Vụ dầu gội do Đoàn Di Băng quảng cáo bị thu hồi, tiêu hủy: 2-Phenoxyethanol là chất gì mà "bị giấu nhẹm" khi công bố sản phẩm?

Sản phẩm Hanayuki Shampoo – Chai 300g, do Công ty cổ phần Nhà máy y tế EBC Đồng Nai sản xuất và từng được ca sĩ Đoàn Di Băng quảng bá rầm rộ, vừa bị Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đình chỉ lưu hành, yêu cầu thu hồi và tiêu hủy toàn quốc. Nguyên nhân là do sản phẩm không đạt chất lượng vi sinh vật, đồng thời chứa 2-Phenoxyethanol – một chất bảo quản không có trong công thức đã công bố chính thức, vi phạm quy định pháp luật về công bố mỹ phẩm.

Vụ việc làm dấy lên nhiều lo ngại về tính minh bạch trong quảng cáo mỹ phẩm và trách nhiệm của người nổi tiếng khi tham gia kinh doanh sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

2-Phenoxyethanol là chất gì và vai trò trong dầu gội?

2-Phenoxyethanol là một hợp chất hữu cơ thường được sử dụng trong ngành mỹ phẩm và dược phẩm với vai trò là chất bảo quản, có tác dụng chống lại vi khuẩn, nấm men và nấm mốc, từ đó giúp sản phẩm có thời hạn sử dụng lâu hơn.

2-Phenoxyethanol được sử dụng phổ biến trong các sản phẩm mỹ phẩm như kem dưỡng, serum, dầu gội, nước tẩy trang...; Các sản phẩm vệ sinh cá nhân. Trong dược phẩm, 2-Phenoxyethanol được dùng làm chất bảo quản trong vắc xin và thuốc nhỏ mắt.

Trong các sản phẩm dầu gội, 2-Phenoxyethanol không chỉ giúp bảo quản mà còn đóng vai trò như chất ổn định, hỗ trợ các thành phần khác như allantoin, protein, hoặc glycerin hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài ra, nó còn giúp duy trì mùi hương và tăng độ ổn định của công thức sản phẩm, đặc biệt trong các sản phẩm chứa nhiều nước như dầu gội, vốn dễ bị vi khuẩn xâm nhập nếu không có chất bảo quản.

Quy định dùng 2-Phenoxyethanol trong hóa mỹ phẩm như thế nào?

Theo Phụ lục 6 Thông tư 06/2011/TT-BYT của Bộ Y tế (quy định về quản lý mỹ phẩm, được cập nhật từ hướng dẫn ASEAN và EU) thì 2-Phenoxyethanol được phép sử dụng trong mỹ phẩm với vai trò là chất bảo quản với nồng độ tối đa được phép: 1% (tính theo khối lượng sản phẩm cuối cùng) và phải được ghi đúng trên bảng thành phần công bố, tránh trường hợp không kê khai hoặc ghi sai công thức (như trong vụ Hanayuki).

Mặc dù 2-Phenoxyethanol an toàn khi dùng đúng nồng độ, nhưng nếu quá liều, dùng sai mục đích hoặc tích tụ lâu dài, có thể gây ra những nguy cơ sức khỏe như:

- Kích ứng da, mắt (đỏ, ngứa, nổi mẩn).

- Kích ứng đường hô hấp nếu hít phải lượng lớn.

- Gây rối loạn thần kinh trung ương, suy hô hấp (đặc biệt ở trẻ nhỏ) nếu sử dụng liều cao hoặc nuốt phải.

Một số nghiên cứu trên động vật chỉ ra khả năng ảnh hưởng đến gan và thận khi tiếp xúc lâu dài với liều cao. FDA (Mỹ) và Ủy ban Khoa học về An toàn Người tiêu dùng của EU (SCCS) đều đã đánh giá rằng chất này chỉ an toàn khi dùng đúng hàm lượng (≤1%) và cần ghi nhãn rõ ràng.

Lý do bắt buộc công bố 2-Phenoxyethanol trong sản phẩm

Việc ghi rõ 2-Phenoxyethanol trong danh sách thành phần khi công bố sản phẩm là yêu cầu bắt buộc theo quy định của các cơ quan quản lý mỹ phẩm tại Việt Nam và quốc tế.

Theo quy định của Thông tư 06/2011/TT-BYT về quản lý mỹ phẩm tại Việt Nam, các nhà sản xuất và phân phối phải công bố đầy đủ danh sách thành phần của sản phẩm khi đăng ký lưu hành. 2-Phenoxyethanol, là một chất bảo quản hóa học, cần được liệt kê rõ ràng để cơ quan chức năng kiểm tra nồng độ sử dụng có tuân thủ giới hạn an toàn hay không (thường dưới 1%). Tương tự, các tiêu chuẩn quốc tế như quy định của FDA (Hoa Kỳ) hoặc EC 1223/2009 (Châu Âu) cũng yêu cầu công khai thành phần để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Việc công bố 2-Phenoxyethanol cũng giúp các cơ quan quản lý và nhà sản xuất theo dõi chất lượng sản phẩm trong suốt vòng đời lưu hành. Điều này đảm bảo rằng nồng độ chất bảo quản luôn nằm trong giới hạn an toàn, đặc biệt khi sản phẩm được sản xuất hàng loạt hoặc nhập khẩu.

2-Phenoxyethanol có thể gây kích ứng da, mắt hoặc các phản ứng dị ứng ở một số người, đặc biệt là những người có tiền sử dị ứng hoặc da nhạy cảm. Việc công bố thành phần này giúp người tiêu dùng nhận biết và tránh sử dụng nếu họ nhạy cảm với chất này. Ngoài ra, đối với các nhóm đối tượng đặc biệt như phụ nữ mang thai, đang cho con bú hoặc trẻ sơ sinh, việc công khai thành phần giúp họ đưa ra quyết định sử dụng phù hợp, vì chất này có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương của trẻ sơ sinh nếu sử dụng sai cách.

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến thành phần mỹ phẩm và ưu tiên các sản phẩm "sạch" hoặc "an toàn", việc công bố rõ ràng 2-Phenoxyethanol giúp thương hiệu thể hiện sự minh bạch.

Ngoài ra, điều này đặc biệt quan trọng với các sản phẩm được quảng cáo bởi những người nổi tiếng, vì người tiêu dùng thường đặt kỳ vọng cao vào chất lượng và độ an toàn của sản phẩm được influencer giới thiệu.