Vì sao châu Âu - nơi có các bệnh viện tốt nhất lại “vật vã” trước Covid-19?

Nghịch lý ở các bệnh viện thuộc hàng tốt nhất thế giới

Trong khi châu Âu đang "oằn mình" trước cuộc tấn công của đại dịch Covid-19 thì có một nghịch lý được phơi bày rõ ràng trong cuộc khủng hoảng y tế này là: một số bệnh viện ở châu Âu thuộc hàng tốt nhất thế giới lại thiếu khả năng trong việc đối phó với đại dịch.

Một nhân viên y tế và một bệnh nhân tại một phòng chăm sóc tích cực mới được sắp xếp để điều trị dịch Covid-19 tại một bệnh viện ở Brescia, Italy ngày 30/3. Ảnh: EPA

Các chuyên gia về dịch bệnh nhận định rằng, hệ thống các bệnh viện ở châu Âu thiếu kinh nghiệm xử lý dịch bệnh và sớm thỏa mãn với những gì mình có chính là một phần nguyên nhân khiến khu vực này chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19.

"Nếu bạn bị ung thư, bạn sẽ muốn đến chữa trị tại một bệnh viện ở châu Âu", Brice de le Vingne - người đứng đầu chiến dịch chống Covid-19 thuộc tổ chức Bác sĩ không biên giới (Medecins Sans Frontieres - MSF) tại Bỉ cho biết.

"Tuy nhiên, châu Âu chưa trải qua bất kỳ đợt bùng phát dịch bệnh trên quy mô lớn nào trong hơn 100 năm qua và hiện nay, họ không biết phải làm gì", chuyên gia Brice de le Vingne nhận định.

Tuần trước, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phàn nàn về việc một số quốc gia đã "phung phí cơ hội" ngăn chặn virus SARS-CoV-2 từ khi vẫn ở một vị trí vững vàng, đồng thời cho rằng, các quốc gia này lẽ ra nên hành động quyết liệt hơn từ cách đây 2 tháng, trong đó có việc thực hiện xét nghiệm diện rộng và các biện pháp giám sát mạnh mẽ hơn.

Những thiếu sót căn bản

De le Vingne và các chuyên gia khác đều thừa nhận rằng hướng xử lý của châu Âu đối với dịch Covid-19 ban đầu quá lỏng lẻo và thiếu sót nghiêm trọng các biện pháp cơ bản xử lý dịch bệnh, chẳng hạn như theo dõi tiếp xúc - một quy trình cam go đòi hỏi các nhà chức trách y tế phải theo dõi tiếp xúc của người nhiễm bệnh với những người khác nhằm giám sát virus đang lây lan như thế nào và ở đâu.

Trong suốt những đợt bùng phát của dịch Ebola, trong đó gần đây nhất là đợt bùng phát dịch bệnh này tại Congo, các nhà chức trách đã công bố số liệu hàng ngày, thống kê có bao nhiêu người đã tiếp xúc với người bệnh và việc này được thực hiện cả ở những làng quê xa xôi.

Sau khi dịch Covid-19 bùng phát vào cuối năm ngoái, Trung Quốc đã cử một đội ngũ gồm 9.000 nhân viên y tế theo dõi hàng nghìn tiếp xúc tại Vũ Hán mỗi ngày.

Tuy nhiên, tại Italy, trong một vài trường hợp, các nhà chức trách chỉ yêu cầu các bệnh nhân nhớ lại những người đã tiếp xúc với họ và sau đó gọi điện thoại cho những người này để thông báo về trường hợp đã dương tính với virus SARS-CoV-2. Tây Ban Nha và Anh đều từ chối trả lời câu hỏi có bao nhiêu nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ theo dõi tiếp xúc và có bao nhiêu người đã tiếp xúc với người bệnh được phát hiện vào các giai đoạn của dịch bệnh.

“Chúng tôi thực sự có thể làm tốt trong việc theo dõi tiếp xúc ở Anh nhưng vấn đề là chúng tôi đã không làm đủ mạnh mẽ", bác sĩ Bharat Pankhania, một bác sĩ về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Exeter ở tây nam nước Anh chia sẻ.

Khi dịch Covid-19 ngày càng tăng tốc ở Anh vào đầu tháng 3, Pankhania và các đồng nghiệp đã nỗ lực kêu gọi các tổng đài điện thoại chuyển thành những trung tâm theo dõi tiếp xúc nhưng điều đó đã không xảy ra, điều mà bác sĩ Pankhania gọi là "cơ hội bị bỏ lỡ".

Bác sĩ Pankhania nhận định, trong khi các bệnh viện ở Anh có chuyên môn đáng kể trong việc điều trị cho các bệnh nhân gặp vấn đề về hô hấp cần chăm sóc tích cực, chẳng hạn như viêm phổi, thì những trung tâm y tế này lại có quá ít giường bệnh để điều trị khi số lượng bệnh nhân tăng lên quá nhanh trong đại dịch.

"Chúng tôi đang vận hành hết khả năng của mình và dịch Covid-19 xảy ra vào thời điểm chúng tôi hoàn toàn bị quá tải, cũng như không có bất kỳ trang thiết bị nào được bổ sung vào hệ thống này", vị bác sĩ này khẳng định, đồng thời cho biết Dịch vụ Y tế Quốc gia của Anh trong nhiều năm qua đã cắt giảm số lượng các giường bệnh.

Còn tại những nơi khác, có một thực tế là các nhân viên chăm sóc y tế và các bệnh viện hầu như có rất ít kinh nghiệm trong việc phân phối các ca bệnh bởi các bệnh viện ở châu Âu nhìn chung luôn được trang bị đầy đủ về nguồn lực. Tuy nhiên, chính điều đó lại đang cho thấy những vấn đề nan giải mà các bệnh viện này phải đối mặt khi khủng hoảng xảy ra.

"Một phần của vấn đề là các bác sĩ Italy đang rất "đau đầu" trong việc quyết định bệnh nhân nào có thể phải nằm giường điều trị chăm sóc tích cực (ICU) -  điều mà trước đây họ chưa bao giờ phải quan tâm", Robert Dingwall - chuyên gia nghiên cứu hệ thống y tế châu Âu tại Đại học Nottingham Trent nhận định.

"Không có kinh nghiệm trong việc lựa chọn để chữa theo thứ tự nguy cấp khiến tình hình dịch bệnh trở nên ngày càng quá tải".

Hệ quả từ những tính toán sai lầm

Bác sĩ Chiara Lepora - người đứng đầu tổ chức Bác sĩ không biên giới (MSF) tại điểm nóng Lodi ở phía bắc Italy cho biết đại dịch đã cho thấy những vấn đề căn bản trong hệ thống y tế của các nước phát triển.

"Sự bùng phát bệnh trước đây không xảy ra ở các bệnh viện. Đó là nơi chỉ giải quyết những hậu quả của bệnh tật", bác sĩ Lepora cho biết. Điều đó tức là các bệnh viện này chưa bao giờ phải đối mặt với tình trạng bệnh viện có thể là nơi bùng phát và diễn ra dịch bệnh chứ không chỉ điều trị bệnh tật.

Các bác sĩ ở Bergamo - tâm dịch của Italy đã cảnh báo rằng hệ thống y tế phương Tây đang đối mặt với nguy cơ bị dịch Covid-19 “đánh gục” giống như những bệnh viện ở Tây Phi trong dịch Ebola năm 2014 - 2016.

"Hệ thống y tế phương Tây được phát triển dựa trên việc chăm sóc lấy bệnh nhân làm trung tâm trong khi dịch bệnh yêu cầu phải thay đổi nguyên tắc này thành "lấy cộng đồng làm trung tâm", các bác sĩ trên nhận định.

Hình mẫu chăm sóc y tế cộng đồng đặc biệt có thể thấy rõ ở nhiều nước châu Phi và một số quốc gia châu Á, nơi mà các bệnh viện được dành để điều trị cho các bệnh nhân nghiêm trọng nhất và các bệnh nhân khác với triệu chứng nhẹ hơn sẽ được cách ly hoặc điều trị tại các cơ sở y tế tạm thời - tương tự như các bệnh viện dã chiến, mà hiện các nước châu Âu đang gấp rút xây dựng.

Một số chuyên gia về dịch bệnh nhận định rằng các nước châu Âu đã tính toán sai lầm về khả năng ngăn chặn virus corona chủng mới.

"Tuy nhiên, tôi cho rằng đây là một dịch bệnh mới và tốc độ lây lan của nó khiến tất cả mọi người đều ngạc nhiên", bác sĩ Stacey Mearns thuộc Ủy ban Cứu trợ Quốc tế nhận định.

Bác sĩ Mearns cho biết tình cảnh tuyệt vọng hiện nay trên khắp châu Âu khi các y bác sĩ cầu xin thiết bị bảo hộ y tế hay các kho lạnh được trưng dụng để chứa xác bệnh nhân là điều không thể tưởng tượng được cách đó chỉ vài tuần. Tại Tây Ban Nha, 14% trường hợp mắc Covid-19 là các nhân viên y tế trong thời điểm cam go của dịch bệnh.

"Chúng tôi có thể thấy các bệnh viện đều bị quá tải giống như những điều từng xảy ra trong dịch Ebola ở châu Phi. Chứng kiến điều này ở những nước phát triển đầy đủ về nguồn lực là điều vô cùng ngạc nhiên", chuyên gia này đánh giá./.