Tăng số ca mắc cúm A và bệnh nhân nặng tại nhiều bệnh viện

Trong hai tuần gần đây, Khoa Bệnh lây đường hô hấp (A4C) của Bệnh viện trung ương Quân đội 108 ghi nhận số ca cúm mùa tăng đột biến. Mỗi ngày, phòng khám truyền nhiễm tiếp nhận 20 - 30 ca mắc mới. Ngoài ra khoa điều trị nội trú luôn có khoảng 30 bệnh nhân cúm A. Nhiều ca bệnh ghi nhận diễn biến nặng do kèm bệnh lí nền hoặc thuộc nhóm nguy cơ cao.

Một trường hợp điển hình là bệnh nhân N.V., 63 tuổi, mắc tăng huyết áp, gout mạn tính, viêm dạ dày - tá tràng. Bệnh nhân nhập viện với tình trạng sốt 39 - 40°C, đau mỏi người dữ dội, nấc cụt liên tục gây đau tức ngực và khó thở nhẹ, phải hỗ trợ thở oxy gọng kính.

Trường hợp khác là bệnh nhân N.T.T., đang mang thai, nhập viện trong tình trạng sốt cao, đau mỏi người, ho nhiều. Do thuộc nhóm nguy cơ cao, bệnh nhân được theo dõi sát hô hấp và diễn biến thai kì, đồng thời cân nhắc điều trị bằng thuốc an toàn cho thai nhi để phòng biến chứng.

Ngoài ra, nhiều bệnh nhân trên 70 tuổi kèm bệnh nền mạn tính cũng nhập viện trong tình trạng suy giảm miễn dịch, dễ bị bội nhiễm viêm phổi, viêm phế quản.

Tại Bệnh viện Thanh Nhàn, lượng bệnh nhân mắc cúm A trong hơn hai tháng gần đây tăng nhanh. Mỗi ngày, khoa khám bệnh tiếp nhận 10 -20 ca cúm A, trong khi tại Khoa Truyền nhiễm, 50% số giường bệnh luôn kín bởi bệnh nhân cúm, nhiều người nhập viện khi đã xuất hiện biến chứng viêm phổi hoặc có sẵn bệnh lí nền. Đáng chú ý, không ít bệnh nhân mới ngoài 20 tuổi cũng phải nhập viện điều trị viêm phổi do cúm. Nguyên nhân được xác định chủ yếu là do chủ quan: sốt kéo dài nhưng không đi khám, tự ý dùng thuốc khiến tình trạng bệnh diễn tiến nặng.

Bác sĩ Nguyễn Trọng Hưng cho biết số trường hợp nhập viện vì biến chứng hô hấp hoặc kèm bệnh nền trong năm nay tăng rõ rệt so với năm trước. Nhiều bệnh nhân mắc bệnh mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn, hen phế quản, ung thư, suy thận phải lọc máu định kì… có diễn biến nặng khi mắc cúm. Bác sĩ Hưng dẫn chứng trường hợp một bệnh nhân sinh năm 1994 mắc phổi tắc nghẽn mãn tính nặng, nhập viện trong đợt cấp và phải hỗ trợ thở máy không xâm nhập. “Những bệnh nhân này vốn suy giảm miễn dịch, nhiều người chưa tiêm vắc xin, nên khả năng chống lại virus kém. Khi mắc cúm, virus dễ tấn công mạnh hơn và gây biến chứng”, bác sĩ Hưng phân tích.

Phòng bệnh

Trước tình hình số ca tăng nhanh, bác sĩ, TS. Vũ Viết Sáng, Chủ nhiệm Khoa Bệnh lây đường hô hấp, Viện trưởng Viện Lâm sàng các bệnh truyền nhiễm (Bệnh viện Trung ương 108) khuyến cáo người dân cần chủ động phòng ngừa cúm A bằng cách che miệng, mũi khi ho, hắt hơi; đeo khẩu trang ở nơi đông người hoặc trên phương tiện công cộng; rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn; không khạc nhổ bừa bãi và hạn chế tiếp xúc với người nghi mắc bệnh khi không cần thiết.

Theo các chuyên gia, khoảng 80% người mắc cúm A có thể tự hồi phục, song việc chủ quan lại dễ khiến bệnh nhân bỏ lỡ “giai đoạn vàng” điều trị, đặc biệt trong những ngày đầu khi bắt đầu sốt.

Trong khi đó, một bộ phận người dân vì lo lắng quá mức lại tự tìm mua Tamiflu để sử dụng. PGS.TS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết Tamiflu có tác dụng ức chế virus cúm và hỗ trợ giảm triệu chứng, nhưng hiệu quả không đáng kể với trường hợp bệnh nhẹ. Thuốc chỉ được chỉ định cho các ca có biến chứng suy hô hấp hoặc bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao như người già, phụ nữ mang thai, trẻ em và người mắc bệnh nền. Thời gian sử dụng thông thường là 5 ngày đối với ca nguy cơ và có thể kéo dài 10- 20 ngày với ca nặng, tất cả đều phải có chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa. Tamiflu là thuốc kê đơn, việc bán lẻ và sử dụng phải tuân theo chỉ định y tế. Tự ý mua thuốc không chỉ tiềm ẩn nguy cơ lạm dụng và tác dụng phụ mà còn khiến thị trường khan hiếm cục bộ, đẩy giá thuốc tăng cao, dẫn đến tình trạng “người cần không có, người có lại không cần”.

Cúm A là bệnh lí nhiễm virus đường hô hấp cấp tính do các chủng virus cúm A như A/H1N1, A/H3N2 gây ra. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến và nguy hiểm hơn ở nhóm trẻ dưới 5 tuổi, người trên 65 tuổi, người mắc bệnh mạn tính và phụ nữ mang thai. Virus cúm lây lan nhanh qua đường hô hấp thông qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với bề mặt bị nhiễm mầm bệnh. Thời điểm mùa đông - xuân là giai đoạn bệnh dễ bùng phát do khí hậu lạnh, ẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho virus phát triển.

Cúm A thường khởi phát đột ngột với biểu hiện sốt cao 38 - 40°C, ho, đau họng, nghẹt mũi, đau đầu, mệt mỏi, đau mỏi cơ, ớn lạnh, chán ăn; trường hợp nặng có thể khó thở. Người khỏe mạnh đa phần có thể hồi phục sau 5 - 7 ngày, tuy nhiên cúm A vẫn có khả năng gây biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng nặng hoặc làm bùng phát bệnh nền, đặc biệt ở người mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, COPD, bệnh thận mạn, người cao tuổi hay phụ nữ mang thai.

Bác sĩ Vũ Viết Sáng nhấn mạnh vắc xin cúm mùa là biện pháp hiệu quả nhất trong phòng bệnh và giảm biến chứng. Nhóm được khuyến cáo tiêm gồm nhân viên y tế, trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi, người trên 65 tuổi và phụ nữ mang thai. Thời điểm tiêm thích hợp là trước mùa dịch, vào tháng 3 - 4 hoặc tháng 10 - 11 hằng năm.