Lặng người trước một Hà Nội chân thực trên yên xe máy dưới góc nhìn nghệ thuật của nhiếp ảnh gia người Anh

Tại các nước Đông Nam Á, xe máy chính là phương tiện phổ biến nhất trên đường phố, dù ở nông thôn hay thành thị. Khoảng từ những năm 90 của thế kỷ trước, hình ảnh những chiếc xe máy chất đầy hàng hóa cao thành từng chồng dường như đã trở thành nét văn hóa đường phố đặc trưng, gây ấn tượng mạnh với mọi du khách quốc tế lần đầu tiên đặt chân đến các thành phố nơi đây.

Vào đầu tháng 5 vừa rồi, bộ ảnh ghi lại những chiếc xe máy Hà Nội “chở cả thế giới trên lưng” của nhiếp ảnh gia người Anh Jon Enoch đã được hoàn thành. Sau cùng, đây là dự án mà Jon đã ấp ủ khá lâu và anh quyết định đăng tải một phần của bộ ảnh trên chuyên trang du lịch Amusing Planet.

Trong chuyến đi vòng quanh Đông Nam Á lần đầu vào 15 năm trước, cũng như bao khách du lịch quốc tế khác, Jon Enoch bị choáng ngợp với số lượng xe máy “khổng lồ” ở các quốc gia này. Đặc biệt là trước mật độ lưu thông xe cộ dày đặc, tình trạng "khủng hoảng" mỗi khi tắc đường, anh đã tự hỏi "Họ làm thế nào để có thể xoay sở và băng qua đường".

Dần dà, vị nhiếp ảnh gia bị mê hoặc bởi những chiếc xe máy trên đường phố Hà Nội, anh quay trở lại đây nhiều lần, ghi lại mọi khoảnh khắc quý giá mà anh chứng kiến, nhất là với những chiếc xe chở hàng cồng kềnh của người dân lao động đất thủ đô.

Tiếp tục là những câu hỏi thắc mắc về khả năng trở hàng “bất chấp cả những định lý trong vật lý thông thường”, thế nhưng với Jon, chính sự khác thường có phần “phi thường” đó đã khiến anh càng mê mẩn hơn những chiếc xe.

“Tôi bắt đầu bị mê hoặc bởi những người lái xe và việc giao hàng của họ. Những cuộc giao hàng thực sự khác thường như kệ trứng khổng lồ, những túi đá tảng cao chót vót hay một rổ hoa khổng lồ. Thật ấn tượng đến nỗi tôi muốn hỏi mọi người rằng tôi có thể chụp ảnh họ không?”, Jon chia sẻ.

Xe hai bánh (xe đạp, xe đạp điện, xe máy…) là phương tiện giao thông phổ biến nhất ở Việt Nam, đặc biệt là ở những thành phố có mật độ dân cư đông đúc như Hà Nội.

Để tránh những con đường chính vào giờ cao điểm hay tách nghẽn, thì những chiếc xe tay ga được lựa chọn vì phù hợp "lách" qua các con ngõ nhỏ hẹp và ngã tư. Tuy vóc dáng nhỏ nhưng khả năng vận chuyển của mỗi chiếc xe lại lớn hơn rất nhiều lần so với tổng thể.

Với những người lao động còn khó khăn, thì chiếc xe này là cả cuộc sống của họ.

Sau yên xe, đó có thể là hàng hoá họ vận chuyển, đó có thể là những sản phẩm họ buôn bán. Tâm lý chung là “chở nhiều nhất có thể”, bất chấp cả rủi ro.

Trên chiếc xe đó, mỗi yên xe còn chở cả những nhọc nhằn lam lũ của kiếp người - thứ mà chỉ nghệ thuật mới có thể lột tả. Những chiếc xe sương gió phủ đầy, lòng người còn sần sùi và chai sạn hơn.

Trên chiếc xe đó, mỗi yên xe còn chở cả những ước mơ và niềm tin nho nhỏ - thứ mà cũng chỉ nghệ thuật mới có thể lột tả. Những chiếc xe vun vút ánh đèn lấp lánh, lòng người còn mơ hồ và tủm tỉm trước những niềm vui cỏn con.

Hà Nội từng đề xuất cấm xe máy lưu hành trong thành phố vào năm 2030 để giảm thiểu ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường. Trước khả năng đó, Jon nói: "Tôi đã lên kế hoạch cho loạt ảnh trong một thời gian dài. Vì vậy, khi đọc được rằng xe máy sẽ bị cấm trong vòng 10 năm tới, tôi biết rằng mình phải bay tới và hoàn thành dự án này càng sớm càng tốt".

Jon cũng đã được tờ The Guardian phỏng vấn sau khi bộ ảnh trở nên nổi tiếng trên MXH, về một bộ ảnh kỳ công, về một Hà Nội và những con người mà anh ngưỡng mộ, trân trọng.