Quýt sẽ ngon hơn khi bạn biết cách ăn: Chuyện về đặc sản đảo Jeju qua bộ phim "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt"

Những ngày qua, bộ phim chữa lành hay nhất trên Netflix "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt" đã chạm đến trái tim khán giả khiến không ít người "khóc đến cạn nước mắt". Những điều khiến khả giả rung động tâm can không chỉ vì dàn diễn viên tròn vai, khắc họa rõ nét nhân vật hay bối cảnh những năm 1960 tại Hàn Quốc rất chân thực. Mà đằng sau những ước mơ, những định kiến trong xã hội thời ấy là cả một bộn bề cuộc sống với những hình hài vật chất rõ mồn một.

Là làng chài trên đảo, là những bến thuyền ngày bão, là nghề hải nữ bán mặt cho biển, là những vựa hoa cải dầu vàng đầy lãng mạn,... nhưng xuyên suốt bộ phim "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt" người ta thấy hình ảnh cây quýt luôn lặng lẽ hiển hiện. Không chỉ vì quýt là đặc sản của đảo Jeju mà đó còn là một biểu tượng thú vị mà bộ phim gửi gắm.

Tại sao là "Khi cuộc đời đưa cho bạn quả quýt" mà không phải quả cam hay quả táo?

Bộ phim có tên gốc là 'Pokssak Sogatsuda' - là cụm từ trong phương ngữ Jeju mang nghĩa là "Bạn đã vất vả rồi". Khi chuyển ngữ, Netflix đã lấy cảm hứng từ câu "When life gives you lemons, make lemonnade" (Khi cuộc đời cho bạn quả chanh, hãy biến nó thành ly nước chanh thay vì chê nó chua chát). Có thể nói tựa phim chơi chữ, thay đổi lemons (chanh) thành tangerines (quýt) vì quýt là đặc sản của Jeju, và cũng là nơi bộ phim được quay.

Quýt – viên ngọc đặc sản của vùng Jeju, nơi câu chuyện phim đậm chất thơ diễn ra – mang trong mình hương vị ngọt ngào khó cưỡng. Nhờ khí hậu lý tưởng 15 độ C, những trái quýt nơi đây mọng nước, căng tràn sức sống và giàu vitamin C, trở thành niềm tự hào của thiên nhiên ban tặng.

Trong văn hóa Hàn Quốc, quýt không chỉ là trái cây mà còn là một nghi thức nhỏ đầy thú vị. Người Hàn thường nhẹ nhàng nắn trái quýt trước khi ăn, tin rằng động tác ấy sẽ khiến vị ngọt thêm đậm đà. Có người còn sáng tạo hơn, hấp nóng hoặc nướng quýt trên lửa, để khơi dậy hương thơm nồng nàn và vị sâu sắc hơn. Từ cách họ nâng niu trái quýt, ta thấy ẩn hiện một triết lý tinh tế về cuộc đời: Chúng ta không chọn được nơi mình sinh ra, nhưng cách ta "nắn" số phận có thể làm nó trở nên ngọt ngào hơn. Như mẹ của Ae Sun, dù ban đầu gửi cô về nhà ông cậu, cuối cùng vẫn tự tay nuôi nấng, cấm cô làm hải nữ và bắt cô phải học hành tử tế, chỉ mong con gái có một đời êm ả.

Thế nhưng, Ae Sun không cam chịu để số phận định đoạt. Cô chọn cách tự tay "nướng" lấy cuộc đời mình: Bỏ trốn đến Busan tìm cơ hội, dứt khoát thoát khỏi gã hai đời vợ, chọn kết hôn với "chàng khờ" Wang Sik – người đàn ông chẳng giàu có nhưng lại là bến đỗ của trái tim cô. Thậm chí, cô sẵn sàng lật đổ cả bàn cúng để bảo vệ con gái, như cách người ta lật trái quýt để tìm vị ngọt bên trong. Dù sau này, hai vợ chồng chẳng dư dả gì, họ vẫn sống hạnh phúc bên nhau, và Ae Sun chưa từng một giây hối hận vì đã chọn Wang Sik.

Còn bà mẹ kế của cô, trong một khoảnh khắc đầy cảm xúc, ngồi nướng quýt và lặng ngắm tình yêu trong trẻo của đứa con chồng, dù chính Ae Sun từng "cuỗm" đồ của bà để bỏ trốn. Có lẽ, hương thơm từ trái quýt nướng chẳng khác nào mùi vị của tình yêu – thứ khiến con người ta cảm thấy mạnh mẽ, tỉnh táo hơn, như cái cách tinh dầu quýt xộc lên mũi, đánh thức mọi giác quan. Trái quýt của Jeju, cũng như đời Ae Sun, không chỉ là hương vị, mà là cả một câu chuyện về sự kiên cường và lựa chọn để sống trọn vẹn.

Những điều đẹp đẽ ấy khiến người ta in đậm hơn vẻ đẹp của quýt và cũng không ít người tò mò quýt ở Jeju đã tồn tại một hành trình dài như thế nào để người ta "ăn đời ở kiếp" với nó như vậy.

Tại sao ở Jeju lại nhiều quýt đến vậy?

Jeju và quýt là hai thứ gắn bó không thể tách rời. Mỗi khi vào mùa, khắp đảo Jeju lại ngập tràn sắc vàng rực rỡ của những trái quýt, tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp như tranh vẽ.

Quýt trên đảo Jeju có lịch sử lâu đời hơn mọi người nghĩ. Theo Naver, chúng được cho là có nguồn gốc từ vùng Assam của Ấn Độ, rồi truyền khắp thế giới thông qua Trung Quốc. Người ta cho rằng, quýt đã du nhập vào Hàn Quốc từ Trung Quốc từ trước thời Tam Quốc. Theo lịch sử Cao Ly, năm 476 SCN, có một ghi chép về cống phẩm từ Tamna (tên cũ của Jeju), quýt cũng có trong đó.

Theo ghi chép trong "Cao Ly Sử Thế Gia", dưới triều đại vua Munjong, khi ấy, người dân Tamna (tên cũ của Jeju) đã dâng quýt làm cống phẩm để sử dụng với mục đích y học. Việc trồng quýt như một loại cây kinh tế bắt đầu từ năm 1911 khi linh mục người Pháp Emile Taquet đã nhập khẩu 15 cây quýt từ Nhật Bản vào trồng chúng, và đến khoảng những năm 1960, hoạt động canh tác quy mô lớn đã được triển khai, đặc biệt tập trung ở khu vực Seogwipo.

Tính đến hiện nay, đến 99,5% lượng quýt phân phối tại Hàn đều được sản xuất ở đảo Jeju. Quýt được trồng ở những vùng ấm áp nên chúng rất nhạy cảm với khí hậu. Khi mùa đông xuống dưới -5 độ C, cây không ra quả như thường lệ và thậm chí có thể chết, nhưng đảo Jeju là nơi duy nhất ở Hàn mà nhiệt độ không xuống dưới 0 độ ngay cả giữa mùa đông. Do đó, Jeju là một mảnh đất lý tưởng để quýt sinh trưởng, không chỉ nhiệt độ thay đổi ít hàng ngày, nhiều ánh sáng mặt trời mà còn thoát nước tốt. Chưa kể, chất lượng quýt được cải thiện không ngừng dưới nỗ lực của dân đảo.

Quýt Jeju không chỉ ngon miệng mà còn mang lại nhiều giá trị dinh dưỡng tuyệt vời, giúp phục hồi sức khỏe, ngăn ngừa ung thư và tăng cường năng lượng. Đây là loại trái cây tiêu biểu chứa nhiều vitamin C, trong khi beta-cryptoxanthin – một chất có trong quýt – kích thích hoạt động của các nhánh thần kinh não, giúp tinh thần sảng khoái. Các hợp chất như flavonoid, carotenoid và auraptene còn có khả năng giải độc chất gây ung thư hoặc kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư. Đặc biệt, hesperidin – thường được gọi là vitamin P – giúp củng cố mao mạch và ngăn ngừa hấp thụ chất béo, rất hữu ích cho những ai đang giảm cân.

So với táo hay lê, quýt Jeju chứa lượng vitamin C cao gấp 8 đến 10 lần, mang lại hiệu quả chống lão hóa vượt trội. Nhờ những thành phần này, quýt không chỉ kích thích vị giác, hỗ trợ sức khỏe bà bầu, thúc đẩy sự phát triển của trẻ nhỏ mà còn giúp phòng ngừa cảm lạnh và làm đẹp da. Từ lâu, trong y học cổ truyền phương Đông, quýt đã được sử dụng rộng rãi với những công dụng tuyệt vời này. Hiện tại, trên đảo Jeju, mùa thu hoạch và vận chuyển những trái quýt vàng óng diễn ra nhộn nhịp. Có thể nói, thưởng thức quýt đúng mùa chính là cách tận hưởng loại trái cây tuyệt vời nhất.

Quýt được nuôi dưỡng từ đất đai sạch và trong lành của Jeju chính là minh chứng cho câu "thổ sản địa phương là tốt nhất". Những giống quýt đặc biệt như hallabong hay các loại quýt muộn, với độ ngọt đậm đà nhờ phương pháp phủ đất và hương thơm đặc trưng, đều là những thực phẩm an toàn, bổ dưỡng mà bất kỳ ai cũng có thể yên tâm thưởng thức.

Đến Jeju, bạn có thể thoải mái thưởng thức những trái quýt vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe thật nhiều, thật đã!

Trải nghiệm hái quýt đảo Jeju

Những cánh đồng quýt độc đáo của Jeju thu hút nhiều khách du lịch. Và thông qua các phương tiện truyền thông, phim ảnh, chương trình thực tế, đảo Jeju ngày càng được nhiều du khách khắp nơi trên thế giới biết đến.

Một "cú bùng nổ" trước bộ phim "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt" khiến nhiều người chú ý đến du lịch ở đảo Jeju thì vào năm 2017, chương trình Hyori's Homestay của nữ ca sĩ - diễn viên Lee Hyori được phát sóng trên JTBC cũng khiến không ít người ào ào đến thăm Jeju. Tại mùa 1, người giúp việc tại homestay của Lee Hyori cũng rất tình cờ là IU (người thủ vai Ae Sun trong "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt"). Đến mùa 2, người giúp việc là Yoona (nữ ca sĩ của nhóm SNSD) và Park Bo Gum (người thủ vai Wang Sik - chồng IU trong phim "Khi cuộc đời cho bạn quả quýt").

Trong mùa này, Yoona có dịp cùng vợ chồng Lee Hyori đi hái quýt tại vườn - cũng là một trong những trải nghiệm thường thấy của người dân đảo và du khách khi đến đây vào mùa quýt.

Trải nghiệm hái quýt tại vườn, du khách có thể cho vịt ăn, giá vào cửa chỉ từ 5.000 won đến 12.000 won (khoảng 90.000 đến 220.000 đồng).

Hái quýt tại vườn ở đảo Jeju không chỉ có trải nghiệm ngoài trời, nếu thời tiết xấu, du khách có thể chọn hái quýt trong nhà vườn.

So với trong thành phố Jeju, thành phố Seogwipo có nhiều ánh sáng mặt trời và biên độ nhiệt trong này lớn, rất lý tưởng để trồng quýt. Nhìn chung, quýt ngon hơn hay không là do cách trồng, cách hái và cách bảo quản. Thông thường, khi tuyết rơi, người ta không đi hái quýt. Cư dân ở đây cho biết, dù quýt đã hái và được bảo quản tươi thì sau 1 tháng, chất lượng vẫn rất ngon.

Quýt Jeju có hương vị và chất lượng khác nhau tùy thuộc vào mùa thu hoạch và địa điểm trồng trọt. Có nhiều loại khác nhau, bao gồm Hallabong, Cheonhyehhyang, Hwanggeumhyang, Redhyang và Cheongyeon,...

Tùy thuộc vào thời điểm thu hoạch, quýt Onju được chia thành quýt 'chín rất sớm', quýt 'chín sớm' và quýt 'chín giữa-muộn'.

Quýt chín sớm là loại quýt được thu hoạch và vận chuyển sớm nhất vào giữa tháng 10. Mặc dù độ ngọt thấp hơn một chút so với nho chín sớm thông thường, nhưng vẫn có hương vị tươi mát và sảng khoái vì được vận chuyển đầu tiên.

Quýt chín sớm được thu hoạch từ giữa tháng 11 đến cuối tháng 12 và là loại quýt được trồng rộng rãi nhất. Hầu hết các loại trái cây họ cam quýt đều chín sớm và có lớp vỏ mỏng, mịn, dễ bóc. Quýt chín giữa là giống quýt được thu hoạch và vận chuyển muộn nhất. Chúng được thu hoạch vào tháng 12, lưu trữ và sau đó vận chuyển vào năm sau. Đây là loại quả họ cam quýt được thu hoạch muộn nhất và trước đây rất nhiều, nhưng hiện nay đang có xu hướng chín sớm.

Ngoài ra còn có sự phân loại trái cây họ cam quýt dựa trên nơi chúng được trồng.

Ở Jeju, quýt được chia thành quýt ruộng, quýt Tyvek và quýt nhà kính. Quýt Onju là loại quýt được trồng trực tiếp trên đồng ruộng và chiếm phần lớn sản lượng quýt Jeju.

Theo thời gian thu hoạch, quýt đồng được phân loại thành quýt chín rất sớm, quýt chín sớm và quýt chín giữa-muộn.

Quýt Tyvek là loại quýt được trồng bằng cách phủ đất vườn bằng Tyvek (một loại vải không dệt). Tyvek ngăn chặn cỏ dại và sâu bệnh, giảm thiểu việc sử dụng thuốc trừ sâu, phản xạ hơn 90% ánh sáng mặt trời, giúp quýt chín tốt và có hàm lượng đường cao hơn quýt thông thường, khiến quýt có hương vị ngon hơn. Quýt nhà là loại quýt được trồng trong nhà kính bằng nhựa vinyl có kiểm soát nhiệt độ thông qua hệ thống sưởi ấm. Những quả quýt này có hàm lượng đường cao hơn và độ axit thấp hơn quýt trồng tại vườn và được vận chuyển từ tháng 4 đến tháng 10. Vỏ quả mềm, nhiều nước và ít axit, mang lại hương vị dễ chịu.

Man-gam là loại quýt quý nổi bật với kích thước lớn và độ ngọt đậm đà. Chúng được để chín hoàn toàn trên cây trước khi thu hoạch, mang ý nghĩa "quýt chín muộn". Khác với quýt Onju được trồng ngoài trời và thu hoạch vào mùa thu, man-gam thường ra đời muộn hơn và chủ yếu được nuôi dưỡng trong nhà kính. Đặc điểm nổi bật của dòng cam này là quả to, vị ngọt đậm, khiến chúng ngày càng được ưa chuộng, đủ sức cạnh tranh với cả quýt ngoại nhập.

Phải kể đến quýt Hallabong - dẫn đầu dòng Man-gam. Tại đảo Jeju, loại quýt này bắt đầu được trồng rộng rãi từ năm 1997. Ban đầu, nó được gọi là "Bujihwa" theo tên Nhật Bản, nhưng sau nhiều tranh cãi về tên gọi như Hallabong, Tamnabong. Cuối cùng vào năm 1998, cái tên "Hallabong" được chọn vì hình dáng quả trông giống đỉnh núi Halla. Mùa thu hoạch kéo dài từ tháng 12 đến tháng 5, vỏ tuy dày nhưng dễ bóc bằng tay, mang lại sự tiện lợi cho người dùng.

Cheonhyehyang là kết quả lai tạo giữa Kiyomi, Encore và Marcot. Được trồng đại trà tại Jeju từ đầu những năm 2000, ban đầu loại quýt này mang tên Nhật Bản "Setoka", nhưng sau đó được đổi thành "Cheonhyehyang" – nghĩa là "hương thơm ngát ngàn dặm". Thu hoạch từ tháng 1 đến tháng 3, Cheonhyehyang nổi bật với chất lượng quả đồng đều, hình dáng hơi dẹt và vỏ mỏng, tạo cảm giác tinh tế khi thưởng thức.

Redhyang là giống quýt ngọt ngào, thịt quả mềm mại, dễ bóc vỏ, được trồng tại Jeju từ cuối những năm 2000. Đây là sản phẩm lai giữa Shiranui và Hallabong tại Nhật Bản. Ban đầu, nó có tên gọi khó nhớ là "Gampyeong", nhưng sau đó được đổi thành "Redhyang" nhờ màu cam đậm đặc trưng. Mùa thu hoạch từ tháng 12 đến tháng 2, vỏ mỏng, ít bị bong tróc, giúp Redhyang có giá trị thương mại cao.

Goldenhyang là giống lai giữa Nankou và Senchou, trong khi Kiyomi là sự kết hợp giữa Miyagawa Wase và Trovita Orange, đều được phát triển tại Nhật Bản. Goldenhyang được thu hoạch vào tháng 12, quả tròn, vỏ hơi khó bóc và có hạt bên trong. Trong khi đó, Kiyomi có bề mặt mịn hơn cam thông thường, vỏ dày hơn cam ngoại nhưng thịt quả mềm, mọng nước, thu hoạch từ cuối tháng 2 đến giữa tháng 4.

Hàn Quốc cũng đang nỗ lực tạo ra những giống mới như Sangdo Joseong, Gauhyang, Seolhyang, Sunnyte, Harye Joseong, Minihyang và Winter Prince. Những giống này mới được phổ biến đến các nông hộ, sản lượng còn hạn chế, nhưng hứa hẹn sẽ trở thành tương lai của ngành quýt Jeju khi được nhân rộng.

Pootgyul (quýt xanh) thường bị nhầm lẫn với quýt thông thường, nhưng thực chất là quýt chưa chín hoàn toàn, được trồng ngoài trời và thu hoạch để tận dụng các thành phần chức năng. Tại Jeju, thời gian xuất hàng của Pootgyul được quy định chặt chẽ từ ngày 1/8 đến 15/9, và chỉ những nông hộ được cấp phép mới tham gia. Để tránh nhầm lẫn với giống "Cheong gyul" truyền thống, cái tên "Pootgyul" được đặt riêng. Nếu xuất hàng ngoài thời gian quy định sẽ bị coi là không đạt chuẩn, và nông dân có thể bị phạt.

Pootgyul chứa hàm lượng axit citric cao gấp 3 lần quýt chín, giúp phân giải axit lactic – nguyên nhân gây mệt mỏi, đồng thời thúc đẩy trao đổi chất. Nghiên cứu gần đây còn cho thấy hàm lượng polyphenol chống lão hóa và béo phì cao gấp đôi, cùng flavonoid với tác dụng chống viêm, ngừa ung thư và hỗ trợ phòng chống dementia cao gấp 4 lần so với quýt chín. Chính những giá trị này đã khiến Pootgyul ngày càng được chú ý.