Thực tế tàn khốc đằng sau giấc mộng nổi tiếng

Giấc mơ nổi tiếng

Ngày 19/7, SCMP chia sẻ câu chuyện về Yu Shutian (29 tuổi) có bằng thạc sĩ đạo diễn từ Anh, nhưng khi về Trung Quốc không tìm được cơ hội phát triển, phải làm công việc tay chân bán thời gian duy trì cuộc sống.

Sau khi tốt nghiệp cao học tại Đại học Sussex ở Anh vào năm 2021, Yu Shutian trở về Trung Quốc theo đuổi giấc mơ diễn xuất. Năm 2022, cô tham gia câu lạc bộ kịch. Theo Jiupai News, tính đến năm 2024, Yu xuất hiện trong gần 1.000 vở kịch sân khấu thương mại.

Sau đó, Yu chuyển hướng sang làm diễn viên tự do. Thu nhập cô bắt đầu giảm mạnh do công việc không ổn định.

Để duy trì cuộc sống, Yu quyết định tìm kiếm một số công việc làm thêm vào tháng 6. Cô nộp đơn xin làm nhân viên giao hàng nhanh nhưng bị từ chối vì công việc đòi hỏi toàn thời gian và cần người có thể lực để bưng vác nặng. Thay vào đó, công ty giao cho Yu nhiệm vụ phát tờ rơi trên đường phố.

Về sau, Yu được nhận vào làm bồi bàn tại một số nhà hàng ở Bắc Kinh (Trung Quốc) do biết tiếng Anh. Công việc của cô bao gồm dịch thực đơn, giải thích món ăn và giúp khách hàng nước ngoài gọi món.

“Tôi nghĩ việc tìm công việc toàn thời gian với mức lương hàng tháng 5.000 nhân dân tệ (700 USD) không phải là điều khó khăn. Nhưng tôi muốn theo đuổi ước mơ diễn xuất của mình. Vì vậy, tôi chỉ chấp nhận những công việc ngắn hạn, có thời gian làm việc linh hoạt”, nữ diễn viên 9X chia sẻ.

Thu nhập từ công việc lặt vặt giúp Yu trang trải chi phí sinh hoạt hàng ngày và chi phí đi lại đến các thành phố khác để tham gia các buổi tuyển diễn viên.

"Nhiều diễn viên trẻ đang phải làm nhiều việc cùng lúc, như giao hàng và phát trực tiếp (livestream). Tất cả chúng tôi đều đang nỗ lực để đạt được ước mơ diễn xuất của mình. Trải nghiệm này không hề đáng xấu hổ”, cô nhấn mạnh.

Trong khi Yu xuất thân chính quy, Guo Ting (28 tuổi) bỏ công việc văn phòng ổn định ở Bắc Kinh vào năm 2024 để chuyển đến Hoành Điếm - phim trường mệnh danh là Hollywood của Trung Quốc, đặt ở tỉnh Chiết Giang - tìm kiếm cơ hội nổi tiếng.

The Straits Times , Guo Ting mơ ước thành diễn viên từ bé, nhưng bị người lớn ngăn cản. Sau vài năm đi làm, cô tin rằng theo đuổi điều mình thích mới là hạnh phúc thật sự.

Điều đầu tiên Guo Ting phải đánh đổi là tiền lương. Trước đây, cô không cần phải lo lắng nhiều về chi tiêu hay sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, từ khi trở thành diễn viên tự do, thu nhập của cô bấp bênh hơn, khoảng 2.000 nhân dân tệ (278 USD)/tháng và không phải lúc nào cũng nhận được vai.

Cũng như Yu, ở thời điểm hiện tại, Guo Ting không hối hận vì lựa chọn của mình. Đối với cô, tiền bạc chỉ là một phần trong cuộc sống, cô không muốn vì nó mà bó buộc mình trong cuộc sống lặp đi lặp lại hàng ngày.

Wu Xinghai (26 tuổi) cũng tìm kiếm cơ hội tại Hoành Điếm. Điểm khác giữa Wu và Guo Ting là sau khi tốt nghiệp ngành kỹ thuật thông tin điện tử, anh thất nghiệp trong một thời gian trước khi chuyển hướng sang ngành công nghiệp điện ảnh và truyền hình.

Theo BBC, nhờ ngoại hình điển trai, Wu được nhận đóng một số vai quần chúng như vệ sĩ. Anh mô tả nhân vật của mình không có thoại, chỉ đứng sau vai chính cho đẹp đội hình.

Tương tự, anh Li, theo học chuyên ngành đạo diễn phim và biên kịch, cho biết kiếm thêm thu nhập bằng cách đăng ký làm diễn viên quần chúng ở Hoành Điếm. Những vai diễn anh Li nhận được thường vô danh. Đáng nói hơn, công việc này không thường xuyên, chỉ vài tháng mới có một lần và thù lao nhận được cũng không đáng kể.

Thực tế khốc liệt

Trong ngành giải trí Hoa ngữ, không thiếu những sao hạng A xuất thân cơ hàn. Ví dụ điển hình nhất là Châu Nhuận Phát. Anh lớn lên trong khu ổ chuột ở Hong Kong (Trung Quốc). Trước khi được TVB phát hiện, anh từng làm nhiều công việc như bồi bàn, bán hàng, tài xế hay nhân viên bưu điện để mưu sinh.

Lưu Đức Hoa cũng có hoàn cảnh tương tự, từng có thời gian sống trong khu ổ chuột. Anh phải làm nhiều việc vặt trang trải cuộc sống trước khi vụt sáng thành sao.

Thế hệ diễn viên trẻ hơn có Lưu Vũ Ninh, nam chính trong hai bộ phim cổ trang gây sốt năm 2025 là Khom lưng và Thư quyền nhất mộng . Anh trải qua nhiều công việc trước khi thành danh như phục vụ bàn, phát tờ rơi, bán quần áo đường phố, có cả bán ngô nướng...

Họ trở thành tấm gương, nguồn cảm hứng cho giới trẻ theo đuổi niềm đam mê, hoài bão. Tuy nhiên, nhìn vào thực tế, những trường hợp như vậy chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong showbiz.

Ngành giải trí, không chỉ riêng Trung Quốc, là nơi cạnh tranh khốc liệt và tốc độ đào thải nhanh. Bên cạnh tài năng, ngoại hình, may mắn, việc tìm được người hoặc công ty "chống lưng" là yếu tố quan trọng hàng đầu.

Ước tính có hơn 300.000 diễn viên tại Bắc Kinh, nhưng chỉ số ít được chọn vào vai lớn hoặc có thể phát triển sự nghiệp lâu dài. Yu Shutian hội tụ nhiều ưu điểm như có bằng cấp cao, kinh nghiệm diễn xuất, ngoại hình cũng không tệ nhưng nhiều năm vẫn loay hoay, không tìm được chỗ đứng.

Mỗi năm, có hàng chục nghìn sinh viên ngành nghệ thuật từ những ngôi trường hàng đầu như Học viện Hý kịch Trung ương, Học viện Điện ảnh Bắc Kinh, Hý kịch Thượng Hải... tốt nghiệp, nhưng chỉ 1-3% người có thể ký được hợp đồng với công ty truyền thông hoặc có vai diễn đúng chuyên môn trong năm đầu tiên, theo Sina.

Họ không chỉ phải cạnh tranh với những người học cùng chuyên ngành, mà còn cả những đối thủ từ các ngành nghề khác như Guo Ting và Wu Xinghai.

Vai diễn ít, thường ưu tiên người nổi tiếng, khiến lượng lớn diễn viên trẻ không có cơ hội làm nghề thực thụ. Nhiều đạo diễn chia sẻ có khi cả ngàn người thử vai cho nhân vật quần chúng có thoại.

Thực tế tàn khốc khác là thực lực hay chuyên môn cao chưa chắc có được lợi thế. Ngành công nghiệp giải trí Trung Quốc ưu tiên các diễn viên có lưu lượng cao (nhiều người hâm mộ) hơn kỹ năng diễn xuất. Trước khi bị "phong sát", Angelababy hay Trịnh Sảng thường xuyên bị chỉ trích diễn xuất một màu, "bình hoa di động", nhưng liên tục được mời đóng chính trong các dự án truyền hình lớn.

Những ngôi sao hạng A cũng chiếm phần lớn ngân sách và thời lượng phim. Phim Trung Quốc thường chỉ tập trung vào xây dựng nhân vật chính, những vai diễn khác thường bị bỏ bê hoặc không mấy ấn tượng. Đây cũng là thiệt thòi cho những diễn viên chưa nổi tiếng.

Chênh lệch thu nhập cũng là nguyên nhân diễn viên ít tên tuổi khó trụ lại với nghề. Những vai quần chúng, ít hoặc không có thoại chỉ kiếm được 100-300 nhân dân tệ (14-42 USD)/ngày. Con số này còn không đều đặn.

Sự phát triển của nền tảng video ngắn (Douyin, Kuaishou) khiến nhiều người nổi tiếng không qua đào tạo cũng có thể đóng phim hoặc tự quay phim. Điều này dẫn đến hiện tượng các streamer hay KOL lại có cơ hội đóng phim hơn người học chính quy. Các nhà sản xuất đôi khi chỉ yêu cầu có ngoại hình và lưu lượng.

Bên cạnh đó, đại dịch COVID-19 khiến việc sản xuất phim ngưng trệ trong vài năm, chỉ mới phục hồi 1-2 năm qua. Sau năm 2020, Trung Quốc siết chặt kiểm duyệt nội dung, cũng như khắt khe hơn với giới nghệ sĩ (bắt nguồn từ loạt sao dính scandal như Phạm Băng Băng, Ngô Diệc Phàm...). Tất cả là nguyên nhân giảm đáng kể số lượng dự án phim, làm giảm cơ hội của người trẻ và cả những diễn viên có thâm niên nhưng ít tiếng tăm.

Liu Jun, diễn viên phụ góp mặt trong nhiều phim điện ảnh nổi tiếng như Goodbye Mr. Loser (2015), chỉ đóng được 5 ngày phim trong năm 2022. Anh phải chuyển sang bán trứng trà trước studio ở Hà Bắc (Trung Quốc) để trang trải cuộc sống. Mỗi ngày, anh chỉ kiếm được 100-200 nhân dân tệ.

Tháng 6, diễn viên Yu Qingbin chia sẻ làm nhân viên giao đồ ăn sau một thời gian dài thất nghiệp. Anh cần tiền để chi trả cho khoản vay mua nhà hàng tháng là 10.000 nhân dân tệ (1.400 USD).