Giải pháp phòng RSV, mối đe dọa cho mọi trẻ dưới 1 tuổi

Đa số trẻ hoàn toàn khỏe mạnh trước khi nhập viện do RSV

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), virus RSV là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện ở trẻ dưới 1 tuổi (trẻ nhũ nhi). 50-80% các ca viêm tiểu phế quản và 30-40% các ca viêm viêm phổi ở trẻ dưới 1 tuổi là do nhiễm RSV. Đáng lưu ý, hầu hết trẻ nhập viện là những trẻ sinh đủ tháng, hoàn toàn khỏe mạnh trước đó.

Nhiều nghiên cứu về gánh nặng bệnh tật của RSV trên thế giới cho thấy phần lớn trẻ nhập viện do RSV sinh đủ tháng và hoàn toàn khỏe mạnh trước đó, chiếm từ 70-90%. Tại Việt Nam, số liệu cũng cho thấy tương tự. Một nghiên cứu trên 376 trẻ dương tính với RSV tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM), có tới 84% ca nhiễm RSV là trẻ sinh đủ tháng, khoảng 85% trẻ có tiền sử khỏe mạnh.

Bệnh do RSV có triệu chứng ban đầu như sốt, ho, sổ mũi, song có thể trở nặng nhanh chóng. Ảnh minh họa: Shutterstock

Ở giai đoạn đầu khi nhiễm RSV, bệnh thường có các triệu chứng nhẹ giống cảm lạnh như ho khan, hắt hơi, sổ mũi, sốt nhẹ nhưng có thể trở nặng chỉ sau vài ngày. Lúc này, trẻ ho nhiều, thở nhanh bất thường hoặc thở ngắt quãng thậm chí có cơn ngừng thở, thở khò khè, gặp khó khăn trong việc ăn uống.

Các nghiên cứu cho thấy, không thể dự đoán trẻ nào bị biến chứng trở nặng và diễn tiến bệnh nghiêm trọng. Mọi trường hợp nhiễm RSV đều có nguy cơ phải nhập viện hoặc nhập cấp cứu.

Rất khó để dự đoán trẻ nào sẽ bị trở nặng và diễn tiến bệnh nghiêm trọng khi nhiễm RSV. Ảnh minh họa: Shutterstock

Báo cáo Gánh nặng bệnh tật toàn cầu năm 2019 cho thấy RSV gây ra 12,9 triệu đợt nhiễm trùng đường hô hấp dưới gồm viêm phổi, viêm tiểu phế quản; 2,2 triệu ca nhập viện và 66.300 tử vong ở trẻ dưới 1 tuổi. Trẻ nhiễm RSV nặng trong năm đầu đời có thể tăng nguy cơ khò khè kéo dài, viêm tai giữa, hoặc hen suyễn trong những năm sau đó.

Vì sao trẻ khỏe mạnh vẫn nhập viện do nhiễm RSV?

Về đường lây, virus RSV lây lan mạnh qua đường hô hấp, cao gấp 4 lần cúm, một người khi nhiễm có thể lây cho 4-5 người khác. Trẻ bị lây nhiễm do hít phải giọt bắn có chứa virus khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện.

Virus RSV cũng tồn tại nhiều giờ trên các bề mặt cứng như sàn nhà, bàn, ghế, đồ chơi… Trẻ hay có thói quen bò, trườn, ngậm đồ chơi và hay có thói quen đưa tay lên mắt, mũi, miệng nên dễ bị lây bệnh.

Thói quen cầm nắm, ngậm đồ chơi… ở trẻ tăng nguy cơ nhiễm virus hợp bào hô hấp RSV. Ảnh minh họa: Shutterstock

Người lớn và trẻ lớn có thể nhiễm bệnh từ bên ngoài và lây cho trẻ nhỏ ở nhà qua các cử chỉ ôm, hôn, cưng nựng trẻ. Người bệnh có thể thể lây truyền virus trước khi xuất hiện triệu chứng nên khó kiểm soát nguồn lây.

Do đó, với tính chất lây lan mạnh và cơ chế lây qua đường hô hấp dễ dàng, bất cứ trẻ nào cũng có thể nhiễm RSV. Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 1 tuổi (trẻ nhũ nhi) có hệ hô hấp và miễn dịch chưa hoàn thiện, đường thở nhỏ hẹp. Do đó, trẻ nhũ nhi khi nhiễm RSV có nguy cơ trở nặng cao hơn các trẻ lớn và người lớn do đường thở nhỏ hẹp và dễ tắc nghẽn vì dịch viêm.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, trẻ nhập viện vì nhiễm trùng đường hô hấp dưới do RSV có khả năng bị đồng nhiễm các loại vi khuẩn, virus khác như phế cầu, Hib , tụ cầu, E. coli, cúm, Covid-19…, tăng nguy cơ trở nặng.

Do đó, dù trẻ sinh non, mắc bệnh nền hay khỏe mạnh đều có nguy cơ trở nặng và nhập viện khi nhiễm RSV.

Trẻ nhập viện do RSV khiến gia đình mất năng suất lao động, giảm chất lượng cuộc sống và tăng lo âu, căng thẳng. Ảnh minh họa: Shutterstock

Phòng bệnh do RSV cho trẻ như thế nào?

Bệnh do virus RSV vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu là theo dõi và điều trị triệu chứng. Do đó, WHO khuyến cáo nên chủ động phòng ngừa RSV cho trẻ. Việc chủ động bảo vệ trẻ từ sớm, ngay từ khi mới sinh ra đóng vai trò quan trọng, giúp trẻ ngăn ngừa bệnh và biến chứng nghiêm trọng, đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh trong những tháng đầu đời.

RSV có thể ảnh hưởng đến bất kỳ em bé nào, kể cả bé yêu của bạn. Các biện pháp tiêm phòng hiện đã có sẵn để bảo vệ bé khỏi RSV, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ ngay hôm nay để bảo vệ con tốt hơn, giúp con có một khởi đầu khỏe mạnh.

Các biện pháp tiêm phòng hiện đã có sẵn để bảo vệ bé khỏi RSV, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ ngay hôm nay để bảo vệ con tốt hơn, giúp con có một khởi đầu khỏe mạnh. Ảnh minh họa: Shutterstock

Đồng thời, cha mẹ cũng cần phòng bệnh cho con bằng cách giữ vệ sinh sạch sẽ trước khi tiếp xúc trẻ cũng như môi trường sống, đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ, phù hợp với độ tuổi của trẻ. Với trẻ nhỏ, tránh hôn vào miệng, mắt, mũi, rửa sạch tay trước khi chăm sóc, âu yếm bé. Với trẻ lớn, tập cho trẻ thói quen đeo khẩu trang khi tới nơi đông người, thường xuyên rửa tay, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh…