WHO "bó tay" với nguồn gốc COVID-19

Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus ngày 27-6 cho biết tiến trình điều tra nguyên nhân xuất hiện virus SARS-CoV-2 chưa hoàn tất, WHO chưa thể kết luận rõ ràng và chính xác về nguồn gốc đại dịch COVID-19.

Lãnh đạo WHO nhấn mạnh như vậy sau khi nhóm chuyên gia quốc tế công bố báo cáo cuối cùng liên quan đến việc tìm hiểu nguồn gốc dịch COVID-19 nhưng không đạt kết luận rõ ràng.

"Chúng tôi tiếp tục kêu gọi Trung Quốc cùng nhiều quốc gia khác cung cấp thông tin liên quan đến nguồn gốc COVID-19" - ông Tedros phát biểu.

Đại dịch COVID-19 bắt đầu lan rộng từ năm 2020 đã cướp đi sinh mạng hàng triệu người.

Những ca bệnh đầu tiên được ghi nhận tại TP Vũ Hán - Trung Quốc vào cuối năm 2019. Do đó, thông tin từ phía Trung Quốc là chìa khóa giúp WHO ngăn chặn những đại dịch tương tự sau này.

Năm 2021, WHO thành lập Nhóm Cố vấn khoa học về nguồn gốc của mầm bệnh mới nổi (SAGO) gồm 27 chuyên gia quốc tế, hoạt động độc lập với nhiệm vụ tiến hành các cuộc điều tra liên quan đến COVID-19.

Bà Marietjie Venter, người đứng đầu SAGO, tiết lộ hầu hết dữ liệu khoa học hiện có ủng hộ giả thuyết virus corona mới lây từ động vật sang người.

Sau hơn 3 năm làm việc, nhóm SAGO không thể tiếp cận dữ liệu cần thiết để đánh giá giả thuyết virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm, dù nhiều lần yêu cầu Trung Quốc cung cấp thông tin chi tiết.

Bà Venter nhấn mạnh mọi giả thuyết vẫn mang tính suy đoán, chủ yếu dựa trên quan điểm chính trị chứ không có cơ sở khoa học vững chắc.

Theo bà Venter, hiện không có bằng chứng nào chứng minh virus bị chỉnh sửa trong phòng thí nghiệm, cũng như không có dấu hiệu cho thấy virus lây lan bên ngoài lãnh thổ Trung Quốc trước tháng 12-2019.

Đầu năm 2021, nhóm chuyên gia của WHO từng đến TP Vũ Hán phối hợp với giới chức Trung Quốc điều tra nguồn gốc virus.

Báo cáo chung công bố sau đó kết luận giả thuyết virus lây từ dơi sang người qua vật chủ trung gian là "khả năng cao nhất". Trường hợp virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm cực kỳ khó xảy ra.

Tuy nhiên, cuộc điều tra này vấp phải chỉ trích do thiếu minh bạch và không tiếp cận đầy đủ dữ liệu, cũng như chưa xem xét nghiêm túc giả thuyết rò rỉ. Sau đó, SAGO đã ra đời.

Báo cáo mới nhất từ SAGO chỉ rõ những bằng chứng hiện có nghiêng về giả thuyết virus lây từ động vật sang người - trực tiếp từ dơi hoặc qua vật chủ trung gian.

Bà Venter khẳng định: "Chừng nào chưa có thêm dữ liệu khoa học thì nguồn gốc SARS-CoV-2 cũng như cách virus xâm nhập cộng đồng vẫn sẽ còn bỏ ngỏ".

Theo Tổng Giám đốc WHO, việc xác định nguồn gốc COVID-19 là "mệnh lệnh đạo đức" bởi đại dịch này khiến ít nhất 20 triệu người thiệt mạng, gây thiệt hại kinh tế toàn cầu hơn 10.000 tỉ USD và làm đảo lộn cuộc sống của hàng tỉ người.