Kỳ lạ loài vật động vật có khẩu vị “nặng" nhất Trái đất: Chỉ ăn đá và thải cát mà con nào cũng béo múp

Lithoredo abatanica là tên một loài hà đục gỗ và chỉ có ở sông Abatan của Philippines, quốc gia ở Châu Á. Nhưng không như tất cả các anh em nhà hà đục gỗ cần đến món gỗ, chúng chỉ xơi mỗi một món đá suốt cả đời.

Nhân công tạo cát của dòng Abatan

Ở Philippines, sông Abatan chảy dọc theo phía đông thành phố Bohol, cắt qua các thị trấn Catigbian, Antequera, Balilihan và Maribojoc. Trước khi có đường bộ, con sông này đóng vai trò là tuyến giao thông chủ lực của vùng.

Nhờ có nước và phù sa bồi đắp, hai bên bờ Abatan dày đặc thực vật, chí ít cũng có 273 loài. Động vật hoang dã kéo tới, tổng cộng 67 loài, trong đó bao gồm cả đom đóm hiếm Pteroptyx macdermotti.

Thú vị là vào năm 2006 trên dòng sông này, người ta bất ngờ phát hiện một loại hà đục gỗ khá to, thân dài khoảng 15cm, răng cùn. Chúng không cần mẫn đục gỗ mà gặm đá, sau đó "đi nặng" ra cát. 

Cứ tưởng chỉ những loài ăn san hô ngoài biển (ví dụ như cá vẹt) mới là nhân công tạo cát của tự nhiên, nào ngờ đến cả môi trường nước ngọt cũng có một "lao động" đêm ngày điên cuồng bào đá.

Đột biến của nhà hà đục gỗ

Vốn dĩ từ xưa, hà đục gỗ (Teredinidae) đã là nỗi phiền đối với các nhà đi biển. Bằng khả năng tiêu hóa được gỗ, chúng phá hoại từ thân tới sống thuyền, cầu bến cảng.

Về cơ bản thì hà đục gỗ là một loài động vật thân mềm. Xin đừng nhầm lẫn chúng với hà (Cirripedia) chân khớp, thứ bám cứng trên các vách đá vùng biển nông, cả đời không di chuyển lấy một milimet.

Bề ngoài, hà đục gỗ hao hao một con giun, có thể dài từ 2-60cm tùy loài, nhưng đều chung một đặc tính là ưa ăn gỗ. Mỗi một lần sinh sản, con cái đẻ ra từ 500 nghìn đến 1 triệu trứng. Trứng của chúng trôi nổi trên biển, chỉ cần gặp gỗ là lập tức bám vào, nở thành con và điên cuồng đục khoét. Thế nên ngoài cái tên hà đục gỗ, chúng còn được gọi là "mối mọt của đại dương".

Chỉ từ khi sắt được phát hiện và các tàu thuyền đi biển được gia cố bằng lớp vỏ kim loại cứng chắc, ngư dân mới thoát khỏi nỗi khốn khổ mang tên "sâu đục thuyền". Chẳng ai buồn bận tâm đến chúng nữa, cho đến tận năm 2006, khi Lithoredo abatanica vô tình được phát hiện ra. Thay vì ăn gỗ như anh em họ hàng, loài vật này lại ăn đá.

Cả đời miệt mài đục đá dưới lòng sông

Bạn chắc chắn biết một số động vật (ví dụ như chim, gà, thú mỏ vịt...) có nhặt nhạnh một chút cát, sỏi để ăn. Có điều, chúng không ăn những thứ vừa cứng vừa vô vị ấy vì đói hay thiếu chất dinh dưỡng, mà do cần "công cụ" hỗ trợ hoạt động để nghiền thức ăn tại phần mề. 

Ấy thế nhưng với Lithoredo abatanica, đá lại là "món chính".

Bằng những cái răng to và phẳng, chúng kiên trì bào đá làm thức ăn. Trong khi các anh em ăn gỗ của chúng có một bộ phận giống như túi để lưu trữ và tiêu hóa gỗ từ từ, thì Lithoredo abatanica lại sở hữu hệ thống xử lý thẳng tuột. Toàn bộ lượng vụn đá được đưa vào qua cái miệng sẽ dồn luôn xuống hậu môn và giải phóng ra ngoài.

Lithoredo abatanica có thể đục ruỗng cả phiến đá. Chúng ngày càng "đào" sâu vào trong lòng các khối đá dưới đáy sông Abatan, đến khi xuyên thấu rồi thì lại bắt đầu đục lỗ mới.

Không hiểu lấy dưỡng chất từ đâu mà con nào con nấy béo múp

Lithoredo abatanica có tích cực ăn đá đến mức nào đi chăng nữa thì cũng không thể phủ nhận thực tế là đá rõ ràng không có dinh dưỡng. Vậy nên lẽ ra chúng không thể chỉ ăn đá mà sống được. Thế nhưng ngoại trừ đá ra, các nhà nghiên cứu không thấy chúng ăn thêm bất cứ "món phụ" nào.

Thêm một điều kỳ lạ nữa là dù chỉ ăn đá, chúng vẫn rất béo. Trong thế giới hà đục gỗ, người ta phát hiện đám "mối mọt đại dương" này cộng sinh với một số vi khuẩn phân hủy gỗ. Còn với Lithoredo abatanica, chúng chỉ một thân một mình.

"Chúng tôi sẽ cố gắng quan sát và tìm hiểu kỹ lưỡng hơn nữa để biết được cách chúng hấp thụ, biến đá thành dưỡng chất," - Reuben Shipway, nhà nghiên cứu Lithoredo abatanica hứa.

Xét ra thì Shipway mới chỉ chắc chắn được một điều là đục lỗ vào sâu trong lòng khối đá còn giúp Lithoredo abatanica tự bảo vệ. Những cái lỗ do nó bỏ đi cũng lập tức trở thành "nhà" cho những con tôm, cua.