Thuyết âm mưu còn thú vị hơn cả nội dung phim: "Us" có thực sự xuất sắc?

Jordan Peele rất tài tình khi "thao túng" người xem trong Us (Chúng Ta) bằng ý tưởng độc đáo, tư duy khung hình và âm thanh hoàn hảo. Từ tiếng huýt sáo, không gian cho đến những lời thoại úp mở: "Nước Mỹ có vô số đường hầm bỏ hoang" như rót vào người xem cảm giác hồi hộp rằng có điều gì đó sắp ập đến, để khán giả chờ đợi khoảnh khắc được nổ tung trong rạp. Đáng tiếc là, bầu không khí kinh dị đặc quánh đó cứ rớt dần dần. Thay vì nâng tầm tác phẩm cho khán giả một cái kết bất ngờ đủ để bùng nổ trong rạp, Us kết thúc bởi một đoạn kết lê thê, thiếu logic. Ngay cả khi Jordan Peele rất siêng năng nhồi nhét nhiều chi tiết ẩn dụ, Us vẫn còn khá lười biếng ở mặt nội dung.

Doanh thu ấn tượng, giới phê bình tán thưởng, khán giả bàn tán không ngớt, không có gì để bàn cãi về thành công hiện tại của Us!

Us đã có màn ra mắt đầy độc đáo và ấn tượng. Năm 1986, bé gái Adelaide đi lạc, bỗng dưng đụng độ bản thể song trùng (từ gốc là doppelganger, bắt nguồn từ tiếng Đức mang ý nghĩa "người song sinh"). Nhiều năm sau biến cố đó, Adelaide (Lupita Nyong'o) đã có một gia đình nhỏ của riêng mình. Mọi nút thắt của phim bắt đầu khi cô trở lại vùng biển khi xưa, từ đây, một loạt những sự kiện trùng hợp kỳ lạ diễn ra khiến Adelaide dần căng thẳng đến hoảng loạn.

Sau thành công bất ngờ của Get Out (Trốn Thoát), khán giả rất háo hức chờ đón xem Us sẽ mang đến một điều gì tiếp theo. Bởi Get Out từng làm cả thế giới trầm trồ trước một tác phẩm kinh phí thấp nhưng đầy độc đáo và táo bạo. Từ một tác phẩm kinh dị độc lập không mấy được chú ý, Get Out đi vào lịch sử như một tác phẩm kinh dị hiếm hoi được đề cử tượng vàng Oscar.

Với Us, Jordan Peele không hề che đậy khát khao lặp lại kỳ tích với tượng vàng Oscar danh giá

Với Us, Jordan Peele không hề che giấu khát khao được thể hiện tài năng, phô diễn hết những ý tưởng - thông điệp của mình, để một lần nữa lặp lại kỳ tích, gây ấn tượng giới phê bình và chạm vào tượng vàng danh giá. Us ngoài việc là tác phẩm chứa những tuyên ngôn liều lĩnh, còn khẳng định thực lực đáng kinh ngạc của Jordan Peele.

Dù vậy, vấn đề nằm ở chỗ những thuyết âm mưu và làn sóng phân tích còn chặt chẽ và thú vị hơn chính bộ phim

Khán giả có thể dành hàng tiếng đồng hồ say mê đọc lấy đọc để các phân tích đi sâu vào tiểu tiết nhỏ nhặt, đến từng thuyết âm mưu đến các lý giải về cách hiểu của bộ phim. Tuy nhiên vấn đề nằm ở chỗ, những phân tích này còn chặt chẽ và thú vị hơn chính tác phẩm. Ẩn ý và suy diễn về Us thì ngồn ngộn đấy, nhưng bản thân câu chuyện khi tách bỏ khỏi những tính toán ẩn dụ đó thì Us đã thực sự trọn vẹn chưa?

Vấn đề nằm ở đây, US ngập tràn những ẩn ý - ẩn dụ, được "nhồi sọ" người xem đến mức mệt mỏi! Jordan Peele dốc toàn lực từ trí tưởng tượng cho đến am hiểu xã hội, gom tất cả ý tưởng tâm đắc nhất của mình cố "nhét" vào Us cho-bằng-hết. Cũng vì quá bận rộn và "phấn khởi" với những ý tưởng độc đáo dị biệt của mình, chính Jordan Peele đã xao lãng nhiệm vụ tập trung làm sao cho bộ phim có nội dung hay và thuyết phục hơn. Nếu tinh ý quan sát, có thể thấy Us chứa vô số lỗ hổng về logic cũng như tiết tấu lỏng lẻo và lê thê.

Us ngập tràn ẩn ý, ẩn dụ đến độ nhồi nhét và gây mệt mỏi

Nào là phân tầng nhân cách của FREUD, nhóm người bản thể lòng đất tượng trưng cho siêu bản ngã và hình ảnh cây kéo cứ lặp đi lặp lại như sợ người qua quên mất. "Chúng ta" cũng liên tục đá xéo ẩn ý về Donald Trump và Đảng Cộng Hòa rõ mồn một: bao tay bên phải - màu đỏ là Đảng Cộng Hòa, cái nắm tay ngăn cách biên giới Mexico và tràn trên nền biển màu xanh của Đảng Dân Chủ. Rồi lại có ẩn ý về sự bài xích khác biệt và đề phòng mối họa từ bên trong với câu thoại: "Chỉ tay vào người khác cũng là chĩa ba ngón còn lại vào chính mình". Vô vàn vô vàn những ẩn ý theo nhiều hướng khác nhau rải rác suốt cả phim.

Một đại tiệc "bóng gió", nhưng các ẩn ý liên kết tại Us yếu ớt, không dẫn đến được thông điệp cuối cùng

Cứ mỗi 5 phút, Us lại "quăng miếng" ra một ẩn ý hay thông điệp ngầm nào đó. Nhưng đại tiệc ẩn ý này lại chẳng liên kết gì với nhau, không nhằm tạo ra thông điệp mạnh mẽ cuối cùng cho tác phẩm. Vì tham lam và quá ôm đồm, phim chỉ phục vụ mục đích duy nhất là kéo dài sự tò mò, khiến người xem tốn nhiều thời gian để tìm "trứng phục sinh" (easter egg) ngồn ngộn khắp nơi. Trải nghiệm xem phim sau cùng đọng lại là sự mệt mỏi và phân tâm, bởi loạt chi tiết ẩn dụ thừa mứa và khiên cưỡng thiếu tinh tế.

Trong khi đó, điểm yếu về nội dung của Us lại là điều mà Get Out hoàn toàn vượt trội. Get Out vẫn độc đáo, đầy ẩn dụ, nhưng cùng lúc kịp giải quyết một chuyện phim tuyệt vời, diễn biến gay cấn đến phút cuối và cú twist giải đáp ở kết phim làm người ta sửng sốt. Không có quá nhiều áp lực và thông điệp, tác phẩm đậm chất mỉa mai, giễu nhại cùng yếu tố kinh dị căng thẳng của Get Out được đan cài duyên dáng và chặt chẽ hơn đàn em rất nhiều. Với những ai từng tâm đắc Get Out, họ có thể dễ dàng đoán ra cú twist cuối cùng của Us chỉ trong vòng 30 phút đầu tiên.

Với những ai yêu mến Get Out, cú twist cuối cùng ở Us đã có thể đoán được trong vòng 30 phút đầu

Nhận được nhiều lời khen từ giới chuyên môn, nhưng tất nhiên, không phải nhà phê bình nào cũng dành những bình luận có cánh cho Us. Vanity Fair chê bộ phim: "Quá rối rắm, quá tham lam, những ẩn ý quá nhiều nhưng lại không thể kết nối được với nhau cho một thông điệp cuối cùng". CNN nhận xét: "Một bộ phim đáng xem nhưng hoàn toàn không so sánh được với Get Out. Nửa đầu rất hay, nhưng bị đuối về cuối. Nhiều gợi mở cho một ý tưởng gì đó rất ghê gớm đằng sau chuyện phim, nhưng cấu trúc diễn biến thiếu chặt chẽ và tinh tế".

Không thể phủ nhận Us là một tác phẩm rất thú vị, dù không phải khán giả nào cũng sẽ thỏa mãn với nó. Jordan Peele cũng hoàn thành mục đích khi thể hiện được tài năng của mình trước sự nhìn nhận của giới phê bình, đặc biệt là khán giả Mỹ.