Mắc ung thư do virus HPV từ chính thói quen hằng ngày

Cô gái T.N.M (20 tuổi, Hà Giang) mắc bệnh ung thư cổ tử cung giai đoạn 2, dù chưa quan hệ tình dục. Được biết, bệnh xuất phát từ thói quen giặt đồ chung máy giặt tập thể, khi giặt đồ lót cô gom chung với quần áo bẩn vài ngày rồi mới giặt. Khi M bị rối loạn kinh nguyệt, dịch âm đạo bất thường đi khám mới phát hiện ung thư cổ tử cung do virus HPV. Trường hợp của cô là hồi chuông cảnh tỉnh với tất cả chị em phụ nữ, bất kỳ ai dù quan hệ tình dục hay chưa vẫn có nguy cơ mắc ung thư do HPV.

Tương tự như M, bạn H.N.L (21 tuổi) chưa từng quan hệ tình dục bị sùi mào gà do lây nhiễm chéo khi đi khám bệnh tại cơ sở không đảm bảo kiểm soát nhiễm khuẩn. L. bị nổi nốt sùi nhỏ, màu đỏ nằm sát nhau như hình bông súp lơ rất ngứa ngáy khó chịu. Vì để tránh tai tiếng, L. không đi khám mà mua thuốc uống vì cho rằng chưa quan hệ tình dục thì sẽ không mắc các bệnh sinh dục nguy hiểm.

Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC, virus HPV chủ yếu lây truyền qua đường tình dục, kể cả tiếp xúc tay với bộ phận sinh dục hoặc quan hệ tình dục đường miệng. Thói quen dùng chung khăn tắm, giặt chung đồ lót cũng có nguy cơ lây nhiễm virus HPV. Bao cao su không bảo vệ phụ nữ 100% nguy cơ nhiễm HPV vì virus còn có thể lây qua tiếp xúc da ở vùng âm hộ, hậu môn. Đặc biệt, HPV có thể lây truyền dọc từ mẹ sang con trong lúc sinh và gây ra đa bướu gai đường hô hấp.

Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ mắc ung thư cao (xếp thứ 90/185 quốc gia), tỷ lệ tử vong do ung thư xếp 50/185 trên thế giới và đang có xu hướng "trẻ hóa". Mỗi năm, thế giới có hơn 600.000 người mắc mới ung thư cổ tử cung do virus HPV, khiến tỷ lệ người mắc bệnh này chỉ đứng sau ung thư Vú, chưa kể ung thư hầu họng, ung thư hậu môn, ung thư dương vật, ung thư âm hộ, u nhú sinh dục và các bệnh khác do virus HPV gây ra đều có thể gây nguy hiểm ở cả nam và nữ.

Điều may mắn rằng, vắc xin Gardasil và Gardasil 9 (Mỹ) là hai loại vắc xin trên thế giới có hiệu quả phòng được 6 bệnh ung thư do virus HPV ở nam và nữ giới chỉ trong một mũi tiêm. Đây đều là những bệnh đáng sợ, để lại gánh nặng về sức khỏe, tinh thần và kinh tế của từng cá nhân, gia đình và cộng đồng.

1. Ung thư cổ tử cung

Phải cắt bỏ một phần hay toàn bộ cổ tử cung, mất đi quyền làm mẹ, bệnh tái phát, di căn, chi phí điều trị lớn, ảnh hưởng nghiệm trọng đến tâm lý và hạnh phúc gia đình,… là những gánh nặng bệnh tật mà ung thư cổ tử cung đang gây ra cho hàng triệu phụ nữ. 99,7% trường hợp ung thư cổ tử cung có sự hiện diện của virus HPV.

2. Ung thư hậu môn

Ung thư hậu môn là bệnh lý ác tính phát sinh từ hậu môn. Đây là một trong những bệnh ung thư nghiêm trọng nhất khi nam giới nhiễm virus HPV, do hai type HPV 16 và 18. Người có tiền sử mắc mụn cóc sinh dục tiềm ẩn nguy cơ mắc ung thư hậu môn rất cao. Năm 2020, Việt Nam ghi nhận 579 ca mắc mới và 321 ca tử vong do ung thư hậu môn.

3. Ung thư âm hộ

Ung thư âm hộ là bệnh ung thư xảy ra bề mặt ngoài của cơ quan sinh dục nữ. Virus HPV 16, 18 là tác nhân chính gây bệnh (chiếm đến 50-65%), bên cạnh yếu tố tuổi tác và có tổn thương tân sinh trong biểu mô âm hộ. Bệnh tiến triển thầm lặng, ảnh hưởng nghiêm trong đến sức khỏe và thiên chức làm mẹ của người phụ nữ.

4. Ung thư âm đạo

Ung thư âm đạo xảy ra do các tế bào ở âm đạo phát triển vượt quá khả năng kiểm soát của cơ thể. Tế bào ung thư có thể xâm lấn và di căn xa tới các cơ quan bộ phận khác nhau của cơ thể (như phổi) và tiếp tục phát triển tại đó. Ung thư âm đạo ít gặp chiếm khoảng 3-5% ung thư phụ khoa. Giống như ung thư âm hộ, virus HPV 16, 18 là tác nhân gây 50-65% trường hợp bị ung thư âm đạo.

5. Ung thư vòm họng

Virus HPV type 16 là tác nhân chính gây ung thư vòm họng, virus có thể lây nhiễm vào khoang miệng và gây ung thư sau nhiều năm. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư vòm họng khoảng 12%, cao so với các bệnh khác. Tiêm vắc xin HPV làm giảm 88% nguy cơ nhiễm virus HPV qua đường miệng.

6. Ung thư dương vật

Ung thư dương vật là bệnh hiếm gặp nhưng có thể gây vô sinh và tử vong nhanh. Mỗi năm toàn cầu có khoảng 11.200 trường hợp mắc ung thư dương vật. Không cắt bao quy đầu và phơi nhiễm với virus HPV là nguyên nhân gây bệnh. Có đến 30-90% trường hợp ung thư dương vật do hai tuýp virus HPV 16,18.

Nhiễm HPV nguy cơ cao thường không gây biểu hiện lâm sàng rõ ràng trên người bệnh, chỉ có thể phát hiện nhờ vào xét nghiệm tìm HPV. Tuy nhiên, nam giới vẫn chưa có phương pháp tầm soát xét nghiệm virus HPV, vì vậy ngoài việc quan hệ tình dục an toàn, tầm soát định kỳ để sớm phát hiện dấu hiệu bất thường ở nữ, thì tiêm đủ vắc xin phòng HPV vẫn là biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa các bệnh ung thư nguy hiểm do virus HPV.

"Việt Nam đang lưu hành 2 loại vắc xin HPV là tứ giá và cửu giá. Vắc xin tứ giá Gardasil phòng nhiễm 4 chủng HPV 6, 11, 16, 18, có hiệu quả bảo vệ hơn 90% chống nhiễm virus HPV dai dẳng đường sinh dục, phòng ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo, tổn thương tiền ung thư cổ tử và sùi mào gà. Trong khi đó, vắc xin cửu giá Gardasil 9 phòng được 9 chủng virus HPV nguy cơ cao gồm 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58 với hiệu quả bảo vệ lên đến 94%. Đặc biệt, Gardasil 9 được mở rộng đối tượng tiêm chủng ở nam giới, cộng đồng LGBT, không giới hạn yếu tố quan hệ tình dục giúp phòng mụn cóc ở cơ quan sinh dục và ung thư cơ quan sinh dục nam, nữ, hậu môn", BS Chính cho biết thêm.

Hiện các loại vắc xin này đang lưu hành đầy đủ, thoải mái tiêm lẻ tại 106 trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc với nhiều ưu đãi giá hấp dẫn.