Luật sư phía Nguyễn Hải Phong và Thu Minh tiếp tục chỉ ra vi phạm của NSX "Ngôi Nhà Bươm Bướm", mức phạt có thể lên đến 1 tỷ đồng?

Sự việc NSX phim "Ngôi Nhà Bươm Bướm" sử dụng trái phép các ca khúc của nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong, ca sĩ Thu Minh và Noo Phước Thịnh dường như khó có thể đi đến hồi kết nhanh chóng. 

Mới đây, bên phía ekip của nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong và Thu Minh tiếp tục đưa ra những lý giải từ luật sư đại diện về các vi phạm của NSX phim "Ngôi Nhà Bươm Bướm". Qua đó chỉ ra được các lỗi sai của ekip phim "Ngôi Nhà Bươm Bướm" khi xin phép "nhầm địa chỉ", nhầm "đối tượng" và bảo vệ nhầm "quyền".

Cụ thể, luật sư đại diện cho nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong và Thu Minh đã làm rõ các vấn đề xoay quanh sự việc này như sau:

1. Việc sử dụng các ca khúc Taxi và Đường Cong của đoàn phim đã vi phạm quy định nào về luật Sở hữu trí tuệ?

NSX phim đã có hai hành vi trái phép là sử dụng “bản ghi âm” ca khúc Taxi và sử dụng “tác phẩm” Đường Cong.

Hành vi thứ nhất - Sử dụng trái phép “bản ghi âm” bài hát Taxi:

- Phía NSX bộ phim đã sử dụng bản ghi âm ca khúc Taxi mà không xin phép

- Phía NSX bộ phim sử dụng mà không trả phí (tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất)

- Phía NSX bộ phim xâm phạm “quyền độc quyền” của chủ sở hữu

Thực tế, phía NSX đã xin phép và trả phí tác quyền qua Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (“VCPMC”). VCPMC “bảo vệ quyền tác giả” tức là các quyền của tác giả đối với tác phẩm, chứ không  “bảo vệ quyền liên quan”, là các quyền của người biểu diễn, nhà sản xuất. Ở Việt Nam, đối với bản ghi âm, các nghệ sĩ thường ủy quyền cho Hiệp hội Công nghiệp ghi âm Việt Nam (RIAV). Hiện nay đoàn phim đã thừa nhận hành vi vi phạm đối với ca khúc "Taxi".

Biên bản mà NSX công bố rằng mình đã mua quyền tác giả tại VCPMC trong đó ngoài ca khúc "Mãi Mãi Bên Nhau" còn có 2 ca khúc do ca sĩ Thu Minh thể hiện là "Đường Cong" và "Taxi".

Hành vi thứ hai - Sử dụng ca khúc Đường Cong trái phép, sai với mục đích cấp phép ban đầu và vi phạm quyền của tác giả Nguyễn Hải Phong đối với tác phẩm

Hiện nay, phía NSX phim không thừa nhận hành vi vi phạm đối với ca khúc Đường Cong. Luật sư đại diện của đoàn phim khẳng định họ chỉ vi phạm đối với ca khúc Taxi. Tuy nhiên, luật sư bên phía Nguyễn Hải Phong và Thu Minh có đủ cơ sở để khẳng định đoàn phim vi phạm quyền tác giả đối với ca khúc Đường Cong. Cụ thể:

- Thứ nhất, hợp đồng VCPMC cấp phép cho đoàn phim sử dụng tác phẩm Đường Cong với 04 điều kiện chính: (i) hình thức sử dụng: làm bài hát phụ trong phân đoạn (không được sử dụng làm bài hát chủ đề trong phim; (ii) chỉ được quyền sao chép quyền tác giả đối với “tác phẩm”, không áp dụng với quyền liên quan của người biểu diễn, bản ghi âm của nhà sản xuất; (iii) Trong quá trình sử dụng “phải đảm bảo sự toàn vẹn của tác phẩm, không sửa đổi phần lời, phần nhạc”; và (iv) Nếu bất kỳ việc sử dụng nào ngoài các hình thức nêu trên thì phải thông báo lại cho VCPMC và được chấp thuận bằng văn bản mới được sử dụng.

Sau khi Bộ phim được công chiếu, chúng tôi phát hiện ekip đoàn phim đã “trình diễn” tác phẩm bằng việc cho người khác hát phân đoạn của tác phẩm, sửa đổi lời bài hát, đã thêm thắt hòa âm phối khí phần nhạc. Hành vi này đã sai hoàn toàn với mục đích cấp phép ban đầu và vi phạm nghiêm trọng hợp đồng với VCPMC đại diện tác giả cấp phép. 

- Thứ hai, hành vi trình diễn không được phép nhưng công chiếu đến khán giả qua Bộ phim đã vi phạm Luật và phương hại đến quyền tác giả. Cụ thể ca khúc "Đường Cong" mở đầu bộ phim với cảnh quay một vũ nữ nhảy múa và có các động tác mang tính khêu gợi theo nhận xét và phản ánh từ các khán giả. Trong khi đó, với vai trò là tác giả, nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong sáng tác ca khúc với ý nghĩa tôn vinh vẻ đẹp hình thể của phụ nữ thông qua đường cong trên cơ thể, hoàn toàn không phải là dụng ý khêu gợi như hình ảnh và nội dung phim chuyển tải để lôi kéo người xem ngay tại phần mở đầu của bộ phim. Với hành vi đọc và hát lời thoại sửa đổi không phải là lời thoại gốc của ca khúc Đường Cong, NSX phim "Ngôi Nhà Bươm Bướm" đã vi phạm Điều 28.5 Luật SHTT: “sửa chữa, cắt xén, xuyên tạc tác phẩm gây phương hại đến danh dự, uy tín của tác giả” và trái với các nội dung cấp phép ban đầu của VCPMC.

2. Hành vi xâm phạm tài sản trí tuệ của nhà sản xuất Bộ phim có thể phải chịu trách nhiệm hành chính và hình sự ra sao?

Về trách nhiệm hành chính: vì đã tồn tại nhiều hành vi vi phạm cùng một lúc, nên theo quy định của Nghị định số 131/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực quyền tác giả, quyền liên quan, NSX phim "Ngôi Nhà Bươm Bướm" có thể phải chịu nhiều mức phạt hành chính cùng một lúc. Cụ thể:

Đối với hành vi xâm phạm quyền sao chép bản ghi âm, Điều 27 Nghị định này quy định “Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng đối với hành vi sao chép bản ghi âm mà không được phép của chủ sở hữu quyền của nhà sản xuất bản ghi âm”. Biện pháp khắc phục là “Buộc dỡ bỏ bản sao bản ghi âm dưới hình thức điện tử, trên môi trường mạng và kỹ thuật số”.

Đối với hành vi sử dụng bản ghi âm đã công bố nhằm mục đích thương mại, Điều 29 Nghị định này quy định rõ “Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng bản ghi âm đã công bố nhằm mục đích thương mại trong môi trường kỹ thuật số mà không trả tiền sử dụng cho chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan theo quy định”. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc gỡ bỏ khỏi môi trường mạng và kỹ thuật số.

Còn đối với hành vi trình diễn trong Bộ phim, Điều 13 Nghị định này quy định rõ hành vi xâm phạm quyền cho phép biểu diễn tác phẩm trước công chúng, “Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi biểu diễn tác phẩm thông qua các chương trình ghi âm, ghi hình hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định”.

Như vậy tổng mức phạt hành chính có thể lên tới gần 100 triệu đồng.

Về khả năng hình sự: Bộ luật hình sự 2015 (được sửa đổi bổ sung năm 2017) cũng đã quy định rõ tại Điều 225 “Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan”. 

Theo đó, “1. Người nào không được phép của chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan mà cố ý thực hiện một trong các hành vi sau đây, xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đang được bảo hộ tại Việt Nam với quy mô thương mại hoặc thu lợi bất chính từ 50.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm: a) Sao chép tác phẩm, bản ghi âm, bản ghi hình; b) Phân phối đến công chúng bản sao tác phẩm, bản sao bản ghi âm, bản sao bản ghi hình.”;

Nếu là pháp nhân thương mại nếu thực hiện theo Khoản 1 nêu trên với “quy mô thương mại hoặc thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại cho chủ thể quyền tác giả, quyền liên quan từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc hàng hóa vi phạm trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng” hoặc mức thu lợi thấp hơn “nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng”.

Riêng doanh thu phòng vé của "Ngôi Nhà Bươm Bướm" tính đến ngày 10/9/2019 đã đạt hơn 8,8 tỷ đồng.

Trước đó, có thông tin cho rằng Noo Phước Thịnh vì bị ngó lơ nên đã yêu cầu NSX bồi thường đến 500 triệu đồng.

3. Kết luận từ phía luật sư đại diện của Nguyễn Hải Phong và Thu Minh:

Liên quan đến lùm xùm vi phạm bản quyền này, hiện nay luật sư hai bên đang giải quyết vụ việc. Phía đoàn làm phim không thừa nhận họ vi phạm ca khúc Đường Cong mà chỉ vi phạm ca khúc Taxi. Do vậy phía luật sư của Nguyễn Hải Phong và Thu Minh đã cung cấp đến báo chí chi tiết hành vi vi phạm của NSX phim để làm sáng tỏ, góp phần phổ biến kiến thức quyền tác giả, quyền liên quan đến nhiều nghệ sĩ và công chúng. Đồng thời cũng mong muốn hai bên có thể đạt được các đàm phán để không ảnh hưởng đến khán giả, uy tín các diễn viên nói riêng và giới nghệ sĩ nói chung.

Trước mắt, phía ekip của nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong và ca sĩ Thu Minh chưa áp dụng biện pháp pháp lý nào về cả dân sự, hành chính và hình sự mà hướng tới việc tôn trọng thỏa thuận các bên, để NSX lựa chọn việc thanh toán phí trả sau chứ không phải là yêu cầu bồi thường. Theo thông lệ, khi vi phạm thì dù bên bị vi phạm có khởi kiện yêu cầu bồi thường hay không, bên vi phạm vẫn phải trả phí sử dụng (vì đã phát sinh hành vi sử dụng). Mức phí này theo thỏa thuận của các bên và không phải là mức bồi thường.