Loại quả tưởng chỉ để cho gà ăn, ai ngờ người Nhật xếp vào hàng “trái cây chữa bệnh”, bán đắt hơn nho Mỹ

Có một loại quả mùa hè từng bị xem là “quà vặt quê mùa”, rụng đầy vườn. Ngày xưa người ta thường chỉ ăn chơi vài quả cho mát, chứ ít ai nghĩ nó có thể bước chân vào siêu thị cao cấp, xuất hiện trong giỏ quà sang trọng hay được săn lùng ở tận nước ngoài. Vậy mà hiện tại, loại quả này đang được người Nhật xếp vào danh sách trái cây tốt cho sức khỏe, bán với giá cao hơn cả nho Mỹ và trở thành niềm tự hào của nông sản Việt và đó chính là vải thiều.

Vải thiều hiện đang bước vào chính vụ tại nhiều địa phương trên cả nước, tập trung chủ yếu ở miền Bắc như Bắc Giang, Hải Dương, Hưng Yên, Quảng Ninh và một số tỉnh trung du với các giống vải đa dạng như vải sớm, vải thiều chính vụ và vải u hồng. Tùy theo vùng trồng, thời điểm thu hoạch có thể dao động từ giữa tháng 5 đến hết tháng 7. Trong đó, Bắc Giang là địa phương có sản lượng lớn nhất, được xem là “thủ phủ vải thiều”. Theo thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Giang, năm nay dự kiến vải sớm thu hoạch từ ngày 25/5 - 15/6; vải chính vụ thu hoạch từ ngày 10/6 - 30/7. Sản lượng toàn tỉnh ước đạt khoảng 165.000 tấn, với gần 30% sản lượng được quy hoạch dành cho xuất khẩu.

Tại huyện Lục Ngạn (Bắc Giang), giá vải thiều tại vườn hiện đang dao động từ 35.000 đến 65.000 đồng/kg tùy theo chất lượng và thời điểm thu hái. Đây được xem là mức giá cao so với nhiều mùa vụ trước, phản ánh nhu cầu tiêu thụ tích cực ngay từ đầu vụ. Không chỉ tiêu thụ trong nước, vải thiều Việt Nam, đặc biệt là vải thiều Lục Ngạn, đang được xuất khẩu mạnh sang nhiều thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và một số nước châu Âu. Riêng tại Nhật Bản, loại quả này được xếp vào nhóm trái cây cao cấp, thường được đóng hộp trang trọng và bày bán trong siêu thị lớn. Giá bán lẻ tại đây dao động từ 400.000 đến 500.000 đồng/kg, có thời điểm thậm chí vượt cả giá của nho Mỹ hoặc cherry nhập khẩu.

Để vào được thị trường Nhật, quả vải Việt phải vượt qua các tiêu chuẩn kiểm dịch khắt khe, không có tồn dư thuốc bảo vệ thực vật và phải được bảo quản lạnh ngay sau khi thu hoạch. Một số lô hàng được xử lý bằng công nghệ chiếu xạ và bảo quản đặc biệt để giữ độ tươi ngon suốt hành trình dài. Đặc biệt ở Nhật Bản, vải thiều không chỉ được xem là loại trái cây cao cấp mà còn được đánh giá cao trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Một số nghiên cứu tại Nhật cho thấy chiết xuất từ quả vải chứa polyphenol và flavonoid có khả năng chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ giảm viêm và tăng cường miễn dịch. Người Nhật thường sử dụng vải tươi như một món tráng miệng tự nhiên trong mùa hè để làm mát cơ thể, đồng thời kết hợp với các phương pháp thực dưỡng để cân bằng nội tạng và cải thiện tiêu hóa. Ngoài ra, vải còn được ứng dụng trong một số sản phẩm thực phẩm chức năng hỗ trợ làm đẹp da và duy trì năng lượng cho cơ thể. Việc người Nhật sử dụng trái vải không đơn thuần vì hương vị, mà còn vì họ tin vào lợi ích phục hồi cơ thể mà loại quả này mang lại.

Tuy nhiên, vải thiều cũng được xếp vào nhóm trái cây có tính nhiệt. Việc ăn quá nhiều trong thời gian ngắn có thể khiến cơ thể bị nóng trong, gây nổi mụn, nhiệt miệng hoặc rối loạn tiêu hóa. Để tận dụng tốt lợi ích từ vải mà vẫn đảm bảo sức khỏe, nhiều người thường kết hợp ăn vải cùng các thực phẩm có tính mát như nước đậu xanh, chè đậu đen hoặc trà thảo mộc. Ngoài ra, thời điểm ăn cũng rất quan trọng: nên ăn vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều, tránh lúc đói hoặc sát giờ ngủ. Với những người có cơ địa nóng, trẻ nhỏ và người cao tuổi, việc ăn vải cần điều độ để đảm bảo cơ thể luôn trong trạng thái cân bằng trong suốt mùa hè.

Không phải tự nhiên mà mỗi mùa hè về, người dân Hà Nội hay miền Bắc đều truyền tai nhau: “Không ăn vải là chưa thấy hè đến”. Dù ngày nay vải đã trở thành mặt hàng cao cấp tại nhiều nước, nhưng với người Việt, đây vẫn là thứ quả thân thuộc, gắn với ký ức tuổi thơ và những buổi trưa oi ả bên mâm cơm gia đình.

Việc vải thiều Việt Nam vươn ra thế giới không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn thể hiện sự nâng tầm của nông sản nội địa. Từ một loại quả tưởng chỉ để làm món tráng miệng đơn thuần, giờ đây vải thiều đã góp phần định hình bản sắc ẩm thực Việt trên bản đồ trái cây quốc tế.

H. Trang