Đằng sau trào lưu xếp đá chồng đầy ảo diệu trên khắp thế giới là một sự thật đen tối mà chúng ta không hề hay biết

Với mạng xã hội và Internet, thế giới chẳng khi nào thiếu đi những trào lưu mới. Nhưng đối tượng của chúng ta hôm nay là một trào lưu đã tồn tại từ khá lâu rồi, có tên: đá xếp chồng.

Trên thực tế, dạo qua một vòng các mạng xã hội lớn (Facebook, Instagram, Twitter...) với hashtag #rockstacks hoặc #stonestacks, bạn sẽ bắt gặp vô số những hình ảnh cực kỳ ảo diệu. Đó là những tảng đá được xếp lên nhau, hoàn toàn không có sự trợ giúp của keo mà vẫn như dính chặt, tất cả đều dựa trên các định luật về tính cân bằng và trọng lực mà thôi.

Những bức ảnh này thường được đặt trên nền là cảnh tượng thiên nhiên hùng vĩ, tuyệt đẹp, tạo ra cảm giác hết sức thanh thản xen lẫn sự kỳ ảo. Thậm chí, có những nghệ nhân còn nâng nó lên thành bộ môn nghệ thuật, mang tên "rock balancing" - đá thăng bằng, và quả thực là chúng rất đẹp.

Bởi nó đẹp, dân du lịch trên khắp thế giới cũng chẳng ngần ngại gì mà không xếp đá bất cứ khi nào có cơ hội. Có điều, đằng sau trào lưu tưởng như vô hại này lại là một sự thật hết sức đen tối, theo các nhà khoa học từ Úc. 

"Đây thực sự là một hiện tượng trên toàn cầu. Bất kỳ nơi nào có nhiều đá, người ta lại xếp chúng lại với nhau," - nhà sinh thái học Nick Clemann từ Viện khoa học môi trường Arthur Rylah (Úc) chia sẻ.

"Nhưng năm 2019, chúng tôi bắt đầu tìm hiểu về môi trường sống của một số loài vật đang nguy cấp tại những khu vực này. Và kết quả thì thật đáng báo động."

Sự thật là, theo Clemann giải thích, khi mọi người thay đổi vị trí và cách sắp xếp của những tảng đá dù là ở bãi biển, sa mạc hay bất kỳ đâu, thứ ảnh hưởng không chỉ là đá thôi đâu. Bên dưới những tảng đá vô tri thực chất là môi trường sống của vô số sinh vật. Và khi bạn xáo trộn nó chỉ để thỏa mãn đam mê chụp ảnh, bạn đã khiến sinh vật ấy, thậm chí là cả giống loài ấy gặp nguy hiểm.

Những sinh vật rơi vào cửa tử vì trào lưu "vô hại"

Trên thực tế, việc xếp đá thành từng chồng không phải là mới. Người xưa đã xếp đá để đánh dấu nơi an nghỉ của một người đã khuất. Nhưng đáng nói là ngày nay, người ta làm như vậy hoàn toàn vì mục đích thẩm mỹ mà thôi.

"Xếp đá hiện được xem là một trong những cách nhanh nhất để đánh dấu và có bức ảnh thật đẹp," - John Hourston, nhà môi trường học từ tổ chức Blue Planet chia sẻ vào năm 2018. "Mọi người chụp ảnh, đăng lên Instagram để khoe rằng mình đã từng đến đó và làm như vậy."

Nghe thì có vẻ vô hại, nhưng các loài vật lấy đá làm nhà, làm nơi trú ẩn trước kẻ thù thì chẳng thấy vậy. "Có những sinh vật sống ở đó, và mọi xáo trộn gây ra sẽ đẩy chúng ra ngoài." - Clemann bình luận.

"Có cả những loài thằn lằn đang trong tình trạng nguy cấp mà chúng tôi đang nghiên cứu. Chúng lấy những tảng đá nhỏ làm thuộc địa, và việc xếp lại đá khiến thuộc địa ấy bị xáo trộn, thậm chí là phá hủy hoàn toàn."

Theo Clemann, câu chuyện sẽ vẫn xảy ra ngay cả khi mọi người xếp đá tại trên chính nơi họ lấy nó đi, bởi chỉ cần một chút xáo trộn thôi cũng đủ để các loài vật từ bỏ mái nhà của chúng. Đó là chưa kể đến một vấn đề khác đến trào lưu này, đó là nó gây ra xói mòn đất. Khi đá bị dời đi, đất sẽ lộ ra, dễ bị mưa hoặc gió cuốn mất và khiến độ màu mỡ không còn được như trước.

Ngay cả với các sinh vật dưới nước, thảm họa xảy ra cũng không kém cạnh gì. "Việc xếp chồng đá có thể gây hiệu ứng hết sức không tốt cho hệ sinh thái của sông và suối - thứ vốn khá nhạy cảm với sự thay đổi." - website của Hiệp hội sông ngòi Ausable giải thích.

"Lấy đá dưới sông sẽ gây xáo trộn nghiêm trọng hệ thống sinh thái dành cho cá và các loài thủy sinh. Rất nhiều loài cá đẻ trứng dưới các kẽ đá, và việc dời đá đi sẽ làm thay đổi dòng chảy, khiến trứng bị cuốn trôi rồi làm mồi cho các loài khác."

Hourston cho biết, việc chụp ảnh với những tảng đá xếp chồng dĩ nhiên chẳng phải vì mục đích gì xấu, nhưng đây là lúc mọi người cần phải cảnh tỉnh lại. Bởi lẽ 1 - 2 người thì không sao, nhưng khi đã trở thành một trào lưu thì thiên nhiên sẽ không vui chút nào đâu.

"Mọi người đang làm vậy vì họ không ý thức được những gì có thể gây ra cho môi trường," - Hourston chia sẻ.

"Mọi thứ đều có vị trí của nó. Tôi nghĩ sáng tạo là rất tốt, sáng tạo cho thiên nhiên cũng thật tuyệt, nhưng khi tất cả mọi người cùng sáng tạo thì... thực sự không ổn. Quy tắc tiên quyết cần tuân thủ, đó là hãy để môi trường được yên."