Luật sư phân tích pháp lý vụ 2 anh em bị đánh trọng thương khi cứu người

Ngày 11/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Bắc Ninh đã ra quyết định tạm giữ hình sự đối với Trịnh Đình Luân (sinh năm 1991) và Trịnh Đình Long (sinh năm 1994, em trai Luân), cùng trú tại thôn Lập Ái, xã Đại Lai, tỉnh Bắc Ninh. Luân và Long bị điều tra về hành vi Cố ý gây thương tích và Gây rối trật tự công cộng.

Nạn nhân là anh anh Nguyễn Đức Vĩnh (sinh năm 1982) và em trai là Nguyễn Bá Trung (sinh năm 1988, em trai anh Vĩnh), cùng trú xã Nhân Thắng, tỉnh Bắc Ninh. Trước đó cặp đôi nạn nhân đã có lòng cứu người gặp nạn nhưng lại bị đánh nhập viện. 

Trao đổi với PV dưới góc độ pháp lý, TS.LS Đặng Văn Cường, cho biết, với diễn biến sự việc, việc cơ quan điều tra công an tỉnh Bắc Ninh ra lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp và lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp và quyết định tạm giữ hình sự đối với hai đối tượng là có căn cứ.

Theo luật sư Cường, pháp luật bảo vệ tính mạng, sức khỏe của mọi công dân, hành vi đánh người nơi công cộng, gây mất an ninh trật tự như vậy là hành vi vi phạm pháp luật, có dấu hiệu tội phạm. Trong tình huống này, các đối tượng không chỉ vi phạm nghiêm trọng đạo đức xã hội mà còn vi phạm pháp luật, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội nên việc xem xét làm rõ để xử lý là có căn cứ.

Theo quy định của pháp luật, đường giao thông, nơi có thể diễn ra các hoạt động tập thể, công cộng là nơi công cộng. Hành vi của công dân nơi công cộng là phải tuân thủ pháp luật để đảm bảo mọi người đều được an toàn nơi công cộng. Hành vi tụ tập đông người để đánh người nơi công cộng là hành vi gây rối trật tự công cộng và cố ý gây thương tích.

Trong trường hợp có mâu thuẫn xô xát từ trước và có thách thức, đe dọa lẫn nhau thì sẽ xem xét xử lý cả hai bên. Còn trường hợp người đàn ông không kịp thời cấp cứu do trở ngại khách quan, không có điều kiện cứu giúp ngay tại thời điểm đó nhưng sau đó đã gọi người đến cứu giúp nạn nhân thì hành vi này là phù hợp với quy định của pháp luật.

"Các đối tượng hành hung các nạn nhân trong tình huống này là hành vi vi phạm pháp luật, dù người đàn ông có lỗi, không cấp cứu kịp thời nạn nhân thì cũng không phải là căn cứ để các đối tượng này có thể sử dụng vũ lực, tấn công, gây thương tích cho nạn nhân như vậy".

Ông Cường phân tích thêm, nếu không hài lòng về việc cứu giúp, do mâu thuẫn cá nhân hoặc do nguyên nhân khác mà thực hiện hành vi đánh người, thì đây là hành vi vi phạm pháp luật. Nếu vì lý do mâu thuẫn hoặc nhỏ nhặt mà đánh người, thì hành vi còn có thể được xác định là có tính chất côn đồ.

Luật sư cũng đồng tình, trong trường hợp thông tin ban đầu là đúng, kết quả điều tra xác minh cho thấy các đối tượng này vì ý thức coi thường pháp luật mà tấn công, hành hung, gây thương tích cho nạn nhân và gây rối trật tự công cộng thì cần phải xử lý nghiêm bằng chế tài hình sự về tội cố ý gây thương tích và tội gây rối trật tự công cộng.

Cứu người là vấn đề đạo đức xã hội và là trách nhiệm pháp lý

TS.LS Đặng Văn Cường chia sẻ, trong trường hợp không có điều kiện cứu giúp thì không phải chịu trách nhiệm pháp lý. Tuy nhiên, người không có điều kiện cứu giúp thì cũng có thể gọi điện cho xe cứu thương, gọi người khác đến cứu giúp, hành vi từ chối cứu giúp người trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng có thể gây ra mâu thuẫn, xung đột, có thể làm mất đi cơ hội sống của nạn nhân.

Đặc biệt là trong những tình huống nguy cấp thì nhiều người có thể không giữ được bình tĩnh, có những hành xử không phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

Bởi vậy vụ việc này cũng sẽ là bài học cho các bên trong việc ứng xử khi có tình huống khẩn cấp xảy ra. Nhưng dù gì thì hành vi đánh người cũng là vi phạm pháp luật, người thực hiện hành vi cố ý gây thương tích cho người khác và gây rối trật tự công cộng thì sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, hành vi không thể dung thứ.

Sự việc cũng cho thấy đã có sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức xã hội, chỉ vì mâu thuẫn nhỏ nhặt, vì bực tức cá nhân. Hoặc, vì hiểu lầm mà các đối tượng sẵn sàng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm đến trật tự công cộng và gây ra thương tích cho nạn nhân. Hành vi này rất đáng lên án và bị dư luận xã hội bức xúc nên cơ quan chức năng sẽ sớm làm rõ để xử lý theo quy định.

"Cứu người là việc nghĩa, thông thường nếu cứu người khác thì sẽ được nạn nhân và gia đình nạn nhân mang ơn. Việc gia đình nạn nhân, người thân của nạn nhân hành hung tấn công lại người đang cứu người là chuyện rất hiếm khi xảy ra, trừ trường hợpngười nhà nạn nhân hiểu nhầm người cứu người là người gây ra tai nạn".

Theo ông Cường, hành vi cứu người đòi hỏi phải kịp thời, thiện chí, mang lại những giá trị tích cực. Khi cứu người thì cần đề phòng tình huống bị hiểu lầm, có thể quay phim chụp ảnh lại hiện trường trước khi cứu giúp hoặc có người làm chứng. Nếu trong trường hợp có nguy cơ hiểu lầm thì phải nhẹ nhàng bình tĩnh tìm cách giải quyết, giải thích cho mọi người biết mình đang làm việc tốt chứ không phải là người gây ra sự việc.

Thực tế cũng xảy ra một số trường hợp do hiểu lầm về người cứu người, một số người tưởng rằng họ là người gây ra sự việc nên đã hành hung. Bởi vậy khi cứu người trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng thì cần phải đề phòng tình huống bị hiểu lầmvà hành vi thái độ thể hiện sự thiện chí, biểu hiện ra bên ngoài là lòng tốt để tránh sự hiểu lầm và mâu thuẫn không đáng có.

Mọi hành vi dùng vũ lực để giải quyết mâu thuẫn đều là hành vi vi phạm pháp luật, nếu vì hiểu lầm hoặc vì mâu thuẫn cá nhân mà dùng vũ lực tấn công người khác thì đây là hành vi vi phạm pháp luật, người vi phạm pháp luật sẽ phải chịu chế tài, trong đó không loại trừ trường hợp sẽ bị xử lý hình sự.

"Thông thường thì người được cứu giúp và gia đình họ sẽ rất biết ơn người đã cứu giúp mình, việc hành hung trở lại đối với người cứu giúp mình chỉ có thể là hiểu lầm hoặc do mâu thuẫn từ trước đó. Vấn đề này cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ để đánh giá tính chất nguy hiểm của hành vi, giải quyết vụ việc một cách khách quan và đúng pháp luật", luật sư Cường nhận định.