Từ lầu cao chốn công sở đến đầu đường cuối ngõ, ai ai cũng đua nhau lên sàn, đi lệnh... tiền điện tử, chứng khoán có đơn giản chỉ là "trend"?

Năm 2021, đâu là chủ đề được bàn tán nhiều nhất trong những buổi cà phê, trên bàn nhậu và trong những nội dung được đăng tải liên miên trên các mạng xã hội?

Dịch bệnh COVID-19 chắc hẳn là đáp án đúng đầu tiên. Còn gì nữa? Thứ gì đem lại cho con người ta một hi vọng nhỏ nhoi giữa những ngày tháng "u ám" này? Nếu câu trả lời đang nằm trong đầu bạn là tiền điện tử, thì xin chúc mừng, đó là đáp án không thể chính xác hơn. Nhưng bên cạnh đó, còn có cả chứng khoán nữa. Đúng là thời buổi của những con số!

Tuy là một khái niệm không hề mới và cũng đã không ít lần được các phương tiện truyền thông đại chúng nhắc đến, nhưng vì sao đến thời điểm hiện tại, cụm từ "tiền điện tử", "chứng khoán" lại bỗng dưng trở nên phổ biến đến như vậy?

Tiền điện tử là gì? Chứng khoán là gì?

Theo Wikipedia, tiền "ảo", tiền điện tử, tiền mã hóa hay "crypto" (viết tắt của Cryptocurrency) đều là những danh từ chỉ các loại đơn vị tiền tệ được mã hóa bằng các phương pháp kỹ thuật số với phần lõi là công nghệ chuỗi khối (Blockchain).

Để giải thích lại về giá trị của một đồng tiền điện tử thì sẽ mất rất nhiều thời gian, do đó, chúng ta chỉ cần hiểu rằng, Bitcoin hay bất kỳ đồng tiền điện tử có giá trị nào, đều phải có một hoặc một số ứng dụng nhất định.

Do sở hữu những ứng dụng như vậy, nhu cầu của người dùng đối với những đồng tiền mã hóa này đã xuất hiện và quá trình trao đổi, mua bán cũng từ đó mà bắt đầu. Đây cũng là lý do vì sao giá trị của những "đơn vị tiền tệ" này cũng biến động dựa trên nguyên tắc cung - cầu, y như cách mà nền kinh tế của chúng ta vận hành. 

Khi nhu cầu Bitcoin nói riêng hay các đồng tiền điện tử có ứng dụng nói chung tăng cao, điều này sẽ khiến giá trị của chúng được kéo lên hay nói đơn giản là tăng giá và ngược lại, giá sẽ giảm khi nhu cầu của người dùng xuống thấp.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng hiện tại chưa có nhiều quốc gia chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử.

Còn chứng khoán, điều khác biệt lớn nhất chắc chắn là chứng khoán "thực" hơn, có nghĩa là bạn dùng tiền để mua và tiền đó là tiền tệ của mỗi quốc gia. Được chấp nhận và rất dễ dàng chuyển đổi, mua bán...

Nguyên tắc hoạt động của chứng khoán cũng "lên sàn", Bitcoin cũng thế. Nhưng việc mua cổ phiếu của một công ty hoặc tập đoàn là bạn đang đặt niềm tin vào quá trình hoạt động của họ. Chúng ta có thể nghiên cứu được về lịch sử, quy mô, giá trị, định hướng... Nó rõ ràng hơn và cũng "thực hơn" tiền số rất nhiều. Nếu kết quả kinh doanh khả quan, đồng nghĩa với việc giá trị cổ phiếu của doanh nghiệp này cũng tăng theo, đem lại lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Như vậy, dễ hiểu, mua coin hay chơi chứng khoán là giao dịch mua bán qua sàn trung gian. Bạn cần mua được giá rẻ và bán được giá cao là có lời. 

Người người "lên sàn", nhà nhà "lên thuyền"

Không chỉ đến khi nhiều celeb, nghệ sỹ nổi tiếng như Ngọc Trinh, Cao Thái Sơn... nói về tiền "ảo" (dù là PR) thì chúng mới được biết đến. Kể từ năm ngoái, khi dịch bệnh COVID-19 bùng nổ trên phạm vi toàn cầu, thị trường tài chính ít nhiều bị ảnh hưởng và đó là cơ hội cho những lời bàn tán về đầu tư chứng khoán và tiền điện tử lại bắt đầu nở rộ.

Nó trở thành chủ đề được dân công sở bàn tán sôi nổi trong những buổi cà phê, trên văn phòng và cả những lúc "tửu hậu, trà dư". Đặc biệt những "tấm gương" thành công từ việc đầu tư tiền "ảo" thì luôn hấp dẫn hơn cả, được đánh bóng đến mức ai nhìn cũng ao ước.

"Để kể cho mà nghe, tôi có đứa bạn mới xả ít 'coin', lãi gấp đôi, gấp ba, thậm chí là gấp 10, giờ kiếm tiền dễ, ai không vào thì dở". Trên thị trường tiền điện tử, việc có hàng trăm nghìn giao dịch mua và bán được diễn ra đồng thời chỉ tính riêng trên sàn giao dịch B* cũng đã đủ để chứng minh sức nóng vô cùng khủng khiếp của hình thức đầu tư này.

Còn riêng với chứng khoán, theo số liệu từ CafeF, nội trong tháng 4 vừa qua, cả nước có hơn 110.000 tài khoản chứng khoán được mở mới, tuy giảm hơn 3.000 so với tháng 3 nhưng vẫn là con số khổng lồ trong lịch sử thị trường chứng khoán còn non trẻ của chúng ta.

Từ cô MC ở đài Truyền hình, đến cô hoa hậu nổi tiếng cũng ngày ngày khoe status đi lệnh, phím mã chứng khoán. Đâu đó 2 - 3 story lại bắt gặp một bảng kê lời/lãi chứng khoán. Cơn sốt chứng khoán còn hiện diện như một trào lưu "thời thường" mà nhiều người không thể đứng ngoài.

Thậm chí, nhiều nhân viên công sở cũng phải ngấu nghiến công việc vội vàng bất chấp hiệu quả để canh giờ - ATO/ ATC để "đi lệnh", thỉnh thoảng lại lướt lướt xem màn hình xanh đỏ thế nào! Thấy thôi cũng cảm nhận sự hồi hộp, nóng ruột thay.

Có thể thấy, chứng khoán là kênh hút các nhà đầu tư mới (F0), tuy nhiên, nó cũng kéo theo hệ luỵ. Có nhiều nhà đầu tư chơi vì bạn bè, vì đu trend mà không có đủ những kiến thức cơ bản. Chúng ta cần nhớ rằng, chứng khoán là cuộc chơi của những người "não to", có học thức, có thông tin. Tiền không dễ kiếm và tiền nhiều thì càng khó kiếm hơn gấp bội.

Nhưng vì thiếu kinh nghiệm, kiến thức và cả cảm giác lo sợ mất trắng đã làm những "nhà đầu tư" trẻ này liên tục "cắm đầu" vào chiếc smartphone của mình. Săm soi từng giao dịch mua/bán, từng biến động của thị trường thông qua những biểu đồ hình nến xanh đỏ đủ màu. Điều đó không chỉ tiêu tốn thời gian, chi phối hiệu suất công việc mà còn khiến tất cả rơi vào trạng thái stress "cực mạnh".

Nhưng tiền không bao giờ dễ kiếm, chứng khoán, tiền "ảo" chắc chắn không dành cho "gà mờ"

Trên thực tế, đã có rất nhiều nhà đầu tư đã phất lên nhanh chóng, thậm chí là trở thành triệu phú USD chỉ sau một đêm nhờ vào đầu tư tiền ảo. Gần đây nhất là câu chuyện của DogeCoin, một minh chứng điển hình nhất cho việc hiệu ứng "FOMO" có thể đáng sợ như thế nào.

Xuất phát là một "coin rác" được sinh ra từ năm 2013 chỉ để... cho vui. DogeCoin, nhờ sự hậu thuẫn từ những tweet của tỷ phú, kiêm "nhà bác học điên" Elon Musk đã đạt được mức tăng trường "điên rồ", 12.000% kể từ đầu năm nay. Có lẽ đây chính là lý do mà rất nhiều nhà đầu tư từ cao tay đến "gà mơ" quyết tâm đổ tiền vào Doge và nuôi trong mình giấc mơ làm giàu từ đồng "meme coin" này.

Ví dụ điển hình nhất cho độ nguy hiểm của hiệu ứng "FOMO" và sự "bơm thổi" giá trị một cách quá mức của những đồng "coin rác" là sự kiện sáng ngày 9/5 theo giờ Việt Nam, khi Elon Musk, cha đỡ đầu của DogeCoin xuất hiện trên chương trình "tấu hài" Saturday Night Live.

Chỉ sau một câu nói của vị tỷ phú này, 22 tỷ USD vốn hóa của DogeCoin đã lập tức bị thổi bay. Giá của đồng tiền số này cũng nhanh chóng giảm từ 0,7 xuống còn chỉ 0,45 USD đổi một DOGE. Không cần phải nói, tất cả những nhà đầu tư "gà mờ" đều ngấm đòn sau sự kiện này, một số thậm chí còn mất trắng. Toàn bộ thời gian, công sức bỏ ra đó đều được trả lại bằng một khoản lỗ khổng lồ mà không biết đến khi nào mới "gượng" lại được. Nên nhớ, đó mới chỉ là câu chuyện liên quan đến DogeCoin thôi đấy.

Khi được hỏi về trào lưu đầu tư nói chung và việc người người đua nhau đổ vốn vào tiền điện tử nói riêng, anh Đ.P., quản trị viên của diễn đàn SaigonTradecoin cho biết: "Việc đầu tư vào thị trường tiền ảo đang trở thành trào lưu như hiện tại, một phần là nhờ vào giới truyền thông, kể cả các kênh chính thống, lẫn những lời truyền miệng. Mặt khác, việc đã có rất nhiều cá nhân thành công trong lĩnh vực này đã tiếp thêm động lực rất lớn để những nhà đầu tư, đặc biệt là thế hệ trẻ tìm tòi tham gia, đây là những lý do chính dẫn đến sự bùng nổ của thị trường tiền ảo ở thời điểm hiện tại".

Cũng theo anh Đ.P., việc ngày càng có nhiều người biết đến và quan tâm đến lĩnh vực đầu tư là một tín hiệu khả quan, tạo động lực để thúc đẩy thị trường phát triển. Nhưng bên cạnh đó, thị trường ngoài kia lại rộng lớn và biến động khôn lường, do đó những nhà đầu tư trẻ phải thật cẩn trọng với những lời mời gọi hấp dẫn vì bởi lẽ, các thương vụ với lợi nhuận khủng luôn đi kèm với rất nhiều những rủi ro tiềm tàng.

Nói vui một câu, chơi coin cũng nhàn, chỉ nín thở cầu mong Elon Musk đừng "viết bậy" lên mạng xã hội thôi!

Còn chứng khoán thì sao?

Chứng khoán còn đòi hỏi cả một kinh nghiệm, kiến thức khủng khiếp hơn. Bạn đầu tư là bạn bỏ tiền và đặt cược vào những công ty đó. Có lớn có bé, có công ty ăn nên làm ra, cũng có công ty thất bại, nguy cơ...

Sẽ không quá bất ngờ khi một vài mã như HPG (Thép Hoà Phát) hay HSG (Tôn Hoa Sen), TCB (Ngân hàng Techcom Bank), VPB (Ngân hàng VP Bank) tăng trần liên tục trong vài tháng qua. Đó là do nhu cầu thị trường lên đỉnh điểm, kết quả kinh doanh tốt. Nhưng quan trọng là bạn đã mua đúng lúc, còn nắm giữ hay đã bán "lúa non"? Tại sao SAB (Công ty Bia Sài Gòn), VNM (Công ty sữa Vinamilk)... lại liên tục "cắm đầu"? Nếu nhà đầu tư non nớt, đua nhau bắt đáy, bạn sẽ rơi vào cạm bẫy, tìm hoài mà không thấy đáy!

Thông tin một nửa dân số Đài Loan chơi chứng khoán, và khi thị trường khủng hoảng "đỏ lửa", những xáo trộn xã hội nổ ra, những tranh cãi ngày càng nhiều. Đó là một hồi chuông cảnh tỉnh. 

Nhưng, vì sao mà ai ai cũng chơi chứng khoán? Là sự ham giàu, mong muốn được làm giàu nhanh chóng nhưng lại có quá ít kiến thức. Nên nhớ rằng ta chỉ thấy được những người thành công, còn những kẻ thất bại, ta sẽ không nhìn được cho đến khi ta tự mình "nếm trải".

Để kết lại bài viết này, xin phép kể cho các bạn nghe mẩu chuyện ngắn hay ho về vấn đề đầu tư.

Trong một lần gặp mặt và trao đổi với nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett, tỷ phú Jeff Bezos đã hỏi ông một câu thế này: "Tôi thấy phương pháp đầu tư của ông rất đơn giản, cớ sao lại không ai chịu học theo?"

Warren chỉ cười và từ tốn trả lời: "Vì chẳng mấy ai muốn giàu 'chậm' cả"!

Ảnh: Internet