Trẻ quấy khóc, cha mẹ bình thường nói "Đừng khóc nữa", nhưng cha mẹ thông minh chỉ nói một câu mà hiệu quả gấp đôi

Một người mẹ đã nhắc nhở con trai nhỏ của mình không nên leo lên quá cao vì có thể gặp nguy hiểm. Tuy nhiên, cậu bé lại tỏ ra thích thú và tiếp tục leo lên. Dù mẹ liên tục cảnh báo, nhưng cậu vẫn không nghe lời. Cuối cùng, khi không thể kiềm chế được sự lo lắng, người mẹ đã kéo cậu bé xuống và đánh nhẹ vào mông. Hành động này khiến cậu bé bật khóc ngay lập tức.

Thấy con khóc, người mẹ càng tức giận hơn. Người mẹ hất tay con ra và quát lớn: "Đừng khóc nữa. Nếu còn khóc, mẹ sẽ không cần con nữa đâu". Kết quả, cậu bé càng khóc to hơn, tiếng khóc vang lên đầy uất ức.

Trong quá trình nuôi dạy con cái, hầu hết các bậc cha mẹ đều từng đối mặt với tình huống trẻ khóc lóc. Chỉ cần nghe thấy tiếng trẻ khóc, người lớn thường cảm thấy khó chịu, mất kiên nhẫn và chỉ mong trẻ nhanh chóng im lặng bằng cách nói: "Đừng khóc nữa". Tuy nhiên, càng ép buộc như vậy, trẻ lại càng khóc dữ dội hơn.

Nguyên nhân khiến trẻ càng khóc to hơn

Cha mẹ bình thường nói "Đừng khóc nữa", càng bảo trẻ "Đừng khóc", trẻ lại càng khóc lớn hơn. Đó là bởi vì:

1. "Đừng khóc" là câu nói phủ nhận cảm xúc của trẻ

Khi trẻ khóc, thực ra trong lòng bé đang cảm thấy rất tủi thân, buồn bã, tức giận hoặc sợ hãi. Nếu lúc này, chúng ta nói "Đừng khóc nữa", tức là đang gửi đi một thông điệp: "Con không nên có cảm xúc này, cảm xúc của con là sai".

Ví dụ, một đứa trẻ hàng xóm làm rơi chiếc bánh kem yêu thích của mình xuống đất và khóc rất thảm thiết. Người mẹ dỗ dành mãi không được, cuối cùng mất kiên nhẫn và nói: "Khóc khóc khóc, cả ngày chỉ biết khóc. Là do con cầm không chắc, có thể trách ai chứ? Con còn dám khóc à?". Kết quả là đứa trẻ khóc suốt cả buổi chiều không ngừng.

Trong suy nghĩ của trẻ, mẹ hoàn toàn không hiểu sự tủi thân và buồn bã của mình, thậm chí còn coi mình là kẻ làm quá. Vì thế, trẻ chỉ có thể khóc to hơn để bày tỏ: "Con thực sự rất buồn, mẹ có thể hiểu con một chút không?".

2. "Đừng khóc nữa" là câu nói mang theo sự lo lắng và mất kiên nhẫn của cha mẹ

Trong tâm lý học có một hiệu ứng gọi là "Hiệu ứng phản chiếu", hay còn gọi là "Hiệu ứng cộng hưởng cảm xúc". Nói một cách đơn giản, trong não bộ chúng ta có một loại tế bào thần kinh giống như một tấm gương, phản chiếu cảm xúc của người khác và bị ảnh hưởng bởi cảm xúc đó.

Ví dụ, khi ở bên một người tự tin và điềm tĩnh, chúng ta cũng sẽ cảm thấy an tâm hơn. Ngược lại, nếu ở bên một người hay hoảng loạn, dù không có nguy hiểm, chúng ta cũng sẽ cảm thấy lo lắng. Trẻ em cũng vậy. Khi chúng ta tỏ ra nóng nảy và mất kiên nhẫn, trẻ có thể dễ dàng cảm nhận và hấp thụ những cảm xúc đó, sau đó phản ứng lại.

Khi cha mẹ nói "Đừng khóc nữa", thường là vì tiếng khóc của trẻ khiến cha mẹ cảm thấy lo lắng và bực bội. Trẻ cảm nhận được sự bực dọc của cha mẹ, sẽ càng trở nên bất an, khiến việc bình tĩnh trở nên khó khăn hơn. Kết quả là, trẻ chỉ biết khóc nhiều hơn.

3. "Đừng khóc nữa" là câu nói không giúp trẻ giải quyết vấn đề

Trẻ khóc vì nhu cầu chưa được đáp ứng hoặc vì cảm xúc cần được giải tỏa. Chỉ nói "Đừng khóc nữa" chỉ là yêu cầu trẻ ngừng thể hiện cảm xúc, nhưng lại không giúp trẻ giải quyết vấn đề thực sự.

Ví dụ, trẻ rất muốn ăn kẹo nhưng mẹ không cho, thế là bé khóc. Mẹ nói: "Đừng khóc nữa! Nếu còn khóc, mẹ sẽ giận đấy". Kết quả là trẻ càng khóc to hơn.

Bởi vì bé không biết phải làm gì, vừa muốn ăn kẹo, vừa không muốn mẹ giận. Nhưng mẹ chỉ bảo bé ngừng khóc, mà không nói cho bé biết phải làm thế nào.

Sự thất vọng vì không được ăn kẹo, sự sợ hãi khi làm mẹ giận, cộng với sự hoang mang khi không biết phải làm sao, tất cả những điều này chỉ càng khiến bé khóc nhiều hơn.

Cha mẹ thông minh chỉ nói một câu, con lập tức nín khóc

Khi trẻ khóc, cha mẹ thông minh chỉ nói một câu đơn giản nhưng hiệu quả gấp đôi:

"Mẹ biết con đang rất buồn (tủi thân / tức giận / sợ hãi), mẹ ở đây với con".

Câu nói này công nhận cảm xúc của trẻ. Khi nghe được câu này, trẻ sẽ cảm thấy rằng, hóa ra cảm xúc của mình được thấu hiểu và chấp nhận. Khi trẻ cảm thấy được thấu hiểu, cảm xúc của trẻ sẽ dần dịu lại.

Hơn nữa, câu "Mẹ ở đây với con" giúp trẻ có được cảm giác an toàn. Điều trẻ sợ nhất là bị bỏ rơi khi đang buồn bã. Khi biết rằng cha mẹ vẫn ở bên cạnh, trẻ sẽ cảm thấy an tâm, sau khi trút hết cảm xúc, trẻ sẽ tự bình tĩnh lại.

Ngoài ra, còn có một số mẹo hữu ích khác có thể áp dụng:

Mẹo 1: Dùng "phương pháp ôm" để xoa dịu cảm xúc của trẻ

Khi trẻ khóc, đừng vội nói gì, hãy dành cho bé một cái ôm ấm áp. Ôm giúp trẻ cảm thấy an toàn và giúp trẻ bình tĩnh lại.

Mẹo 2: Dùng "phương pháp nhắc lại" để trẻ cảm thấy được thấu hiểu

Khi trẻ bình tĩnh hơn một chút, hãy nhắc lại cảm xúc của bé: "Con đang rất tức giận vì mẹ không mua xe đồ chơi cho con, đúng không?", "Con thấy sợ vì chú chó đó sủa con, phải không?". Như vậy, trẻ sẽ cảm thấy cha mẹ thực sự hiểu mình, thay vì chỉ nói suông.

Mẹo 3: Dạy trẻ cách bày tỏ và xử lý cảm xúc

Khi trẻ đã bình tĩnh, hãy dạy bé cách thể hiện cảm xúc tốt hơn: "Lần sau nếu con muốn gì, hãy nói với mẹ 'Mẹ ơi, con thích xe đồ chơi kia', không cần phải khóc. Mẹ sẽ lắng nghe con", "Khi con buồn, hãy thử hít sâu vào, rồi thở ra như thế này".

Hãy cùng trẻ luyện tập để trẻ học được cách kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Mục tiêu của cha mẹ không phải là làm cho trẻ ngừng khóc, mà là dạy trẻ cách thể hiện cảm xúc và nhu cầu tốt hơn. Lần sau, khi trẻ khóc, cha mẹ đừng vội nói "Đừng khóc nữa", hãy thử nói: "Mẹ biết con đang buồn, mẹ ở đây với con". Bạn sẽ thấy hiệu quả của câu nói này tốt hơn rất nhiều.