày 20 tháng 1 năm 2008 huyền thoại ấy, khi mà tập Pilot của Breaking Bad được chiếu trên kênh AMC, series huyền thoại này đã vĩnh viễn trở thành tượng đài bất tử trong lòng nhiều người yêu thích thể loại "new-age criminal" (phim tội phạm thời đại mới), đồng thời cũng giành giải "Loạt phim truyền hình chính kịch xuất sắc nhất" (Best Drama) tại lễ trao giải thưởng truyền hình Mỹ, giải Emmy lần thứ 66.

10 năm nhìn lại một chặng đường dài, có lẽ nhiều người sẽ bồi hồi khi thu gọn lại dòng ký ức của mình về hành trình của gã tội phạm 2 mặt Walter 'Heisenberg' White. Từ chiếc quần đùi bay phất phới trên bầu trời Albuquerque rực nắng cho tới những vệt máu cuối cùng vương trên bình chế đá của căn phòng định mệnh... những thước phim ấy chăng đang dần khởi chạy nơi phòng chiếu cũ kỹ mang tên "kỷ niệm" trong đầu bạn!?

Nếu như Ant-man là phim gia đình đội lốt siêu anh hùng thì Deadpool ngược lại, là phim siêu anh hùng đội lốt tác phẩm hài gia đình (theo lời gã Wade Wilson lắm mồm). Còn ở Breaking Bad, thật khó khi phải phân định rạch ròi chủ đề chính của tác phẩm này, rằng nó là một câu chuyện vợ chồng con cái lái sang họ hàng hay là một tác phẩm thuộc đề tài tội phạm thế hệ mới.

Câu chuyện trong Breaking Bad khởi đầu một cách bình dị nhất có thể, với một ông thầy giáo dạy Hóa học ở miền biên giới nhiễu nhương Albuquerque, New Mexico. Bản thân là một thiên tài về Hóa học, Walter là một gã đàn ông tự trọng không gặp thời khi từng chính tay bán mất cổ phẩn ở công ty tiềm năng do mình và người bạn thân làm chủ, để rồi sau đó phải về vùng hẻo lánh này để dạy Hóa ở một trường làng, hàng ngày tan ca phải đi rửa xe kiếm thêm thu nhập. 

Cuộc đời nát là bét, ngoài bà vợ thì Walter còn có cậu con trai tật nguyền bị chứng nói lắp, hàng đống hóa đơn phải trả mỗi tháng, hàng đống nuối tiếc trước bữa sáng nhân ngày sinh nhật lần thứ 50, một đứa con gái sắp chào đời và (boom, quả cherry-on-top) bệnh ung thư phổi.

Là một series phim về tội phạm kiểu mới, nhiều người sẽ ngay lập tức hào hứng với cảnh tượng hành động dị thường ở đầu phim, sau đó bị chùng xuống một cách hơi sốt ruột khi những đoạn tiếp theo đó của bộ phim hoàn toàn xoay quanh cuộc sống mưu sinh hàng ngày khó nhọc của Walter White. Bộ phim từ từ giới thiệu các nhân vật từ chính tới phụ, sau đó khiến người xem dần nhận ra rằng đây là một bộ phim về gia đình; về cái cách mà một người đàn ông trung niên sắp xuống lỗ phải tìm cách đối phó với bệnh tật và đồng thời vẫn phải chu cấp cho gia đình một cách hoàn hảo nhất. 

Và, cuộc đời xô đẩy, Walter White đã chọn cách "nấu ăn" cùng Jesse Pinkman, cậu học trò dốt đặc cán mai đã lâu không gặp.

Chủ đề tổ hợp amateur giành quyền thống lĩnh xã hội đen thực ra đã không còn quá mới lạ với điện ảnh Hollywood, thế nhưng hầu hết đều nằm trong các bộ phim hài có ít nhiều cường điệu tình tiết. Breaking Bad, ngược lại, là "Loạt phim truyền hình chính kịch xuất sắc nhất", thành thử câu chuyện một ông thầy giáo làng và một cậu du côn thôn từng bước, từng bước tiến tới đỉnh của chuỗi điều chế - phân phối ma túy đá, trực tiếp thách thức đồng thời cơ quan Điều tra và phòng chống Ma túy Mỹ (DEA) cũng như các Cartel tội phạm Mexico khét tiếng khiến bộ phim trở nên hồi hộp và hấp dẫn hơn rất nhiều.

Nói không ngoa, Breaking Bad được xây dựng từ những mẩu chuyện vụn vặt đời thường. Sinh nhật thứ 50 thì phát hiện bị ung thư, thế là ông thầy quyết định gọi cậu học trò cũ đi nấu đá. Bán đá không xong lại lỡ tay làm chết mất tay anh chị đầu nậu, hai thầy trò lại hì hục tìm cách giải quyết. 

Có đầu nậu nhận mua, có xã hội đen bảo kê rồi lại hì hục nghĩ lý do trốn vợ, trốn nhà đi kiếm thêm; vợ giận, vợ ghen lại lục đục tìm cách xin lỗi, hàn gắn mối quan hệ gia đình v.v... Breaking Bad là vậy, được xây dựng từ những tình tiết rất đời thường với những con người được đặt vào bối cảnh cuộc sống cũng đời thường chẳng kém. Thế nhưng, chính cái tôi của nhân vật khi đặt cùng với những hoàn cảnh éo le lại thúc ép họ làm nên những tình tiết phi thường.

Trong số đó, có lẽ sẽ phải kể tới 22 mạng người mà Walter White đã giết.

Walter H. White, một ông thầy giáo trói gà không chặt, có mầm bệnh ung thư. Ông thầy giáo hàng ngày vẫn đi dạy rồi về thu ngân ở cửa hàng rửa xe, bối rối khi con trai mượn súng của cậu em cảnh sát nghịch chơi. Cho đến những giây phút cuối cùng của season 5, ông thầy giáo nhút nhát đó đã giết tới 22 mạng người mà trong đó điểm nhấn chính có thể là 8 người dưới đây.

Đầu tiên phải kể đế 8 sinh mạng mà Walter đặt dấu chấm hết hoàn toàn là hành động tự vệ nửa chính đáng.

Tại sao lại gọi là nửa chính đáng? Vì nếu gã cứ nền nã sống thượng tôn pháp luật như dân Canada đi thì làm gì tới nỗi phải giết người. 

Nhưng than ôi, xứ lá phong ở phía Bắc, còn biên giới ma túy lại ở miền Nam, Walter White sống ở tít tận New Mexico chứ đâu có gần vùng cực. Thành thử gã đã chọn con đường làm tội phạm; và dù chỉ là tội phạm ở khâu "điều chế" thì Walter cũng đã phải trả những cái giá rất đắt ngay từ tập 1. Một người chết do bị Walter đầu độc khí phốt pho trên chiếc xe bán tải kiêm xưởng điều chế, một người bị Walter giết khi đang tìm cách giết chính ông. Đặt trong tư thế người xem phim thiên vị nhân vật chính, có lẽ ít nhiều chúng ta sẽ thông cảm được với tình cảnh của ông thầy giáo làng lần đầu tập làm xã hội đen.

Mạng người thứ 3 và thứ 4, Walter White nhúng bùn để bảo vệ đồng sự Jesse Pinkman.

Một trong những chi tiết đắt giá nhất của mối quan hệ thầy - trò đồng hữu này là ngày sinh nhật thứ 51 của Walter White. Walter White nhận được chiếc đồng hồ quà tặng của Jesse Pinkman với lời chúc thô mộc, vụng về nhưng chân thành: "Này, hôm nay là sinh nhật của thầy mà. Tôi có món này muốn tặng thầy. Hóa đơn vẫn để trong hộp, đề phòng nhỡ thầy muốn đổi sang món khác." 

Chiếc đồng hồ hiệu Steve McQueen (bên cạnh ẩn ý của nhà sản xuất khi nhà chế tác ra nó cũng mất ở độ tuổi 50 do ung thư phổi), đã trở thành biểu tượng cho mối quan hệ giữa White và Pinkman. Cũng trong ngày sinh nhật đó, Walter trở về mái nhà lạnh lẽo với đứa con thờ ơ và người vợ đã bỏ đi đâu không rõ, đón sinh nhật trống vắng nhất cuộc đời ông giáo già lai tội phạm với lời chúc ấm áp duy nhất từ thằng học trò cũ ông từng bị coi là xì ke, hút chích.

Có thể nói, bên cạnh việc có hai cuộc sống - Walter H. White và Ngài Heisenberg - cụ giáo làng cũng có tới hai gia đình. Thế nhưng, cuộc sống mà Walter cố gắng vun đắp với vợ và con trai cứ càng lúc càng đổ bể, khi những người gã thương yêu nhất dần tỏ ra nghi ngờ và xa lánh; trong khi người bạn đồng hành Jesse Pinkman lại luôn là kẻ chia ngọt sẻ bùi với Walter White, cùng nhau kinh qua bao tai vạ khó đỡ. Do đó, hai mạng người tiếp theo mà Walter giết (một tông bằng xe ô tô, một dùng súng bắn kết liễu) về cơ bản cũng là nghĩa cử tạm tha thứ được, ở một góc độ nào đó, đồng thời đẩy cao trào của câu chuyện lên tới mức khốc liệt.

Gael Boetticher, bước sa ngã đầu tiên của ‘ngài Heisenberg’.

Gael Boetticher, gã bạn đồng nghiệp của Walter trong xưởng nấu đá của trùm gà rán Gustavo Fring là nạn nhân thứ 5 của Walter White. Đây chính là thời điểm mà nhân cách của Walter bắt đầu bị tha hóa, khi gã ra lệnh cho Jesse Pinkman bóp cò giết một người không thù, không oán chỉ để tự giữ lại cái mạng của mình. Bằng chính hành động này, Walter đã trực tiếp đẩy mình và cậu học trò vào một con đường tăm tối không lối thoát, mà đỉnh điểm chính là 3 sinh mạng tiếp theo nằm xuống dưới tay Ngài Heisenberg.

"I won." 

Vào thời điểm quả bom trong phòng dưỡng lão phát nổ, số người Walter giết đã tăng lên con số 7. Tay vệ sĩ và Hector Salamanca chết ngay tức khắc, còn Gustavo Fring - người lúc đó vẫn nắm gọng kìm quanh sinh mạng Walter và cả gia đình điềm tĩnh bước ra sau. Gã chỉnh cà vạt một cách khoan thai, thế nhưng một nửa cơ thể phía bên phải đã hoàn toàn bốc hơi tới tận xương. Thời điểm Gustavo gục xuống, số người chết dưới tay Walter lên tới con số 8, đồng thời chiến thắng này đã báo hiệu chiến thắng của ông thầy giáo làng ngày nào giờ đây đã hạ gục thủ lĩnh tối cao của toàn bộ hệ thống Carttel Mexico hùng mạnh - chỉ cách đó ít lâu đã thanh lý môn hộ hàng chục kẻ sừng sỏ khác để bước lên ngôi cao nhất của chuỗi tội phạm ma túy vùng biên giới nước Mỹ.

Lúc cảnh phim chuyển sang đoạn Walter gọi điện về cho vợ và nói lẳng lặng: "I won" - "Anh thắng rồi.", tiếng guitar trầm buồn vang lên tròn trịa, bấm từng nốt thánh thót vào lòng người xem và dìm tâm trí chúng ta xuống một hố sâu lẫn lộn không đáy. Chiến thắng có phần mưu hèn kế bẩn của Walter đã lột tả một bộ mặt hoàn toàn khác của người đàn ông này - không còn nhút nhát sợ hãi, không còn lương thiện, nhân tính. 

Walter, hay giờ phải gọi là Heisenberg - đã chọn đặt một quả bom vào giữa nhà dưỡng lão, tước đi cùng lúc ba mạng người và đặt nhiều kẻ khác vào vòng nguy hiểm để chấm dứt mối nguy đang đe dọa bản thân. Ca khúc "Black" - thể hiện bởi Norah Jones cùng Danger Mouse & Daniele Luppi đặt vào hồi kết season 4 Breaking Bad đánh dấu một con đường tăm tối không lối thoát, vĩnh viễn nhấn chìm Walter White vào cuộc đời tội phạm thế hệ mới.

Breaking Bad là một trong những series phim truyền hình có sức ảnh hưởng tới nền văn hóa đại chúng lớn nhất mọi thời đại.  Qua 5 mùa phim, Breaking Bad đã mang về tổng cộng 16 giải Emmy (đạt giải Series phim truyền hình xuất sắc nhất trong hai năm liền 2013, 2014), giành lấy hai giải Quả Cầu Vàng và được Viện Phim Mỹ (AFI) đưa vào danh sách "Top 10 chương trình của năm" trong năm 2008 và giai đoạn 2010 - 2014. 

Bên cạnh đó, Breaking Bad còn được xem là kẻ mở đầu cho Kỷ nguyên Vàng của phim truyền hình, khiến những kẻ đi sau có được một con đường dễ thở hơn. Bản thân Breaking Bad cũng tạo thành tiền đề cho một series khá hấp dẫn về anh luật sư tưng tửng trong nguyên tác mang tên "Better Call Saul".

Sự thành công của Breaking Bad đến từ nhiều yếu tố khác nhau, nhưng chủ yếu vẫn tới từ một kịch bản trên cả tuyệt vời. 

Vince Gilligan - cha đẻ của thương hiệu BrBa - từng chia sẻ rằng bản thân ông muốn thực hiện một series phim cho riêng mình từ những ngày còn chắp cánh cho series đình đám The X-Files. Cái hay của Vince, đó là ông muốn tạo ra một nhân vật tốt đẹp ở đầu phim, sau đó chịu sự ảnh hưởng của cuộc sống và dần trở nên tha hóa, xấu xa - ngược lại so với những tác phẩm thường thấy khác. Tuy nhiên, cùng với quyết định cast Bryan Cranston vào vai Walter 'Heisenberg' White, tuyến truyện đã có ít nhiều thay đổi khi mặt tốt và xấu của mỗi nhân vật cứ liên tục thay đổi và đảo chỗ lẫn nhau. 

Walter White hiền lành và nhút nhát và đầu phim ngay trong season 1 đã giết mất 2 mạng người. Sau đó vẫn dịu dàng và chăm lo hết mực cho gia đình. 

Cũng là Walter White - xua đuổi và ghét bỏ Jesse Pinkman dù phải cộng tác cùng - thì sau đó lại tìm cách cứu rỗi lấy cậu, vừa do công việc cũng lại do tình cảm cá nhân. Cũng là Walter White, có khi tốt, có khi xấu, và cuối cùng phải chấp nhận bản thân mình đã thực sự yêu thích việc trở thành một tên tội phạm hoàn chỉnh. 

Cái tôi của Walter, hay Heisenberg không thể tùy tiện trưng ra, mặc vào như bộ suit của Batman, ở gã tồn tại đầy đủ các thái cực của một người bình thường (nghĩa là trong số chúng ta ai ai cũng có), chỉ tùy thời điểm mà phát huy thành một tay tội phạm máu lạnh (tới mức sẵn sàng bóp cò thẳng bụng đồng phạm để đòi thông tin) hay lại quay về làm một ông bác trung niên lúng túng, hiền lành (bắn bạn xong bối rối xin lỗi. Rất Walter White!).

Chính việc đem lại một hình tượng con người quá đỗi hiện thực của Vince Gilligan, cộng thêm diễn xuất thiên bẩm của Bryan Cranston cùng dàn cast những Aaron Paul, Dean Norris hay Anna Gunn đã khiến 5 mùa của Breaking Bad trở thành một đại tuyển tập về thế giới nội tâm phong phú của con người, nơi mà những nhu cầu, tham vọng và cái tôi tăm tối của mỗi nhân vật lại ảnh hưởng qua lại tới người khác.

BrBa cũng là một trong số những tác phẩm nổi tiếng cùng các văn hóa phẩm ăn theo. Art-work với chủ đề Breaking Bad, những đĩa nhạc phim tổng hợp, nhiều quán cafe phông vàng xanh và những chiếc cup-cake với topping giả ma túy đá dường như không có xu hướng dừng lại, thậm chí còn tiếp tục khơi nền tình yêu với bộ môn Hóa học (hy vọng là với mục đích tốt) của nhiều thế hệ học trò, dẫu cho cuộc hành trình của hai thầy trò Walter - Jesse đã đóng máy được hơn 5 năm. Một bộ phim có 5 năm tuổi đời, sau 10 năm vẫn giữ nguyên giá trị nhân bản và sức hút đại chúng, đó là điều mà không nhiều series đình đám trước đó có thể làm được.

"All bad things must come to an end" - Tất cả những điều tồi tệ đều sẽ kết thúc.

Breaking Bad chính thức nói lời tạm biệt vào ngày 29 tháng 9 năm 2013 với tập phim Felina. Cho tới tận ngày hôm nay, nhiều người vẫn chưa kịp hiểu rằng, dòng chữ Felina thực chất phải được viết là FeLiNa.

Cảnh tượng cuối cùng của Breaking Bad đem lại không ít những bồi hồi tiếc nuối với khán giả trung thành đã theo dõi chuyện đời bác giáo White suốt 5 năm. Những sinh mạng cuối cùng trong tổng số 22 kẻ đã chết dưới tay Walter đem lại chút hoàn lương sau cuối cho ông khi mạo hiểm những nỗ lực cuối đời để giải thoát cho Jesse Pinkman.

Khoảnh khắc hai người chạm mặt nhau lần cuối, những yêu - ghét - hận thù suốt 2 năm cùng chung tay làm việc và vượt qua mọi khó khăn bỗng trở thành màn chuộc nợ khi Jesse từ chối phát súng ân huệ cho Walter White. Walter ngã xuống, hai tay dang rộng như đại bàng, cái chết ít nhiều có phần giống với thầy Dumbledore tạo thành một cái kết đẹp và hợp lý cho câu chuyện về tội phạm thế hệ mới đã kéo dài 62 tập của đạo diễn Vince Gilligan.

5 năm đã trôi qua, kể từ khi tập phim Felina đóng máy. Vào ngày Breaking Bad kết thúc, mọi diễn đàn phim ảnh cũng như phi phim ảnh trên thế giới nổ tung một cách trầm buồn. Có người vui vì Jesse Pinkman đã được giải thoát, kẻ thì vương vấn bao tâm sự dang dở khi câu chuyện chưa kết thúc trọn vẹn; nhưng phần nhiều đều nuối tiếc khi hành trình dị thường BrBa đã đi đến điểm cuối. 

Cũng ngày hôm ấy, nhiều người đồng loạt đăng tải những hình ảnh thân thuộc đã trở thành biểu tượng của series như chiếc RV trên đồng cỏ hay hai thầy trò mặc đồ bảo hộ lao động uống bia xem TV, kèm theo dòng cảm thán "Thank you, for making Bad things so good". Lời cảm ơn này có lẽ vẫn sẽ được nhiều người nói lại thêm nhiều lần, trong nhiều năm nữa mỗi khi có ai đó đồng hành trọn vẹn hành trình xứ ABQ với thầy trò Walter - Jesse, để rồi hoàn thành tập cuối của Season 5 trong cảm xúc trọn vẹn của series huyền thoại Breaking Bad.