Kiểu nấu nướng gây viêm phổi chỉ trong 3 ngày, lâu dần ung thư khó tránh: Hãy ngừng ngay lập tức!

Tháng 8 năm ngoái, một nhóm nghiên cứu từ Đại học Fudan đã chỉ ra rằng kiểu nấu nướng khiến bạn hít phải khói nấu ăn có thể gây hại cho sức khỏe phổi và đường ruột. Trên mô hình chuột, việc hít phải khói nấu ăn chỉ trong 3 ngày đã gây viêm phổi và rối loạn tiêu hóa; hít phải chúng trong 7 ngày đã làm rối loạn hệ vi sinh vật đường ruột, làm thay đổi quá trình chuyển hóa tryptophan; và một phản ứng thích nghi đã xuất hiện sau 14 ngày.

Những kết quả thí nghiệm này đã gây sốc cho nhiều người. Chúng ta nấu ăn trong bếp mỗi ngày mà không hề biết rằng khói nấu ăn tưởng chừng bình thường này lại có thể gây hại nghiêm trọng đến sức khỏe. Thực tế, đây không phải là trường hợp cá biệt. Nhiều người trong chúng ta cũng gặp phải những tình huống tương tự trong cuộc sống hàng ngày.

Điều đáng nói là ngoài khói nấu ăn, bếp gas còn thải ra các chất gây ung thư nhóm 1 và nitơ dioxit, làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu và hen suyễn.

Vào tháng 6 năm 2023, các nhà nghiên cứu tại Đại học Stanford đã công bố một bài báo nghiên cứu trên tạp chí Khoa học & Công nghệ Môi trường cho thấy, việc nấu ăn bằng bếp gas thải ra benzen có thể làm tăng nồng độ benzen trong nhà lên mức cao hơn cả nồng độ trong khói thuốc lá thụ động. Nồng độ benzen cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu và các bệnh ung thư máu khác. Benzen có thể lơ lửng khắp phòng và tồn tại trong không khí hàng giờ liền.

Thành phần của khói nấu ăn là gì? Chúng ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội), khói nấu ăn chứa nhiều chất độc hại khác nhau. Thứ nhất, chúng chứa một lượng lớn các hạt bụi mịn, có thể được chia thành các hạt bụi mịn có thể hít vào (PM10) và các hạt bụi mịn (PM2.5). Các hạt bụi mịn (PM2.5) có thể xâm nhập sâu vào phổi và thậm chí đi vào máu, gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người.

Thứ hai, khói nấu ăn chứa nhiều loại khí độc hại khác nhau, chẳng hạn như lưu huỳnh đioxit, nitơ đioxit và carbon monoxide. Những khí này không chỉ gây kích ứng đường hô hấp mà còn gây tổn thương hệ hô hấp và tim mạch.

Hơn nữa, khói nấu ăn còn chứa nhiều hợp chất hữu cơ khác nhau, chẳng hạn như hydrocarbon thơm đa vòng, aldehyde và ketone. Các hợp chất hữu cơ này có tác dụng gây ung thư, quái thai và đột biến. Việc hít phải trong thời gian dài có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người.

Tác động của khói nấu ăn lên cơ thể rất đa dạng:

1. Hệ hô hấp

Hít phải khói nấu ăn có thể dẫn đến viêm đường hô hấp, chẳng hạn như ho, thở khò khè và viêm phế quản. Tiếp xúc lâu dài với khói nấu ăn cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi.

Nguyên nhân là do các chất độc hại trong khói nấu ăn gây kích ứng niêm mạc đường hô hấp, gây tổn thương và viêm các tế bào niêm mạc. Tình trạng viêm kéo dài có thể dẫn đến sự tăng sinh tế bào bất thường, có khả năng phát triển thành ung thư.

2. Hệ tim mạch:

Các hạt bụi mịn (PM2.5) trong khói nấu ăn có thể xâm nhập vào máu, gây tổn thương và viêm các tế bào nội mô mạch máu. Điều này làm tăng độ nhớt của máu, dẫn đến lưu lượng máu kém, do đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như bệnh tim mạch vành và nhồi máu cơ tim.

3. Hệ tiêu hóa:

Các chất độc hại trong khói nấu ăn có thể xâm nhập vào đường tiêu hóa qua đường hô hấp, gây rối loạn chức năng tiêu hóa. Tiếp xúc lâu dài với khói nấu ăn cũng có thể phá vỡ sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột, ảnh hưởng đến chức năng bình thường của ruột.

Điều này có thể dẫn đến chứng khó tiêu, táo bón, tiêu chảy và thậm chí làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày và đại tràng.

4. Các hệ thống khác:

Các chất độc hại trong khói nấu ăn cũng có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của con người, làm giảm khả năng miễn dịch và khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn. Hơn nữa, khói nấu ăn có thể gây hại cho da, dẫn đến khô da, ngứa ngáy và dị ứng.

Hấp hoặc nướng có ảnh hưởng gì đến sức khỏe?

Hấp là một phương pháp nấu ăn tương đối lành mạnh. So với xào, hấp không cần gia nhiệt ở nhiệt độ cao, do đó tạo ra ít khói hơn. Điều này không chỉ làm giảm việc sản sinh các chất độc hại mà còn bảo toàn các thành phần dinh dưỡng của thực phẩm. Trong quá trình hấp, độ ẩm trong thực phẩm được giữ lại, giúp thực phẩm mềm và ngon hơn.

Ngoài ra, hấp không cần nhiều dầu mỡ và gia vị, do đó ít calo hơn, phù hợp cho những người đang cố gắng giảm cân hoặc kiểm soát cân nặng.

Nướng cũng là một phương pháp nấu ăn tương đối lành mạnh. So với xào, nướng không cần gia nhiệt ở nhiệt độ cao, do đó tạo ra ít khói hơn. Lò nướng làm nóng thực phẩm đều đặn thông qua sự lưu thông không khí nóng, giúp món ăn ngon hơn.

Ngoài ra, việc nướng bánh không cần nhiều dầu mỡ và gia vị, do đó ít calo hơn, phù hợp cho những người đang cố gắng giảm cân hoặc kiểm soát cân nặng. Lò nướng có thể được cài đặt với nhiều nhiệt độ và thời gian khác nhau, phù hợp để nấu nhiều loại thực phẩm khác nhau, chẳng hạn như gà quay, cá quay và rau củ nướng.

Bây giờ khi nấu ăn, bạn cần chú điều gì?

Thông gió nhà bếp

Thông gió nhà bếp là một biện pháp quan trọng để giảm thiểu tác hại của khói bếp. Khi nấu ăn, hãy bật máy hút mùi hoặc mở cửa sổ để giữ cho nhà bếp thông thoáng. Máy hút mùi nên được vệ sinh và bảo dưỡng thường xuyên để đảm bảo chúng hoạt động tốt.

Nếu nhà bếp không có máy hút mùi, có thể lắp đặt quạt thông gió hoặc mở cửa sổ để tăng cường lưu thông không khí. Ngoài ra, hãy cố gắng tránh ở trong bếp quá lâu khi nấu nướng để giảm hít phải khói bếp.

Sử dụng các phương pháp nấu ăn lành mạnh

Bên cạnh hấp và nấu bằng lò nướng, bạn có thể lựa chọn các phương pháp nấu ăn lành mạnh khác, chẳng hạn như luộc, hầm và om. Những phương pháp nấu nướng này không cần đun nóng ở nhiệt độ cao, do đó ít tạo ra khói bếp.

Hơn nữa, chúng có thể giữ lại các chất dinh dưỡng trong thực phẩm và làm cho món ăn ngon hơn. Khi lựa chọn phương pháp nấu nướng, hãy điều chỉnh theo loại thực phẩm và hương vị của nó, chọn phương pháp phù hợp nhất.

Lựa chọn dụng cụ nấu nướng lành mạnh

Lựa chọn dụng cụ nấu nướng lành mạnh cũng là một biện pháp quan trọng để giảm thiểu tác hại của khói bếp. Khi lựa chọn dụng cụ nấu nướng, hãy chọn dụng cụ nấu nướng chất lượng cao, dẫn nhiệt tốt, chẳng hạn như chảo chống dính và nồi inox. Những dụng cụ nấu nướng này không giải phóng các chất độc hại ở nhiệt độ cao, rất tốt cho sức khỏe.

Ngoài ra, tránh sử dụng dụng cụ nấu nướng kém chất lượng, chẳng hạn như nồi sắt và nồi nhôm, vì chúng có thể giải phóng các chất độc hại ở nhiệt độ cao, gây nguy hiểm cho sức khỏe con người.

(Ảnh minh họa: Internet)